ΜΙΑ ΤΕΛΕΤΗ ΕΞΑΓΝΙΩΣΗΣ
με αφορμή τον 13ο Διεθνή Μαραθώνιο Μέγας Αλέξανδρος
του Γιάννη Φραγκούλη
Από τον πόλεμο των Ελλήνων κατά των Περσών μέχρι σήμερα, αυτό που έχει μείνει στην ψυχή του κάθε ανθρώπου, σε όλο τον κόσμο, είναι ο μαραθώνιος δρόμος. Λίγες σκέψεις θα εκφρασθούν εδώ που φιλοδοξούν να αντανακλάσουν τα συναισθήματα αυτού που τρέχει αυτά τα χιλιόμετρα, από τότε μέχρι σήμερα, την ένταση που μπορεί να αισθανθεί στο διάβα αυτής της διαδρομής.
Αν αυτός ο αρχαίος Έλληνας πολεμιστής, με πλήρη εξοπλισμό, δεν είχε πάρει την εντολή να ανακοινώσει στους Αθηναίους ότι νίκησαν του Πέρσες, στο Μαραθώνα, σήμερα δε θα είχαμε αυτή τη γιορτή που λέγεται «μαραθώνιος» και λαμβάνει χώρα σε πολλές χώρες και σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Αλλά για ποια γιορτή μιλάμε; Μήπως θα ήταν καλύτερα να μιλούσαμε για μία τελετή; Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Με πλήρη τον εξοπλισμό του, ιδίως με την ασπίδα του, αυτός ο αρχαίος Έλληνας πολεμιστής κάνει χωρίς να σταματήσει τα 40 και πλέον χιλιόμετρα για να εξαγγείλει το χαρμόσυνο νέο. Φτάνει στην Αθήνα, στο σημερινό Παναθηναϊκό Στάδιο, και προλαβαίνει να κραυγάσει το «νενικήκαμεν». Φανταζόμαστε ότι σε αυτή τη λέξη υπήρχαν μέσα η υπερηφάνεια, η χαρά της νίκης, η απόλαυση της σιγουριάς, η στρατιωτική τιμή. Θα μπορούσαμε, ακόμα να φανταστούμε ότι πρόλαβε και το είπε με τέτοιο τρόπο που μετέφερε όλα τα συναισθήματα των πολεμιστών που έλαβαν μέρος σε αυτό τον πόλεμο που κράτησε μακριά τους Ασιάτες από την Ευρώπη. Με τέτοιο τρόπο που ο καθένας κατάλαβε αυτό που θα έπρεπε να καταλάβει. Μετά ξεψύχησε!
Η σημερινή εποχή απέχει πολλά έτη φωτός από αυτή την παλιά. Ο άνθρωπος έχει χάσει το μεγαλύτερο βάρος της ανθρωπιάς του και η βία έχει κυριεύσει την άρρωστη ψυχή του. Όμως αυτός που κάνει συνειδητά μία διαδρομή και πατάει πάνω στα ίχνη των αρχαίων προγόνων του, αισθάνεται ένα δέος, ουσιαστικά του επιστρέφεται, με ασυνείδητο τρόπο αυτή η ποιότητα της ανθρωπιάς που απωλέστηκε σε τόσα χρόνια βαρβαρότητας. Τι συμβαίνει όμως αν δεν έχει κάτι κοινό με αυτούς τους ανθρώπους που ζούσαν εκείνη την εποχή; Αν δεν ανήκει στην ίδια φυλή; Θα γεμίσει με τα ίδια ή ανάλογα αισθήματα;
Το ιστορικό γεγονός είναι ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένο. Διδάσκεται παγκοσμίως στο μάθημα της ιστορίας. Ο κάθε ένας που τρέχει αυτά τα χιλιόμετρα μέχρι να τερματίσει -ή, ακόμα, και αν δεν φτάσει στο τέρμα- με βιωματικό τρόπο ζει αυτή την ιστορία με το δικό του ψυχικό τρόπο. Ο μαραθώνιος πλέον δεν είναι το ίδιο θέμα για τον κάθε άνθρωπο. Έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από άτομο σε άτομο, ακόμα από ψυχική κατάσταση σε μία άλλη ψυχική κατάσταση, στον ίδιο άνθρωπο. Το «τρέχω στον μαραθώνιο» σημαίνει διαφορετικά πράγματα και, εκεί, θα βρούμε το βίωμα του καθενός που δοκιμάζεται σε μία τελετή, η οποία γίνεται με έναν ασυνείδητο και μυστικό τρόπο από αυτόν τον άνθρωπο που τρέχει, σε μία συνδιαλλαγή με τον Άλλον, αντικρίζοντας αυτούς τους αρχαίους ανθρώπους που υπηρετούσαν τα ύψιστα αγαθά της ανθρωπότητας με τον πιο ώριμο τρόπο.
Το σώμα ενώνεται με την ψυχή. Γίνονται ένα και φτάνουν σε μία ενατένιση. Αυτός που τρέχει είναι μόνος του, «βλέποντας» τα αναφερόμενά του από τον ψυχισμό του, και μαζί με τους άλλους δρομείς, συγχρόνως. Αυτό το ψυχικό διάνυσμα ενώνεται με άλλα, γίνεται μία δύναμη που αν δε θέλαμε να την τιθασεύσουμε θα ήταν εκρηκτική και θα άλλαζε πολλά στις δομές της σύγχρονης κοινωνίας, φέρνοντας πίσω τον ανθρωπισμό που έχει χαθεί. Ο κάθε δρομέας είναι φορέας μιας γοητευτικής δύναμης που εκπέμπει ευγένεια, πολιτισμό και ελευθερία. Δε φοβάται την ελευθερία αλλά τη ζει και θέλει να τη γευτεί, στην ποσότητα που του αντιστοιχεί.
Τότε η συγκίνηση φεύγει από τον ίδιο το δρομέα και μεταφέρεται στο κοινό που παρακολουθεί. Μιλάει και σε μεταφέρει σε άλλα μέρη, σε άλλους χρόνους, ουσιαστικά σε αυτά τα θέματα που σε δοκιμάζουν. Σε κάνουν να παλεύεις με τους «δαίμονές» σου και να βγεις και εσύ νικητής. Για 13η χρονιά από την Πέλλα στη Θεσσαλονίκη, βιώσαμε αυτή την τελετή. Του χρόνου πάλι!
