ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΤΑ ΠΕΥΚΑ, ΟΙ ΛΕΜΟΝΙΕΣ Η ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Διαδρομή Πόρος: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου

Αυτό το πανέμορφο και καταπράσινο νησί θα σας συναρπάσει. Με τις τεράστιες εκτάσεις από πεύκα και λεμονιές! Εύκολα μπορεί κανείς να απολαύσει ένα χαλαρωτικό περίπατο στα γραφικά του σοκάκια. Με το αυτό μας συνδέουν πλείστες όσες αναμνήσεις. Από την παιδική μας ηλικία.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ

Η επιστροφή έγινε προ μερικών ετών. Με αφορμή τα ετήσια εγκαίνια της διαχρονικής γκαλερί Citronella. Με την οποία συνδεόμαστε με ιδιαίτερα δεσμά. Το τωρινό εφαλτήριο έδωσε ο καλός καιρός. Να και τα καραβάκια της γραμμής που κατά τύχη έριξαν εξάρες. Μπας και Σαββατοκύριακο υπάρχει εναρμόνιση δρομολογίων. Στο κείμενο αυτό επίκεντρο είναι το περικαλλές Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου.

Πολύ συχνά αναφέρεται ως «η Βενετία του Σαρωνικού». Καθώς η επικοινωνία-μεταφορά μεταξύ των δύο πόλεων γίνεται με βάρκα. Δίνοντας την αίσθηση ότι ζει κανείς «πάνω» στο νερό. Ο Πόρος ήταν η πρώτη ναυτική βάση στη μοντέρνα Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1827 κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Οι περισσότερες δραστηριότητες της ναυτικής βάσης του Πόρου μεταφέρθηκαν στη Σαλαμίνα το 1881. Το σημείο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα από το Ελληνικό Ναυτικό. Ως κέντρο εκπαίδευσης προσωπικού.

Διαδρομή Πόρος: αξιοθέατα  και αρχαιολογικά ευρήματα.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Το λεμονοδάσος του Πόρου είναι γνωστό όχι μόνο στη Ελλάδα. Αλλά και παγκοσμίως. Η παραγωγή πορτοκαλιών και λεμονιών είναι η κύρια πηγή εισοδήματος στο νησί. Ο Πόρος διαθέτει το καταπληκτικό Μουσείο Κοχυλιών. Ιδρύθηκε το 2006 και εκθέτει συνεχώς κοχύλια στη Χατζοπούλειο Βιβλιοθήκη.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου κτίστηκε στη διετία 1967-1968. Στη θέση της παλαιάς οικείας του Αλέξανδρου Κοριζή. Ήταν Πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1941. Αυτή δωρίθηκε από τους κληρονόμους του στο Ελληνικό Δημόσιο για τον σκοπό αυτό. Στο Μουσείο υπάρχουν δύο αίθουσες έκθεσης. Μία στο ισόγειο και μία στον όροφο του κτιρίου. Φιλοξενούν εκθέματα από όλη την περιοχή της Τροιζηνίας. Καθώς και τα ευρήματα των παλαιών ανασκαφών του Φιλαδελφέως στην Ερμιόνη.

Η έκθεση του ισογείου περιλαμβάνει γλυπτά, επιγραφές και αρχιτεκτονικά μέλη από την Τροιζήνα, την Καλαύρεια και τα Μέθανα. Στον προθάλαμο της αίθουσας εκτίθεται ένα μεγάλο ανάγλυφο με παράσταση σκύλου. Λαξευμένο σε ογκώδη λιθόπλινθο με αναθυρώσεις. Δείχνουν ότι ήταν ενσωματωμένο σε αρχαίο οικοδόμημα. Βρέθηκε στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου. Στην κοιλάδα της Φούσας. Κοντά στο χωριό Άνω Φανάρι. Εκεί είναι από παλιά γνωστή η ύπαρξη εκτεταμένου αρχαίου οικισμού και νεκροταφείων.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: ΕΚΘΕΜΑΤΑ

Στον ίδιο χώρο έχει εκτεθεί και ένα γύψινο εκμαγείο της φημισμένης ενεπίγραφης στήλης από την Τροιζήνα. Με το κείμενο του αθηναϊκού ψηφίσματος που πρότεινε ο Θεμιστοκλής το 480 π.Χ. Για την αντιμετώπιση της περσικής εισβολής. Το πρωτότυπο της στήλης αυτής, όπως είναι γνωστό, βρίσκεται σήμερα στο Επιγραφικό Μουσείο Αθηνών.

Στο Μουσείο υπάρχουν δύο αίθουσες έκθεσης. Μία στο ισόγειο και μία στον όροφο του κτηρίου. Φιλοξενούν εκθέματα από όλη την περιοχή της Τροιζηνίας: Πόρο, Γαλατά, Τροιζήνα, Μέθανα κ.λπ. Καθώς και ορισμένα ευρήματα από παλαιότερες ανασκαφές στην Ερμιόνη. Η έκθεση του ισογείου περιλαμβάνει επιγραφές, γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη. Από την Καλαύρεια (Πόρος), την Τροιζήνα και τα Μέθανα.

Στα επιγραφικά εκθέματα περιλαμβάνονται επίσης ένα αρχαϊκό επίγραμμα. Γύρω στο 600 π.Χ. Χαραγμένο σε κυβόλιθο από τραχείτη. Ένα τιμητικό ψήφισμα της πόλης της Τροιζήνας (369 π.Χ.). Το ενεπίγραφο βάθρο ενός χάλκινου ανδριάντα του αυτοκράτορα της Ρώμης Μάρκου Αυρηλίου. Ανάθημα της πόλης των Μεθάνων (175-180 μ.Χ.).

Διαδρομή Πόρος: από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ

Στα γλυπτικά εκθέματα συγκαταλέγονται δύο αγαλματίδια. Ένα γυμνό αγόρι και μία γυναίκα με χιτώνα και ιμάτιο. Από την πόλη και την ακρόπολη της Τροιζήνας. Καθώς και επιτύμβιες στήλες των κλασικών και των ρωμαϊκών χρόνων από την Τροιζήνα και την Καλαύρεια.

Τα αρχιτεκτονικά μέλη αντιπροσωπεύονται από μία σειρά κιονοκράνων δωρικού, ιωνικού και κορινθιακού τύπου. Δείχνουν στον επισκέπτη την εξέλιξη και τη διαδοχή των αρχιτεκτονικών ρυθμών. Από τον 6^ο αι. π.Χ. έως τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους.

Επίσης υπάρχουν δείγματα από πήλινα αρχιτεκτονικά μέλη. Προέρχονται από την κεράμωση των κτηρίων του ιερού του Ποσειδώνος στην Καλαύρεια. Από την αρχαία Τροιζήνα και από τα Μέθανα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή, καθώς διατηρεί τον γραπτό της διάκοσμο και την υδρορρόη σε σχήμα λεοντοκεφαλής, είναι μια πήλινη σίμη του 6ου αι. π.Χ. Από το ιερό της Αφροδίτης Ακραίας στην Τροιζήνα. Στην αίθουσα του ορόφου εκτίθενται κυρίως κεραμικά και χάλκινα ευρήματα. Από την ευρύτερη περιοχή της Τροιζηνίας και από την Ερμιόνη.

Διαδρομή Πόρος: τα σπουδαία επιγραφικά

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ

Στα εκθέματα της προϊστορικής περιόδου συγκαταλέγονται τα πρωτοελλαδικά ευρήματα. Από τις πρόσφατες ανασκαφικές έρευνες στον Κάβο Βασίλη του Πόρου. Τα ευρήματα από τη μεσοελλαδική ακρόπολη της Μαγούλας του Γαλατά. Στα επιγραφικά εκθέματα περιλαμβάνονται επίσης ένα αρχαϊκό επίγραμμα, γύρω στο 600 π.Χ. Χαραγμένο σε κυβόλιθο από τραχείτη. Επιτάφειο σήμα του Ανδροκλή, γιου του Ευμάρη, που βρέθηκε στα Μέθανα. Ένα τιμητικό ψήφισμα της πόλης της Τροιζήνας για τον Εχίλαο Φιλωνίδου από τις Πλαταιές, 369 π.Χ.

Η γλυπτική των κλασικών χρόνων αντιπροσωπεύεται από δύο αγαλματίδια. Ένα γυμνό αγόρι και μία γυναίκα με χιτώνα και ιμάτιο. Προέρχονται από τις παλαιές ανασκαφές του Legrand στην ακρόπολη της Τροιζήνας. Από ένα αγαλματίδιο του Ασκληπιού. Βρέθηκε στην ανασκαφή του Wide στην Καλαύρεια. Από μερικές επιτύμβιες στήλες του 4^ου αι. π.Χ.. Πρόσφατα ευρήματα από την περιοχή των νεκροταφείων της αρχαίας πόλης.

Ανάμεσα στις τελευταίες ξεχωρίζει ένα αξιόλογο επιτύμβιο ανάγλυφο με υπερφυσικού μεγέθους παράσταση γυναίκας. Φοράει αργείο πέπλο με χαμηλό κόλπο και ιμάτιο που κάλυπτε και το κεφάλι. Το κεφάλι με το λαιμό, καθώς και οι βραχίονες, ήταν ένθετα. Κατασκευασμένα από χωριστά κομμάτια μαρμάρου.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Οι περισσότερες όμως από τις επιτύμβιες στήλες της Τροιζήνας ανήκουν στους αυτοκρατορικούς χρόνους. Περίοδο κατά την οποία κατασκευάστηκε και μία σειρά από επιβλητικά ταφικά μνημεία. Γύρω από τα τείχη της πόλης. Ιδιαίτερο προσωπογραφικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιτάφια στήλη του Καλαυρεάτη ρήτορα Ξενοκράτη, γιου του Μόσχου. Αυτός σκοτώθηκε σε μάχη για την πατρίδα του. Όπως αναφέρει το χαραγμένο επίγραμμα που χρονολογείται στον 3^ο αι. π.Χ. Η στήλη βρέθηκε στην περιοχή προς τα ΒΔ του ιερού του Ποσειδώνος. Εκεί τοποθετούνται τα νεκροταφεία της αρχαίας Καλαύρειας.

Μία συνοπτική εικόνα της μορφής των κιονοκράνων των τριών κύριων αρχιτεκτονικών ρυθμών και της εξέλιξής τους. Από τους αρχαϊκούς έως τους ρωμαϊκούς χρόνους. Προσφέρεται στον επισκέπτη με μία σειρά κιονοκράνων από την παλαιά ανασκαφή των Σουηδών. Στο Ιερό του Ποσειδώνα στην Καλαύρεια. Ένα δωρικό του 6^ου αι. π.Χ. Ένα άλλο, επίσης δωρικό, του 5^ου αι. π.Χ. Ένα γωνιαίο ιωνικό του 4^ου αι. π.Χ., που συμπληρώνεται με δύο παραδείγματα κορινθιακών κιονοκράνων της ρωμαϊκής περιόδου. Το ένα από τα Μέθανα και το άλλο από την Τροιζήνα.

Διαδρομή Πόρος: η Αμφικτυονία

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: Η ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΙΑ

Κάτι που είναι λιγότερο γνωστό είναι η Αμφικτυονία της Καλαυρίας. Ήταν μία από τις σημαντικότερες Αμφικτυονίες της αρχαίας Ελλάδας. Είχε ως κέντρο της το νησί του Πόρου. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Καλαυρία. Στην Αμφικτυονία της Καλαυρίας, όπως μας πληροφορεί ο Στράβωνας, συμμετείχαν επτά πόλεις: Η Αθήνα, η Επίδαυρος, η Ερμιόνη, η Τροιζήνα, η Αίγινα, οι Πρασιές και ο Αρκαδικός Ορχομενός. Ο Στράβων αναφέρει τον Μινύειο Ορχομενό αλλά μάλλον κάνει λάθος.

Το κοινό αυτών των πόλεων ήταν πως απειλούνταν από τη σταδιακή ισχυροποίηση του Άργους. Καθώς βρίσκονταν σε μικρή απόσταση από αυτό. Κάτι που πιθανόν τις ώθησε να δημιουργήσουν μία συμμαχία απέναντι στον κοινό εχθρό. Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί αρχαιολόγοι τοποθετούν την ίδρυση της Αμφικτυονίας κατά τον 7^ο αιώνα π.Χ. Περίοδος που το Άργος έφτασε στο απόγειο της δύναμής του. Άλλοι πάλι θεωρούν πως η Αμφικτυονία της Καλαβρίας υπήρχε ήδη από την Μυκηναϊκή περίοδο.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο νησιά: την Σφαιρία και την Καλαυρία. Τα χωρίζει ένα πολύ μικρό κανάλι θάλασσας αμέσως μετά τον Ναύσταθμο (Προγυμναστήριο).

Η Καλαυρία είναι ιζηματογενής και κυριαρχείται από ασβεστολιθικά και σχιστολιθικά πετρώματα. Η Σφαιρία είναι ηφαιστειογενούς προελεύσεως και ανεδύθη από έκρηξη του ηφαιστείου των Μεθάνων. Η δε πόλη του Πόρου είναι κτισμένη ακριβώς επάνω σε έναν μικρό θολωτό κρατήρα.

Διαδρομή Πόρος: ο εμβληματικός Πύργος του Ρολογιού

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΡΟΛΟΓΙΟΥ

Το δεύτερο από αυτά είναι διακοσμημένο στις δύο κύριες όψεις του με ανάγλυφα προσωπεία. Μαρτυρούν την προέλευσή του από θεατρικό οικοδήμημα. Η παλαιοχριστιανική αρχιτεκτονική αντιπροσωπεύεται επίσης στην έκθεση με κιονόκρανα και επιθήματα αυτής της περιόδου. Από την ευρύτερη περιοχή της Τροιζήνας.

Ο Πύργος του Ρολογιού αποτελεί ιστορικό αξιοθέατο. Σύμβολο του νησιού. Μπορεί να το επισκεφθεί ο καθένας. Είναι ορατό από οποιοδήποτε σημείο του νησιού κι αν βρεθείτε. Βρίσκεται σε ένα γραφικό σημείο, στη θέση Καστέλι. Έχει μοναδική θέα στο Γαλατά, τον περίφημο όρμο του Πόρου. Αλλά και από τις κοντινότερες ακτές της Πελοποννήσου. Ο μηχανισμός λειτουργίας του υπήρξε πρωτοποριακός για εκείνα τα χρόνια. Προέρχεται από την Αμερική. Τον είχε αγοράσει ο άνθρωπος που μερίμνησε και χρηματοδότησε την κατασκευή του Ρολογιού: ο Ιωάννης Παπαδόπουλος. Βουλευτής Τροιζηνίας με καταγωγή από τον Πόρο.

Όπως ήταν φυσικό, το Ρολόι υπέστη ζημιές από το πέρασμα του χρόνου. Το 2000 ξεκίνησαν οι απαραίτητες επισκευές. Το 2015 έγιναν επισκευές και στον μηχανισμό του. Αυτός εγκαταστάθηκε στο ισόγειο του κτίσματος. Βρίσκεται μέσα σε μία γυάλινη θήκη. Μπορεί να το δει όποιος επισκεφθεί το Ρολόι.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Για να φτάσετε ως τον Πύργο του Ρολογιού, θα πρέπει να ανεβείτε ένα μέρος του λόφου της Σφαιρίας. Η ανάβαση έχει μέτριο βαθμό δυσκολίας. Αλλά γίνεται ευχάριστη: Μέχρι να φτάσετε, περνάτε από διάφορα ιστορικά σημεία. Όπως το σπίτι του Καποδίστρια. Υπάρχουν όμως και άλλα σπίτια που κάνουν τη διαδρομή ενδιαφέρουσα. Καθόλου μονότονη. Μέχρι να φτάσετε εκεί, η διαδρομή υπόσχεται να σας αποζημιώσει. Είναι ιδανική για να τραβήξετε όμορφες φωτογραφίες.

Γύρω από το Ρολόι του Πόρου χτίστηκαν τα πρώτα σπίτια στα μέσα του 15^ου αιώνα. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν σε αυτό. Οι ταξιδιωτικοί οδηγοί το περιλαμβάνουν στα πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνει όποιος επισκέπτεται για πρώτη φορά τον Πόρο.

Διαδρομή Πόρος: που θα διασκεδάσετε

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: ΜΕΡΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ

Τέλος, κοντά στο ρολόι μπορεί να βρείτε ενοικιαζόμενα δωμάτια και καταλύματα. Το παραδοσιακό καφενείο Η Πλατεία. Ή γνωστό στους ντόπιους το Καφενείο του Βέττα. 40 χρόνια τώρα βρίσκεται στην πλατεία Κορυζή, στον Πόρο. Δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Συνεχίζει την ιστορία και την παράδοση. Φημίζεται για τις εξαιρετικές ποικιλίες. Συνοδευόμενες με τσιπουράκι ή ουζάκι. Αλλά και τους εκπληκτικούς μεζέδες σε έναν φιλόξενο χώρο δίπλα στη θάλασσα.

Επίσης, φημιζόμαστε για τους παραδοσιακούς, χειροποίητους λουκουμάδες. Οι οποίοι θα σας μείνουν αξέχαστοι. Καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας μπορείτε να απολαύσετε καφέ ή φυσικούς χυμούς. Ποτά, παγωτά καθώς και χειροποίητα σπιτικά γλυκά.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: Ο ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΣ

Μετά την Επανάσταση του 1821, στον Πόρο δημιουργήθηκε ο πρώτος Ναύσταθμος του Πολεμικού Ναυτικού. Στις εγκαταστάσεις αυτές σήμερα φιλοξενείται το Κέντρο Νεοσυλλέκτων του Πολεμικού Ναυτικού, Προγυμναστήριο.

Στο Ναύσταθμο του Πόρου παροπλίστηκε, για αρκετά έτη, το εύδρομο Γεώργιος Αβέρωφ. Πριν μεταφερθεί στον όρμο του Φαλήρου. Εμείς το επισκευτήκαμε εδώ. Όταν ακόμα το κοντό παντελονάκι ήταν ενδυματολογικός κώδικάς μας χειμώνα και καλοκαίρι. Οι πύργοι στην άμμο ήταν μέρος από το καθημερινό μας παιχνίδι.

Γυρέψαμε ένα παράθυρο στον κόσμο. Ονειρευτήκαμε μία κρυφή ματιά στον παράδεισο. Ανεβήκαμε στα υψίπεδα της πόλης. Απλώσαμε στην ταράτσα το όνειρο μας.  Αγιόκλημα, γιασεμί και ένα λευκό πανί.

Διαδρομή Πόρος: ο κινηματογράφος, οι ταινίες

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ: Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Τι κι αν έχουν περάσει ολόκληρες δεκαετίες από τη στιγμή που πρωτοάνοιξε τις πύλες του… Τι κι αν η ζωή μας έχει κατακλυστεί από τα DVD και τους πολυκινηματογράφους…
Το «Σινέ Diana» έδωσε στο παρελθόν την ευκαιρία σε πολλούς από εμάς να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε τον κινηματογράφο. Να έρθουμε σε επαφή με εξαίσια δείγματα της Έβδομης Τέχνης. Να επικοινωνήσουμε πολιτιστικά.

Τέλος δεν μπορούμε να παραλείψουμε πως ο Πόρος φιλοξένησε αρκετές κινηματογραφικές ταινίες. Όπως π.χ. η ταινία με τον μεγάλο Έλληνα κωμικό Θανάση Βέγγο «Τύφλα να” χει ο Μάρλον Μπράντο». Τμήμα της ταινίας «Η Αλίκη στο Ναυτικό» κ.ά.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΟΡΟΣ:  ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Κάπου εδώ παρελθόν και μέλλον συναντήθηκαν έστω ένα Σαββατοκύριακο. Αφήνουν πάντα μία γεύση γρανίτας. Εμείς αναμένουμε το ραντεβού μας ως τα επόμενα εικαστικά εγκαίνια που θα μας φέρουν εδώ. Στο νησί των παιδικών αναμνήσεων της Νεράιδας και του Πορτοκαλί Ηλίου.

Διαβάστε τα άρθρα για τον κινηματογράφο

Διαβάστε τα άρθρα λαογραφίας