ιστοριομυθογραφία της Ελλάδας
Τίτλος: «Αγνώστου μητρός»
Συγγραφέας: Α. Ι. Μαριανός
Εκδόσεις: Ρενιέρη
Έτος έκδοσης: 2015
Έκδοση: Β΄ έκδοση
Πόλη: Αθήνα.
Αγνώστου μητρός. Αλλά πατρός; Τι σημαίνει το «αγνώστου μητρός», αν το δούμε πιο διεισδυτικά; Το ιστορικό μυθιστόρημα του Αντρέα Μαριανού, «Αγνώστου μητρός»,εκδ. Ρενιέρη, β΄ έκδοση, Αθήνα 2015, με τίτλο «Αγνώστου μητρός», έπεσε στα χέρια μου καθυστερημένα. Για την ακρίβεια μου το έστειλε ο συγγραφέας. Με τον Αντρέα Μαριανό διατηρώ μία μακρόχρονη φιλία. Αυτό όμως δε με εμποδίζει να τον επικρίνω όπου πρέπει. Πήρα το βιβλίο και άρχισα να το διαβάζω. Θα το πω χυδαία: μου άρεσε. Θα το πω πιο συγκροτημένα: με ενδιέφερε. Θα εξηγήσω γιατί αφού πω ότι το διάβασα σχεδόν χωρίς να σταματήσω.
Σε 202 σελίδες καταφέρνει να βάλει μέσα την ιστορία της Ελλάδας. Από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Σχεδόν 100 χρόνια ιστορίας και με 25 αιώνες ιστορικής αναφοράς δεν είναι ένα βαρύ ιστορικό αφήγημα; Όχι! Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω. Ο Αντρέας Μαριανός γνωρίζει πολύ καλά την ιστορία της Ελλάδας. Την έχει σπουδάσει. Μπορεί πολύ εύκολα να κόψει κομμάτια της και να τα συρράψει. Μέσα σε αυτά μπορεί να βάλει τη δική του αφήγηση. Τόσο αρμονικά που να μοιάζει σαν ένα κομμάτι της ιστορίας ή η ιστορία να μοιάζει ένα κομμάτι της αφήγησης.
ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΣ: Ο ΡΥΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ
Κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει το «πραγματικό» από το κατασκευασμένο στην αφήγηση του Μαριανού. Αυτό είναι ένα από τα πολλά μαγικά του στοιχεία. Ακόμη δεν μπορούμε εύκολα να ξεχωρίσουμε αν είναι μία αυτοβιογραφία ή με αφορμή αυτή ένα ιστορικό αφήγημα. Σε ποιο βαθμό; Άγνωστο. Ο συγγραφέας τα μπλέκει τόσο όμορφα που σε κρατάει σε εγρήγορση. Πως το καταφέρνει αυτό είναι ένα άλλο μαγικό τέχνασμά του. Ή κάπως έτσι.
Ο σκηνοθέτης και συγγραφέας του βιβλίου.
Επειδή, όμως, η τέχνη έχει κάτι το μαγικό αλλά δεν είναι μαγεία, ο Αντρέας Μαριανός φαίνεται ότι έχει δουλέψει με πολλή προσοχή. Δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο ρυθμό. Έχει ασχοληθεί χρόνια με τον κινηματογράφο και το θέατρο. Με το πρώτο σα σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός. Με το δεύτερο σαν ηθοποιός. Ξέρει τι θα πει ρυθμός. Πολύ περισσότερο τι σημαίνει εσωτερικός ρυθμός. Το εφαρμόζει περίτεχνα σε αυτό το μυθιστόρημα.
Πιάνει μία ιστορία. Την αφήνει σε ένα σημείο. Πιάνει μία άλλη. Την παρατά σε ένα ενδιαφέρον σημείο. Μετά μία άλλη. Έτσι φτιάχνει μία πλεξούδα. Οι κλωστές της είναι αφηγήσεις που, κάποια στιγμή, ενώνονται. Όλες γίνονται μία κοτσίδα. Το κάθε πρόσωπο λέει τη δική του ιστορία. Όλες οι ιστορίες είναι κομμάτια της ελληνικής ιστορικής αφήγησης. Όταν τελειώνεις ένα κεφάλαιο και πιάνεις ένα άλλο δε χάνεις τον ειρμό σου. Δεν έχουμε μία χυδαία ειμαρμένη. Αλλά η Θεά Τύχη που προσπαθεί να μας μπερδέψει και, συγχρόνως, να μας δείξει ένα δρόμο. Το τυχαίο και το προσδιορισμένο. Το παραγόμενο νόημα από αυθαίρετα σημεία. Μόνο που δεν είναι τόσο αυθαίρετα. Έχει την εντύπωση ότι αυθαιρετούν. Η Ιστορία που εμείς φτιάχνουμε, η εθνική μας ιστορία, τα κάνει να φαίνονται αυθαίρετα. Δεν είναι στην πραγματικότητα!
ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΣ: ΜΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗ
Εδώ έχουμε, για την ακρίβεια, τον εσωτερικό ρυθμό. Όπως τον ξέρουμε από τη θεωρία του κινηματογράφου. Είναι αλήθεια ότι αυτό μυθιστόρημα θα μπορούσε να ήταν μία πολύ καλή ταινία. Μόνο που θα απαιτούσε πολλά λεφτά που, δυστυχώς, τα κέντρα αποφάσεων δεν εμπιστεύονται στον Αντρέα Μαριανό. Γιατί δεν έχουν αξιολογήσει καλά τη δουλειά του. Γιατί έχουν μείνει στον παρορμητικό χαρακτήρα του. Δυστυχώς!
Και φτάνουμε στο τέλος. Εκεί ο ρυθμός πέφτει. Μας ωθεί να σκεφτούμε. Να δούμε όλη αυτή την ιστορία σα μία ερωτική πράξη. Τι σημασία έχει ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές; Ποια είναι η μητέρα και ποιος είναι ο πατέρας; Μήπως ο Δίας και η Ήρα; Μήπως ο Κρόνος; Μήπως ο Χριστός και η Παναγία; Τι σημασία έχει; Το μεγάλο ζητούμενο είναι ο έρωτας. Αυτό αναζητούν συνέχεια. Μερικές φορές το πετυχαίνουν. Όταν τον έχουν αμαρταίνουν. Η Ηλέκτρα εδώ «πληρώνει το λογαριασμό». Το ίδιο και ο άντρας της. Ο Πρίγκιπας περνά σαν εξολοθρευτής άγγελος και αλλάζει τα πάντα. Όλα είναι μία ερωτική πράξη. Ο Σαράντος αγιοποιείται. Η Όλγα επίσης γίνεται μία Παναγία.
Όλα είναι μία θεογονία. Ο Μαριανός, σαν άλλος Ησίοδος, φτιάχνει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης της Ελλάδας. Πρόστυχα και αγαπησιάρικα. Αμαρτωλά και άγια. Με αγάπη. Εκεί κρύβεται επιμελώς η ανησυχία για τον Άνθρωπο. Αν κάποιος ξέρει καλά το συγγραφέα -όπως εγώ- είναι εύκολο να το καταλάβει. Όσοι δεν τον ξέρουν ας αφεθούν με απελευθερωμένες τις αισθήσεις τους για να το νιώσουν. Μετά θα τον καταλάβουν. Άρα, τουλάχιστον δύο αναγνώσεις, αγαπητοί μου.
