ΙΣΤΟΡΙΑ
ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΑ ΑΡΧΕΙΑ
Πολυτεχνείο 1973: επιμέλεια του Γιάννη Πετρόπουλου
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, το 1973, δεν ήταν ένα γεγονός που ξαφνικά σχεδιάστηκε και έγινε. Ήταν το αποτέλεσμα μιας μεγάλης σειράς διεργασιών και επαναστατικών δραστηριοτήτων. Οι περισσότερες από αυτές έγιναν από τους φοιτητές. Το φοιτητικό κίνημα δεν μπορούσε να ανεχτεί την καταπίεση που εκφραζόταν με πολλές μορφές. Κάποιες από αυτές ήταν: Οι ελεγχόμενες συνελεύσεις και εκλογές. Το Σπουδαστικό Τμήμα της Ασφάλειας και η συστηματική παρακολούθηση των αντιφρονούντων. Αντί μελέτης θεωρήσαμε σκόπιμο να παραθέσουμε ένα ντοκουμέντο1. Αυτό αποτυπώνει μια πτυχή της ιστορίας. Ο αναγνώστης είναι εύκολο να καταλάβει τα υπόλοιπα.
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973: ΟΙ ΑΝΤΙΦΡΟΝΟΥΝΤΕΣ
Το έγγραφο που ακολουθεί περιγράφει την τακτική του φοιτητικού κινήματος όπως την αντιλαμβανόταν η Ασφάλεια, μετά το φιάσκο στις εκλογές του 1972. Στο συμπέρασμα προτείνονται τα αναγκαία μέτρα και ο τρόπος αντίδρασης των χουντικών φοιτητών.
«Απόρρητον, 20 Ιανουαρίου 1973
ΥΠΟ/ΝΣΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. 4095 Φ.40/244
Προς
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΕΩΣ
Γεν. Δ/νση Εθνικής Ασφαλείας
Δ/νσιν Α΄ Τμήμα V Γραφείον 1ον
Θέμα: «Δραστηριότης αντιφρονούντων φοιτητών»
Λαμβάνομεν την τιμήν να αναφέρωμεν τα κάτωθι περί του εν θέματι αντικειμένου:
Μετά τας φοιτητικάς αρχαιρεσίας στις 20/11/72, οι εις τα διαφόρους Ανωτάτας Σχολάς ηγούμενοι των αντιφρονούντων σπουδαστών, οίτινες και επί τω πολύ είχαν κατέλθη ως υποψήφιοι. Εις διαφόρους μεταξύ των συζητήσεων κατέληξαν εις το συμπέρασμα ότι νέα εδημιουργήθη κατάστασις εις τον φοιτητικόν χώρο. Μετά τας αρχαιρεσίας, η οποία επιβάλλει την αναθεώρισιν της καθόλου τακτικής αυτών. Δοθέντος ότι απωλέσθησαν τα βασικά φοιτητικά αιτήματα, ως: Διενέργεια αρχαιρεσιών. Γ΄ εξεταστική περίοδος, μεταφορά μεταφερόμενου μαθήματος. Παρεμβάσεις κατά τους διορισμούς του Δ.Σ. κ.λπ. Δυνάμει των οποίων ηδύναντο να μαζικοποιήσουν τους σπουδαστάς. Να εκμεταλλευθούν τας, δια την επίλυσιν των ανωτέρω αιτημάτων, εκδηλώσεις, πολιτικώς.
Προς τούτο, εις εκάστη σχεδόν Σχολήν, ο υπάρχων ηγετικός πυρήν των αντιφρονούντων, καθοδηγούμενος και υπό εξωφοιτητικών παραγόντων, αντιστρατευόμενων την Επανάστασιν, εις διαφόρους συναντήσεις, προτάσσει τα υπάρχοντα ή δυνάμενα να αναφυούν εις εκάστην Σχολήν προβλήματα. Επί τω σκοπώ όπως τινά εξ’αυτών θεωρηθούν ως παμφοιτητικά και προβαλλόμενα καταλλήλως αποτελέσουν βασικά αιτήματα προς μαζικοποίησιν των σπουδαστών και πολιτικήν εκμετάλλευσην τούτων.
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973: ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ
Εκ των μέχρι τούδε συζητήσεων δύο είναι τα θέματα, άτινα δύνανται, κατά την γνώμην των, να θεωρηθούν ως παμφοιτητικά, ήτοι:
Τροποποίησις των υπαρχόντων καταστατικών των Φοιτητικών Συλλόγων. Δια της συγκλήσεως Καταστατικών Γενικών Συνελεύσεων και
Συμμετοχή των σπουδαστών κατά την επεξεργασίαν του Καταστατικού Χάρτου Ανωτάτης Παιδείας.
«Πολυτεχνείο 1973: θα επιδοθούν εις την
συλλογήν του απαιτούμενου αριθμού υπογραφών.»
Όσον αφορά έτερα αιτήματα. Ως κατάργησις του Ν.Δ. 93/69, βελτίωσις συσσιτίου, αύξησις υποτροφιών κ.λ.π. Δεν είναι δυνατόν να συγκινήσουν την ευρυτέραν μάζαν των σποδαστών. Να τύχουν ικανοποιητικής πολιτικής εκμεταλλεύσεως.
Δια την προβολήν των ανωτέρω δύο αιτημάτων θα εφαρμοσθή η ακόλουθος διαδικασία:
Εις εκάστη Σχολήν θα ορισθούν δύο έως τρεις, αναλόγως, σπουδασταί. Οι οποίοι θα μελετήσουν εξονυχιστικώς το καταστατικόν του Συλλόγου, έως και το προσχέδιον του Καταστατικού Χάρτου της Ανωτάτης Παιδείας. Ακολούθως θα επιδοθούν εις την συλλογήν του απαιτούμενου αριθμού υπογραφών. Βάσεις των οποίων θα υποχρεωθούν τα Δ.Σ. των Συλλόγων προς σύγκλησιν Καταστατικής Γενικής Συνελεύσεως.
Τας δε παρατηρήσεις των επί του Καταστατικού Χάρτου της Ανωτάτης Παιδείας θα προβάλλουν δια του Τύπου αφ’ενός και αφ’ετέρου, μέσω των υπ’αυτών επηρεαζομένων Εθνοτοπικών Φοιτητικών Συλλόγων. Είτε δια της οργανώσεως συζητήσεων, είτε δια της εκδόσεως διαφόρων ανακοινώσεων με παρατηρήσεις και προτάσεις.
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973: Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
Παραλλήλως θα καταβάλλεται πάσα δυνατή προσπάθεια υπό του συνόλου των αντιφρονούντων. Δια την συνειδητοποιήσιν υπ’αυτών της «αναγκαιότητος» αναπτύξεως αγωνιστικότητος δια την επίλυσιν των αιτημάτων τούτων.
«Πολυτεχνείο 1973: ευρίσκονται εις δύσκολον θέσιν
να αντιμετωπίσουν απασχολούντα αυτά θέματα.»
Κατόπιν τούτων επιβεβλημένον νομίζομεν κρίνεται όπως τα υπάρχοντα Δ.Σ. των Φοιτητικών Συλλόγων, ως και η ΕΦΕΕ, καθοδηγούμενα καταλλήλως, προπαρασκευασθούν δι’εύστοχον αντίδρασιν. Τόσο επί του θέματος συλλογής υπογραφών, προς σύγκλισιν Καταστατικών Γενικών Συνελεύσεων, όσο και επί του θέματος του Καταστατικού Χάρτου Ανωτάτης Παιδείας.
Παρεμπιπτόντως αναφέρομεν ότι τα Δ.Σ. των Συλλόγων πολλάκις ευρίσκονται εις δύσκολον θέσιν να αντιμετωπίσουν απασχολούντα αυτά θέματα. Κυρίως όταν ταύτα άπτονται της πολιτικής, καθ’όσον δεν γνωρίζουν ποιους ή ποιον να συμβουλευθούν.
Υποβάλλεται:
Αρχηγείον Αστυνομίας Πόλεων, Τμήμα Ασφαλείας
Αστυνομικήν Διεύθυνσιν Αθηνών, Γραφείο Εθνικής Ασφαλείας
Ο Διοικητής
Σπυρίδων Μιχελής
Αστυν. Δ/ντης Α΄»
1. Το κείμενο αυτό αναφέρεται στο βιβλίο του Φώντα Λαδή «Έτσι φακέλωναν τη γενιά του Πολυτεχνείου», τα απόρρητα έγγραφα της Ασφάλειας (1972-1973), εισαγωγή-επιμέλεια Δημήτρης Ψαρράς, εκδ. Η Εφημερίδα των Συντακτών, Αθήνα 2017, πρώτη έκδοση της έρευνας εφημερίδα «Πρώτη», 1987, σ.σ. 35-37.
