Με τα λόγια του Γεωργίου Σουρή
| «Ποιὸς εἶδε κράτος λιγοστὸ σ᾿ ὅλη τὴ γῆ μοναδικό, ἑκατὸ νὰ ἐξοδεύῃ καὶ πενήντα νὰ μαζεύῃ;Νὰ τρέφῃ ὅλους τοὺς ἀργούς, νἄχῃ ἑπτὰ Πρωθυπουργούς, ταμεῖο δίχως χρήματα καὶ δόξης τόσα μνήματα;Νἄχῃ κλητῆρες γιὰ φρουρὰ καὶ νὰ σὲ κλέβουν φανερά, κι ἐνῷ αὐτοὶ σὲ κλέβουνε τὸν κλέφτη νὰ γυρεύουνε; * * * |
||
| Κλέφτες φτωχοὶ καὶ ἄρχοντες μὲ ἅμαξες καὶ ἄτια, κλέφτες χωρὶς μία πῆχυ γῆ καὶ κλέφτες μὲ παλάτια, ὁ ἕνας κλέβει ὄρνιθες καὶ σκάφες γιὰ ψωμὶ ὁ ἄλλος τὸ ἔθνος σύσσωμο γιὰ πλούτη καὶ τιμή.* * * |
||
| Ὅλα σ᾿ αὐτὴ τὴ γῆ μασκαρευτῆκαν ὀνείρατα, ἐλπίδες καὶ σκοποί, οἱ μοῦρες μας μουτσοῦνες ἐγινῆκαν δὲν ξέρομε τί λέγεται ντροπή.* * * |
||
| Ὁ Ἕλληνας δυὸ δίκαια ἀσκεῖ πανελευθέρως, συνέρχεσθαί τε καὶ οὐρεῖν εἰς ὅποιο θέλει μέρος.* * * |
||
| Χαρὰ στοὺς χασομέρηδες! χαρὰ στοὺς ἀρλεκίνους! σκλάβος ξανάσκυψε ὁ ρωμιὸς καὶ δασκαλοκρατιέται.* * * |
||
| Γι᾿ αὐτὸ τὸ κράτος, ποὺ τιμᾶ τὰ ξέστρωτα γαϊδούρια, σικτὶρ στὰ χρόνια τὰ παλιά, σικτὶρ καὶ στὰ καινούργια!* * * |
||
| Καὶ τῶν σοφῶν οἱ λόγοι θαρρῶ πὼς εἶναι ψώρα, πιστὸς εἰς ὅ,τι λέγει κανένας δὲν ἐφάνη… αὐτὸς ὁ πλάνος κόσμος καὶ πάντοτε καὶ τώρα, δὲν κάνει ὅ,τι λέγει, δὲν λέγει ὅ,τι κάνει.* * * |
||
| Σουλούπι, μπόϊ, μικρομεσαῖο, ὕφος τοῦ γόη, ψευτομοιραῖο. Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης, λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης. Σπαθὶ ἀντίληψη, μυαλὸ ξεφτέρι, κάτι μισόμαθε κι ὅλα τὰ ξέρει. Κι ἀπὸ προσπάππου κι ἀπὸ παπποῦ συγχρόνως μποῦφος καὶ ἀλεποῦ.
Ένα όμορφο και πάντα επίκαιρο ποίημα του Γεώργιου Σουρή είναι η αφορμή για να συζητήσουμε για την Ελλάδα, το παρόν και το μέλλον, την κληρονομιά που κουβαλά. Και να κάνουμε μία ουσιαστική συζήτηση. Ας την ξεκινήσουμε λοιπόν! Η εποχή που γράφει αυτές τις γραμμές ο Σουρής είναι τα χρόνια αμέσως μετά την επανάσταση του 1821. Αφού έχει ιδρυθεί το ελληνικό κράτος και έχουν δομηθεί οι πρώτες δημόσιες υπηρεσίες. Οι Έλληνες κυβερνιόνται απ’τον βασιλιά Όθωνα και απ’τη Βουλή που βγάζει το υπουργικό συμβούλιο και τον Πρωθυπουργό. Τα βέλη του ποιητή στοχεύουν όλη την εξουσία εκτός του βασιλιά, αυτό τον έχει στηλιτεύσει με διαφορετικό τρόπο σε άλλο ποίημά του. Αν ξαναδιαβάσουμε αυτό το σατιρικό ποίημα μπορούμε να έχουμε μία εικόνα της επικαιρότητας και της ζωής εκείνης της εποχής στην Ελλάδα. Το πρώτο που λέει είναι η τάση να ξοδεύει περισσότερα απ’όσα εισπράττει. Πως γίνεται αυτό; Πολύ απλά με τα δάνεια απ’τις ξένες δυνάμεις που, μεταξύ άλλων, είχαν εγγυηθεί για το μέλλον της Ελλάδας, αλλά βάζοντας κάποιους όρους, φυσικά υποτέλειας. Το 2011 είδαμε και πρακτικά αυτά τα μέτρα να εφαρμόζονται στην Ελλάδα. Ο Σουρής είχε δει αυτή την εξέλιξη απ’την αρχή του νέου ελληνικού κράτους. Ακολούθως σε λίγες γραμμές σκιαγραφεί τη δομή του ελληνικού κράτους ξεκινώντας απ’τους αρχηγούς, του Πρωθυπουργούς, και φτάνοντας στα κατώτερα μέλη, τους κλητήρες. Η κλεψιά εδώ αναφέρεται σε όλες της τις εκτάσεις, είτε αποδίδονται στον κλέφτη τιμές είτε όχι. Αναδεικνύει ότι η μεγαλύτερη κλεψιά είναι αυτή του ονείρου, της επιθυμίας του λαού. Φτάνει, μάλιστα, ο ίδιος ο λαός να βάζει τη μάσκα που θέλει για να δείξει ότι είναι ευχαριστημένος. Θρηνεί και καταριέται τα χρόνια που πέρασαν και αυτά που θα έρθουν, κάνοντας ότι δεν ξέρει ότι ανάμεσα στους υπεύθυνους γι’αυτό το χάλι είναι και ο ίδιος. Το γνωρίζει όμως καλά και, κάποια στιγμή, έρχονται οι τύψεις να το βασανίσουν σαν άλλο Ορέστη. Φτάνει στο διχασμό της προσωπικότητας του, κάνει αντιφατικά πράγματα, έρχεται σε αντίθεση με την ίδια του τη φύση, αποφασίζει να γίνει κάτι που δεν μπορεί να είναι: ένας δυτικός άνθρωπος με ψυχική βάση ανατολίτη. Δύο πρόσωπα σ’έναν άνθρωπο, όπου κυβερνούν η πονηράδα, η υποτέλεια, ο ψεύτικος καθωσπρεπισμός και η θέληση να γίνει κάτι σπουδαίο. Δε λέει ότι κάνει και δεν κάνει ότι λέει. Ο ωχαδερφισμός είναι στο βάθος της σκέψης και της καθημερινής πρακτικής του, ενώ, όταν έρθει η ευκαιρία, την εξουσία την κάνει τυραννία. Ποια είναι λοιπόν η σχέση του με τους αρχαίους προγόνους του; Καμία, θα απαντούσε ο Σουρής. Στους δύο τελευταίους στοίχους συμπεραίνει: «Δυστυχία σου Ελλάς με τα τέκνα που γεννάς/Ω Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα». Και έτσι ο γάιδαρος γίνεται πολιτικός όρος που απευθύνεται σε σύσσωμο το ελληνικό έθνος. Ποιες είναι οι διαφορές απ’την τότε με τη σημερινή κατάσταση; Γιατί δε βρίσκεται ένας άλλος Σουρής να προσωπογραφήσει τον Έλληνα της εποχής μας, το σημερινό έθνος και κράτος; Γιατί οι πνευματικοί άνθρωποι κρατούν σιγή ιχθύος; Γιάννης Φραγκούλης * * * |
