ή η απαίτηση της Ιστορίας
του Γιάννη Φραγκούλη
Δεν είναι πολλές οι πόλεις όπου οι αρχαιότητες, από διαφορετικές περιόδους, συνυπάρχουν με το σύγχρονο αστικό τοπίο. Η Θεσσαλονίκη είναι μία από αυτές. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Στον «κήπο» του υπάρχουν αρχαιότητες, όχι εκμαγεία, που βρίσκονται ακριβώς δίπλα από το διάβα των περαστικών και από το ρου των αυτοκινήτων, των οδών Στρατού και Βασ. Γεωργίου. Και όμως ελάχιστοι τους δίνουν σημασία.
Η αφορμή για αυτό το δημοσίευμα είναι η ξενάγηση σε αυτό τον κήπο το απόγευμα της πανσελήνου, τη Δευτέρα 3 Αυγούστου 2020. Η αρχή ήταν οι Μαγεμένες. Η πολύ όμορφη, συγκινητική και διδακτική ιστορία των ευρημάτων, αυτά είναι εκμαγεία αφού τα πρωτότυπα έχουν κλαπεί επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και βρίσκονται στο Λούβρο, όμως αυτή η ιστορία μας μιλά για τη Θεσσαλονίκη, την πόλη που δεν την έχουμε γνωρίσει ακόμα, αυτή που δε σταματά να μας εκπλήσσει κάθε φορά που θα ασχοληθούμε με αυτή.
Η συλλογή αυτή με τον τίτλο «Μνήμη και… λίθοι», ανασύρει όντως τη μνήμη μέσα από τους λίθους. Όπως στο αττικό πεδίο, όπου κοιμάται η Περσεφόνη, η οποία δε θα φανεί ποτέ στου κόσμου το μπαλκόνι, ενώ σημάδια της εποχής της είναι ορατά σε όλους, έτσι και εδώ ο κόσμος, ο παλιός, είναι αόρατος και ορατός, συγχρόνως. Τι ξέρουμε για αυτόν; Τι θέλουμε να μάθουμε; Γιατί δε θέλουμε να μάθουμε; Αν δεχτούμε ότι η ιστορία της Θεσσαλονίκης δεν αρχίζει από το Βυζάντιο, αλλά πριν από τον Κάσσανδρο, γιατί δεν την ψάχνουμε; Δε μας αφορά; Γιατί το νομίζουμε αυτό; Ερωτήματα που απαιτούν να δούμε τον εαυτό μας πιο διεισδυτικά, να δούμε το τραύμα. Δε θέλουμε. Γιατί;
Πριν να μπούμε στο Μουσείο οι Μαγεμένες μας καλωσορίζουν. Γύρω από αυτό τα εκθέματα μας προϊδεάζουν για τον εκπληκτικό κόσμο που θα βρούμε μέσα σε αυτό το Μουσείο. Νομίζω ότι, με αυτό το σχεδιασμό, αυτό το Μουσείο χάνει το μουσειακό του χαρακτήρα, βγαίνει από τη ναφθαλίνη του χρόνου και εντάσσεται στη σημερινή κοινωνία. Δεν είναι μόνο μία έκθεση αλλά, πολύ περισσότερο μία αφορμή να ασχοληθούμε με την Ιστορία, να βρούμε τα χνάρια μας, τις αναφορές μας, είτε καταγόμαστε από αυτή την πόλη είτε όχι. Από αυτό το σημείο ξεκινά το ενδιαφέρον όχι για την Ιστορία, αλλά για τον ίδιο τον εαυτό μας.
Θέλω να πω, μία επίσκεψη σε αυτό το Μουσείο θα πρέπει να έχει τη συνέχειά της, την ανάγνωση της ιστορικής αναδρομής αυτής της πόλης και, ενδεχομένως, της μελέτης της. Δεν είναι μόνο θέμα σχολικών εκδρομών αλλά και επισκέψεων των γονέων με τα παιδιά τους. Γνωρίζοντας αυτή την πόλη δεν μπορείς παρά να την αγαπήσεις, να τη σεβαστείς, να μην την καταστρέφεις. Ένα μόνο άγαλμα, για παράδειγμα, έχει να μας διηγηθεί τόσες ιστορίες που έχουν την αρχή τους στο τότε και φτάνουν στο σήμερα. Όλες! Δηλαδή, έχουμε μία σειρά από ιστορίες, συναρπαστικές και γοητευτικές.
Το βίντεο που βλέπετε δείχνει μία απλή, νυχτερινή λήψη, σας καλεί να κάνετε τη βόλτα σας σε αυτό τον κήπο, όπως και στον άλλο, ένα πρωί ή ένα μεσημέρι ή ένα Σάββατο, είναι καλύτερα από μία επίσκεψη σε μία τετριμμένη παιδική χαρά ή ένα συνήθη παιδότοπο. Ας μείνει αυτό το σημείωμα σαν ένα παράπονο, ακόμα μία αυτοκριτική, αλλά και μία πρόταση για μία άλλη διαφορετική, όμορφη και διδακτική βόλτα. Ίσως βρεθούμε εκεί!
