ο άνθρωπος Μάνος Μαλαμίδης πίσω από το έργο του
του Γιάννη Φραγκούλη
Πέρασαν δύο μέρες που μάθαμε την ξαφνική αναχώρηση του Μάνου Μαλαμίδη. Δεν είμαστε πιο ψύχραιμοι. Ακόμα μας στεναχωρεί αυτό το ξαφνικό γεγονός, όχι ο Μάνος, αυτός πάντα μας έδινε χαρά. Ήρθε λοιπόν η ώρα να το δούμε πίσω από το έργο του, ίσως αυτή η οπτική είναι η πιο ουσιαστική για έναν άνθρωπο όπως ο Μάνος. Αν αληθεύει ότι αυτό που μας απομένει είναι αυτό που αφήνουμε πίσω μας, ο Μάνος Μαλαμίδης άφησε έναν τεράστιο πλούτο. Σε αυτό θα αναφερθώ σε αυτό το σημείωμα.
Η πρώτη φορά που είδα το Ιστορικό και Συλλεκτικό Αρχείο είχα μείνει με το στόμα ανοικτό. Ένας θησαυρός σε ένα τόσο μικρό χώρο. Τι να πρωτοδείς. Τι να θαυμάσεις και τι να ερευνήσεις. Αν το κεφάλι σου μείνει ακίνητο, είναι μπροστά σου μπορεί πέντε ή έξι αφηγήσεις που η κάθε μία τους εγείρει άλλες τόσες. Πίνακες, γκραβούρες, αντικείμενα συλλεκτικά, πολεμικά «εργαλεία», βιβλία, πολλά βιβλία, αποκόμματα, κλασέρ με θεματικές, με αποδελτίωση από εφημερίδες, κούτες που περιμένουν να αξιολογηθούν… Και μέσα σε όλο αυτό τον πλούτο, ο Μάνος χαμογέλαγε και ήταν έτοιμος να σου διηγηθεί. Και εσύ τον άκουγες συνεπαρμένος.
Δεν άντεχες όλο αυτό το ρου των πληροφοριών. Τα ήθελες όλα. Απληστία. Η μία ερώτηση ακολουθούσε την άλλη. Οι απαντήσεις σε βομβάρδιζαν. Δεν ήθελες να φύγεις. Αν ήθελες να έρθεις ήξερες τον τρόπο. Στη φωτογραφία το βλέπουμε και -σχήμα οξύμωρο- τώρα όσο και να του τηλεφωνήσουμε δεν θα κατέβει. Αυτό μας στεναχωρεί ρε Μάνο. Μόνο αυτό. Και ένα άλλο μας ανησυχεί.
Τι θα γίνει όλο αυτό; Που θα καταλήξει; Ελπίζω να μην το δούμε στα αζήτητα. Πρώτα εμείς οι φίλοι του θα πρέπει να συνεχίσουμε το έργο του. Όσο μπορούμε. Μετά το κράτος ή ο Δήμος. Μου είχε πει ότι ο αντιδήμαρχος τεχνικών έργων είχε ενδιαφερθεί για το Αρχείο, κάποια στιγμή και ο Κωνσταντίνος Ζέρβας, πριν να γίνει Δήμαρχος, τώρα; Μήπως το Πανεπιστήμιο θα μπορέσει να δει εδώ έναν τεράστιο εκπαιδευτικό θησαυρό; Μπορεί! Κανείς δεν ξέρει. Περιμένουμε.
Θα περιμένουμε το πολιτικό του μνημόσυνο για να σκεφτούμε, να πάρουμε αποφάσεις. Θα περιμένουμε κάποια αντίδραση από επίσημα χείλη. Θα περιμένουμε…
Όποιος θέλει να δει γιατί πράγμα μιλάμε ας κάνει μία βόλτα από την οδό Γκαρμπολά, ας δει από τη βιτρίνα και αν δεν κολλήσει εκεί τουλάχιστον 20 λεπτά θα είναι θαύμα… Κάποτε ο Μάνος έκανε μία καλλιτεχνική εκδήλωση στον πεζόδρομο, την οδό Γκαρμπολά, μία εκδήλωση έτσι για τους κατοίκους, πότε μαζεύτηκαν 200 και άτομα, όπως μου είχε πει, κανένας δεν το κατάλαβε. Πότε ο Δήμος άρχισε να το διαμορφώνει και να τον κάνει πεζόδρομο, πάλι κανείς δεν το κατάλαβε. Άλλο ένα θαύμα!..
Αυτό που ο Μάνος είχε κάνει ήταν να συνδέσει το παρελθόν με το σήμερα. Για να μπορέσει η Ιστορία να γίνει ένα ζωντανό σώμα, όχι ένα μουσειακό είδος. Ακόμη, η ιδεολογία του έγινε πολλές φορές πράξη. Και είχε αποτελέσματα. Ας ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο, μπορεί να είναι δύσκολος, αλλά είναι όμορφος, καταπληκτικός, γοητευτικός. Σου δίνει δύναμη. Μας κάνει πολίτες, μας ανασταίνει και εξελίσσει την κοινωνία μας.
Το κείμενο αυτό ας διαβαστεί σα μία πρόταση. Επί του πρακτέου. Ας προβληματίσει εμάς και, ίσως, τους επώνυμους, μη γίνει κάτι…