Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ
Boris Vian: γράφει ο Σίμος Ιωσηφίδης
Ο Boris Vian, ο άναρχος πολυπράγμων. Συγγραφέας, τρομπετίστας, τραγουδιστής, συνθέτης, μεταξύ τόσων άλλων. Ο άνθρωπος που 39 ετών πέθανε (1920-1959). Αφήνοντας πίσω του πλήθος γραπτών μεταξύ των οποίων το: «Θα φτύσω στους τάφους σας».
BORIS VIAN: Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Σε αυτό το συγκλονιστικό αντι-ρατσιστικό διήγημα (1946), ο Boris Vian, για άγνωστους λόγους, υπογράφει με το ψευδώνυμο Βέρνον Σάλιβαν.
Μάλιστα, επαγγέλλεται, επίσης άνευ λόγου, ως μεταφραστής κι όχι ως δημιουργός του βιβλίου!
Η υπόθεση αφορά στην εκδίκηση ενός αλμπίνου νέγρου για το θάνατο του αδελφού του.
Διψάει για ζωή και θάνατο (εκδίκηση) ο ήρωας.
Απονενοημένος θυμός.
Οι πράξεις του νεαρού αγγίζουν τη σχιζοφρένεια. Είναι απεγνωσμένος: Στον εγκέφαλο του αναγνώστη εντυπώνεται ανεξίτηλα η ανυπόφορη αδικία των ρατσιστικών αντιλήψεων και σκέψεων.
BORIS VIAN: ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
Μην ξεχνάμε: Πρόωρη παραφρένεια είναι η όψιμη έναρξη της σχιζοφρένειας. Πρόκειται για μία από τις πιο ωμές εκδοχές ρατσισμού που έχω διαβάσει.
Τώρα, φυσικά, άπαντα στις σελίδες «ηχούν» αφάνταστα. Απλοϊκά και στερεοτυπικά μα καθόλου δεδομένα. Ειδικά τη δεκαετία του ‘40 που γράφτηκε το μυθιστόρημα.
Οι προτάσεις για κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου έπεφταν βροχή και ο ίδιος τις απέρριπτε όλες ως πολύ ανιαρές και λογοκριμένες.
Η ομώνυμη ταινία του Michel Gast, βρήκε το δρόμο προς τις αίθουσες το 1959 με τον Boris Vian να αντιδρά σθεναρά.
Λίγα λεπτά μετά την προβολή, φωνάζει: «Αυτοί υποτίθεται ότι είναι Αμερικάνοι; Του κώλου!» και παθαίνει καρδιακό επεισόδιο. Απεβίωσε στον δρόμο για το νοσοκομείο…
BORIS VIAN: ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Το τραγούδι που περιγράφει καλύτερα την άποψη του για τον πόλεμο είναι το «Le Déserteur» («Ο λιποτάκτης»), το 1954.
Ένας αντιπολεμικός ύμνος που απαγορεύτηκε πολλαπλά.
Η σύνθεση έχει τη μορφή επιστολής, που γράφεται στον Πρόεδρο της Γαλλίας. Από έναν άνθρωπο ο οποίος δηλώνει ότι πρόκειται να αρνηθεί την έκκλησή του στα όπλα και στην έρημο. Εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους το έκανε.
BORIS VIAN: ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Ο ΛΙΠΟΤΑΚΤΗΣ
Κύριε Πρόεδρε
Σας γράφω ένα γράμμα
Που ίσως θα διαβάσετε
Αν έχετε καιρό
Φτάσανε τα χαρτιά μου
Πως πρέπει να καταταγώ
Να φύγω για τον πόλεμο
Το αργότερο Τετάρτη.
Όμως κύριε πρόεδρε
δεν πρόκειται να πάω
Δε βρέθηκα σ’ αυτή τη γη
Για να σκοτώνω αθώους
Δε θέλω να θυμώσετε
Μα πρέπει να σας πω
Πως το ‘χω πάρει απόφαση
Να γίνω λιποτάκτης
Βλέπω στη δική μου ζωή
Πως πέθανε ο πατέρας μου
Πως φύγανε τα αδέλφια μου
Και τα παιδιά μου κλαίνε
Η μάνα μου απ’ τα βάσανα
Τώρα βαθιά στον τάφο
Γελάει με τους εξοπλισμούς
Περιγελάει τους τοίχους
Όταν με χώσαν φυλακή
Αρπάξαν τη γυναίκα μου
Αρπάξαν τη ψυχή μου
Το παρελθόν που αγάπησα
Αύριο ξημερώματα
Την πόρτα θα χτυπήσω
Στα μούτρα των νεκρών καιρών
Και θα χυθώ στους δρόμους
Θα ζητιανέψω τη ζωή μου
Γυρνώντας τη Γαλλία
Από Βρετάνη ως την Προβηγκία
Και σ’ όλους θα φωνάζω
Άρνηση στην υποταγή
Άρνηση στην κατάταξη
Μην πάει κανείς στον πόλεμο
Να φύγετε αρνηθείτε
Αν πρέπει αίμα να χυθεί
Να δώσετε το δικό σας
Αφού αυτό διδάσκετε
Σε όλους, κύριε πρόεδρε
Κι αν είναι να με πιάσετε
Πέστε στους χωροφύλακες
Ότι θα είμαι άοπλος
Και αν θέλουν, ας μου ρίξουν.
BORIS VIAN: ΤΑ ΑΛΛΑ ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΑΝ ΕΒΡΕΧΕ ΔΑΚΡΥΑ
Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν πεθαίνει μι’ αγάπη
Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν βαραίνουν οι καρδιές
Σ’ ολόκληρη τη γη
Για ένα σαραντάμερο
Δάκρυα πικρά
Θα πνίγανε τους πύργους
Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν πεθαίνει ένα παιδί
Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν γελάνε οι κακοί
Σ’ ολόκληρη τη γη
Με γκρίζα κύματα και κρύα
Δάκρυα πικρά
Το παρελθόν θα τάραζαν
Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν σκοτώνουμε τις καθαρές καρδιές
Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν χανόμαστε κάτω απ’ τα τείχη
Σ’ ολόκληρη τη γη
Θα γίνονταν κατακλυσμός
Από τα δάκρυα τα πικρά
Των δικαστών και των ενόχων
Αν έβρεχε δάκρυα
Κάθε φορά που ο θάνατος
Κραδαίνοντας τα όπλα του
Σκίζει τα σκηνικά
Σ’ ολόκληρη τη γη
Δε θα ‘μενε πια τίποτα
Παρά τα δάκρυα τα πικρά
ΕΧΟΥΝΕ ΟΛΑ ΕΙΠΩΘΕΙ
Έχουνε όλα ειπωθεί εκατό φορές
και μάλιστα καλύτερ’ από μένα
Αν λοιπόν γράφω στίχους
είναι γιατί μ’ αρέσει
είναι γιατί μ’ αρέσει
είναι γιατί μ’ αρέσει
Να μπαίνω στο ρουθούνι σας.
Ο Boris Vian είναι στις τρομπέτες και στη φωνή.