Τουρισμός. Η Ελλάδα πουλά τα νησιά και τις παραλίες της για να επιστρέψει ένα μέρος του χρέους της με μεγάλη αντίσταση απ’τους κατοίκους της. Περιβαλλοντικά σωματεία, κόμματα της αντιπολίτευσης. Η αμφισβήτηση διογκώνεται…
Ο σάκος του στην πλάτη, γεμάτος σχέδια. Αέρινες λήψεις, κτηματολογικά σχέδια, χάρτες σημειωμένους χειρόγραφα… Ο Νίκος Γρηγοριάδης τα βγάζει και τα επιθεωρεί από το φάκελο που αφορά σε αυτό που όλος ο κόσμος εδώ ονομάζει «Σαχάρα». Μία μεγάλη έκταση άσπρης άμμου, σχεδόν παρθένας, μήκους ενός χιλιομέτρου στην περιοχή της Νέας Ηράκλειας, 40 χιλιόμετρα απ’τη Θεσσαλονίκη.
Ο ερευνητής που εργάζεται στο ινστιτούτο δασικών ερευνών, αφήνει να τρέξει το βλέμμα του προς τη θάλασσα πριν να το επιστρέψει: κατασκευαστικά μπλοκ βρίσκονται σε ένα χώρο στάθμευσης, προανάκρουσμα νέων κατασκευών στην ακτή και στον περιβάλλοντα χώρο. Η «Σαχάρα» πουλήθηκε το Μάιο σε έναν επιχειρηματία Έλληνα για το συνολικό ποσό των δύο εκατομμυρίων ευρώ. «Ο νέος ιδιοκτήτης θέλει να κτίσει ξενοδοχεία», λέει με λύπη ο επιστήμονας, «η ακτή θεωρείται ως ένας χώρος για ακίνητα, ενώ είναι μία ζώνη αρχαιολογική, όπου το περιβάλλον είναι πολύ ευαίσθητο. Αυτό το μέρος κρύβει θησαυρούς που δεν έχουν αποκαλυφθεί. Είναι μία καταστροφή!».
«ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ»
Για να ξεπληρώσει το χρέος της των 300 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ελλάδα αποφάσισε να παραχωρήσει ότι έχει πιο πολύτιμο: τα νησιά και τις ακτές της. Εκατόν δέκα τεμάχια ήταν διαθέσιμα για πώληση από το ελληνικό ταμείο, το οποίο είναι επιφορτισμένο για την εκμετάλλευση του κρατικού πλούτου, το ΤΑΙΠΕΔ, που ιδρύθηκε το 2011. Συνολικά 22 δισεκατομμύρια ευρώ αναμένονται απ’τον εθνικό πλούτο, ενώ κάποια κομμάτια έχουν ήδη φύγει για 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους επενδυτές είναι Ρώσοι, Εμίρηδες, Αμερικάνοι και τοπικοί παράγοντες… Η εταιρεία της Νέας Υόρκης NCH Capital πήρε ένα τεμάχιο στο νησί της Κέρκυρας για 23 εκατομμύρια ευρώ και, για 75 εκατομμύρια ευρώ τουριστικές υποδομές έτοιμες να λειτουργήσουν. Δύο Έλληνες αδέλφια αγόρασαν την ακτή Άγιος Ιωάννης, 100 χιλιόμετρα απ’τη Θεσσαλονίκη, για 10 εκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με τον Αντρέα Ταπάντζη, διευθυντή του ΤΑΙΠΕΔ, αυτή η διαδικασία συμβάλλει πριν απ’όλα στην «αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας». Ακόμα, ωθεί τη χώρα σε νέες αντιλήψεις. «Τα τουριστικά έσοδα της Ελλάδας πρέπει γίνουν περισσότερα», αναφέρει, «πιο πολύ οι μαζικές επενδύσεις θα μας δώσουν σχέδια ποιότητας που θα προωθήσουν την πολιτιστική μας κληρονομιά, τις παραδόσεις μας, την ομορφιά των τοπίων μας… Για το μεγαλύτερο μέρος αυτών δεν πρόκειται για πώληση, αλλά για ένα συμβόλαιο 50 ή 99 ετών. Μετά απ’αυτή την ημερομηνία θα επανέλθουν στην περιουσία του κράτους».
Όλοι οι Έλληνες, πάντως, δεν το βλέπουν με την ίδια οπτική γωνιά. Εδώ και τρεις μήνες, κέντρα αμφισβήτησης καλούν για τη φύλαξη των χώρων. Επιστήμονες, εκατοντάδες περιβαλλοντολογικά σωματεία συνστρατεύονται με κόμματα της αντιπολίτευσης όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Μία δύναμη έχει δημιουργηθεί, με τη δυναμική μίας επιστολής με 200.000 υπογραφές. Ο Έλληνας ηθοποιός Άγης Εμμανουήλ ολοκληρώνει μία πορεία 240 χιλιομέτρων για να χτυπήσει συναγερμό! Η οργή των αντιφρονούντων είναι πάντως πιο δυνατή από μία τροπολογία για τον προσδιορισμό των χώρων που ψηφίστηκε στις αρχές Αυγούστου απ’τους βουλευτές. Το κείμενο, αν και έχει «στρογγυλευτεί», σχετικά με την πρώτη εκδοχή του, απέχει πολύ από το να καθησυχάζει.
Η Βρετανίδα κινηματογραφίστρια Phyllida Lloyd, δημιουργός της κωμωδίας «Mamma mia!» που έκανε γυρίσματα σε δύο νησιά του Αιγαίου, απευθύνθηκε με επιστολή της στον Έλληνα υπουργό οικονομικών. «Βεβαίως δε θέλουμε να ιδιωτικοποιήσουμε τις ακτές μας», απάντησε, «η τροπολογία έχει επιταχύνει την οριοθέτηση του ελληνικού χώρου».
Στη Θεσσαλονίκη, η αρχιτέκτονας Βιβιάννα Μεταληνού, πρόσωπο του κινήματος της αμφισβήτησης, διαπιστώνει, όπως και η κινηματογραφίστρια, το μπετονάρισμα των ακτών, αδικώντας τα παραδοσιακά σπίτια που εκπέμπουν τη γοητεία τους. «Αν ακολουθήσουμε αυτή τη γραμμή της ανάπτυξης θα τα χάσουμε όλα όπως η Ισπανία και η Τουρκία! Η Ελλάδα είναι ο μοναδικός μεσογειακός παράδεισος που απομένει. Είναι ένας κακός υπολογισμός σε μεγάλο βάθος χρόνου…».
«Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ,
ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΜΕΙΝΕΙ…»
Σε κάθε οικόπεδο, κοντά στην πόλη, στην περιοχή της «Σαχάρα», η Βιβιάννα μελετά τα θέρετρα. Έχει αγωνιστεί επίσης για το κάμπινγκ Αγία Τριάδα, σε απόσταση 30 χιλιομέτρων, μαζεύοντας 500 μάχιμους διαμαρτυρόμενους. Την ημέρα που κάναμε την τουρνέ μας μία ομάδα συνταξιούχων έπαιζε χαρτιά κάτω από μία δροσερή κληματαριά. Όλοι πήραν μέρος στη συνάθροιση, στην οποία το πανό «εναντίον της ιδιωτικοοίησης» κοσμεί ακόμα αυτό το μέρος.
Με μαύρο μαγιό, χρυσό σταυρό και μαύρα γυαλιά, ο Σπύρος Χατζηνικολής κάνει εδώ το μπάνιο του από 15 χρονών. Ονειρευόταν ότι αυτό το μυθικό κάμπινγκ θα ξαναζωντάνευε, γεμάτο ζωή, αφού χρησιμοποιήθηκε για ντεκόρ για ελληνικές ταινίες τη δεκαετία του 1960, πριν να εγκαταλειφθεί. Ονειρευόταν έναν κήπο για να παίζουν τα παιδιά. «Τεράστιες δαπάνες έχουν γίνει αλλά τίποτε για τους ανθρώπους που μένουνε εδώ. Μπαγκαλόους δε θέλουμε. Έχουμε κάποια δωμάτια. Η καθημερινότητα είναι δύσκολη με την κρίση. Η πρόσβαση στη θάλασσα είναι ότι μας έμεινε…».
Στην Αθήνα η κίνηση Ακτογραμμή Ώρα Μηδέν συνεχίζει να επικοινωνεί. Κάθε μέρα στη φοιτητική συνοικία των Εξαρχείων, η Μαρία Καραμανόφ και οι σύντροφοί της μεταδίδουν πληροφορίες για πουλημένα οικόπεδα. «Η εκμετάλλευση της ακτογραμμής επιτρέπει σήμερα μία ομπρέλα και κάποιες ξαπλώστρες σε ένα περιορισμένο χώρο.», υπενθυμίζει η Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου για το Περιβάλλον. «Αλλά οι αγοραστές θέλουν να χρησιμοποιούν όλη την ακτή, να χτίσουν τεχνητά νησιά όπως στο Ντουμπάι… Είναι ένα έγκλημα! Αυτά τα εδάφη είναι δημόσια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το 1830. Αυτό δε θα ωφελήσει την τοπική οικονομία. Οι άνθρωποι θα μένουν στα ξενοδοχεία χωρίς να καταναλώνουν τίποτε έξω από αυτά».
Στη Θεσσαλονίκη η Βιβιάννα και οι συνεργάτες της έχουν ήδη σχεδιάσει μία δράση για να σώσουν ένα άλλο κάμπινγκ που απειλείται. Τα σχέδια; Υπό μάλης, προφανώς.
της Camille Neveux
(Αυτή η ανταπόκριση από την Ελλάδα δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Le Journal du Dimanche», στη Γαλλία, φ. 3527, 17/8/2014, από όπου την αναδημοσιεύσαμε. Πρόκειται για ένα πολύ καλό ρεπορτάζ που δεν έχει γίνει από Έλληνες δημοσιογράφους. Είναι τρομερό να μαθαίνουμε από ξένες πηγές προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας, αλήθειες που επιμελώς κρύβονται από τις πληρωμένες γραφίδες… )
