ΤΑ ΕΠΤΑ ΤΣΑΚΡΑΣ
η σημασία τους για την ψυχική υγεία
Σε αυτό το σημείωμα θα μελετήσουμε τα τσάκρας. Θα δούμε τη σημασία τους για την ψυχική ισορροπία του ανθρώπου. Θα δούμε επίσης τις επιπτώσεις που έχει η ανισορροπία τους στον ανθρώπινο ψυχικό κόσμο. Μπορούμε, τελικά, να καταλάβουμε κατά πόσο βοηθά στην ψυχαναλυτική διαδικασία η σωστή διαχείριση των τσάκρας.
Η ονομασία «τσάκρας» προέρχεται από τον Ινδουϊστικό μυστικισμό, όπου στην προσπάθεια να περιγραφούν τα ενεργειακά ανθρώπινα κέντρα τους δόθηκε η ονομασία «τροχός» από τους μύστες.
Πράγματι τα τσάκρας φαίνονται σα να κινούνται σε έναν διαρκή κύκλο, ωθούμενα από την ενέργεια που λαμβάνουν τόσο από το γύρω περιβάλλον όσο και από τον ίδιο τον άνθρωπο. Ανταποκρίνονται σε βασικές αρτηρίες, κεντρικά σημεία του νευρικού συστήματος αλλά και σε σημαντικά όργανα όπως στην καρδιά και στο στομάχι. Παρόλο που συνήθως στις μεταφυσικές διδασκαλίες αναφέρονται κυρίως επτά τέτοια κέντρα, ουσιαστικά η ανθρώπινη ενεργειακή ανατομία περιλαμβάνει εκατοντάδες μικρά ενεργειακά σημεία που είναι συνυπεύθυνα για την ισορροπία της αύρας και ολόκληρης της δονητικής υπόστασης του ατόμου.
Η πρώτη αναφορά στα τσάκρας γίνεται στις Ουπανισάδες, ινδουϊστικά κείμενα φιλοσοφικού και μυστικιστικού περιεχομένου, αλλά η πρώτη τους κατηγοριοποίηση έγινε τον 8ο αιώνα, μαζί με ολοκληρωμένες λεπτομέρειες για τις κραδασμικές τους λειτουργίες και το ρόλο που παίζουν στο σύνολο του ανθρώπου.
Στην εποχή μας έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε τα ενεργειακά κέντρα με συγκεκριμένα χρώματα, ωστόσο αυτή η προσθήκη φαίνεται πως έγινε στην Δύση, την δεκαετία του 1980, καθώς τα παλιότερα κείμενα δεν αναφέρονται τόσο στη χρωματική απεικόνιση του κέντρου σαν ενέργεια, δηλαδή, το πρώτο κέντρο δεν εκπέμπει κόκκινο χρώμα, αλλά το κάθε τσάκρα έχει ένα μπίγια-μάντρα, ένα δηλαδή ξεχωριστό ήχο, ένα μαντάλα που αποτελείται από θεϊκές οντότητες, ζώα και μυθικά πλάσματα. Τα τσάκρας απεικονίζονται σαν άνθη που κάθε τους πέταλο έχει τα δικά του σύμβολα και χρώματα τα οποία όμως δεν έχουν σχεδόν καθόλου σχέση με τα χρώματα που η Δύση τους έδωσε.
Από την άλλη, στην παράδοση Χεκαλότ, τα τσάκρας παρουσιάζονται σαν παλάτια που διαφορετικές θεότητες τα διοικούν και ο μυημένος χρειάζεται να πάρει την άδεια από αυτές τις οντότητες προκειμένου να προχωρήσει παραπέρα. Θα του πάρει χρόνια προκειμένου να ολοκληρώσει αυτό το ταξίδι και μερικοί ίσως και να μην το ολοκληρώσουν στην παρούσα ζωή. Ωστόσο κάθε γνώση που αποκομίζουν ενισχύει την εσωτερική τους πορεία και δύναμη, υψώνοντας τους σε όλο και σημαντικότερες πνευματικές σφαίρες συνειδητότητας.
Το κάθε ενεργειακό κέντρο ανταποκρίνεται σε διαφορετικές ενεργειακές και ψυχικές ποιότητες και όλα μαζί δημιουργούν ένα κραδασμικό σύνολο, την αύρα. Εφόσον υπάρξει κάποιο μπλοκάρισμα ή ανισορροπία, τότε επηρεάζονται και τα υπόλοιπα τσάκρας και γενικά η αύρα χάνει την καθαρότητα και την δύναμη της, με αποτέλεσμα πιθανόν να υπάρξουν και σωματικές ασθένειες ή γενικά σύγχυση σε διαφορετικούς τομείς της ζωής του ατόμου. Ας δούμε όμως τα 7 βασικά κέντρα πιο αναλυτικά:
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ: ΜΟΥΛΑΝΤΑΡΑ
Είναι το πρώτο κέντρο και αυτό που μας συνδέει περισσότερο με την γη και την ύπαρξη μας σε αυτόν τον πλανήτη. Ανιχνεύεται στο σημείο περίπου του κόκκυγα και αποτελεί την βάση, κρατά δηλαδή τα κύρια χαρακτηριστικά μας για επιβίωση και ζωή. Είναι αυτό που θα αποτελέσει το σωστό στήριγμα για την ζωή που ο καθένας θέλει να βιώσει. Στην υπερβολή του μπορεί να οδηγήσει σε ραθυμία (η γη μας «τραβά» προς τα κάτω, δεν έχουμε ζωτικότητα), αντίσταση στην αλλαγή, απληστία και υπερβολή τάση για κατοχή αγαθών. Ένα κέντρο βάσης που υπολειτουργεί από την άλλη μας γεμίζει υπερβολικούς φόβους και κυριότερα νιώθουμε αποκομμένοι από το σώμα μας αλλά και τον ίδιο μας τον εαυτό. Ένα υγιές μουλαντάρα οδηγεί σε πιο συνειδητή ύπαρξη στο παρόν ενώ μέσα μας νιώθουμε ασφαλείς, θετικοί και ικανοί να φέρουμε εις πέρας τους στόχους μας. Για να τονώσουμε αυτό το κέντρο μπορούμε να ασχοληθούμε περισσότερο με τη φύση και τα φυτά, γενικά να απασχοληθούμε με το να δημιουργούμε πράγματα με τα χέρια μας αλλά και να ασκούμαστε τακτικά. Για να μειώσουμε την περίσσια ενέργεια του όταν είναι σε υπερβολή, μπορούμε να μειώσουμε την πολλή δουλειά, τον υπερβολικά πολύ ύπνο και τις μεγάλες ποσότητες φαγητού. Γενικά σε αυτό το κέντρο χρειάζεται δράση χωρίς να μας απορροφά.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΗΒΙΚΟΥ: ΣΒΑΝΤΙΣΤΑΝΑ
Από την απτή σταθερότητα, μεταφερόμαστε στην υδάτινη φύση του δεύτερου κέντρου που σχετίζεται με τη δημιουργικότητα σε σωματικό και πνευματικό επίπεδο. Εφόσον αισθανόμαστε ασφαλείς, μπορούμε και να δημιουργήσουμε μέσω του εαυτού! Συνδέεται με τα εσωτερικά γεννητικά όργανα, τους γοφούς και την μέση. Εδώ κάθε ενέργεια μετασχηματίζεται σε δημιουργική πνοή, για αυτό και είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία και καθαρή πρόθεση. Στην υπερβολή του δείχνει συνεχείς εναλλαγές στη διάθεση, υπερβολική ευαισθησία και εξάρτηση από άλλους προκειμένου να προχωρήσουμε μπροστά. Αν το κέντρο αυτό δεν έχει πολλή ενέργεια τότε το άτομο τείνει να έχει συναισθηματική ψυχρότητα, υπερβολική οριοθέτηση και έλλειψη ενθουσιασμού για ζωή. Σε αυτό το κέντρο πρέπει να βρούμε τί είναι αυτό που μας κινεί, που δίνει χαρά στην ζωή μας ώστε να το κάνουμε δύναμη αλλαγής και ουσίας.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ: ΜΑΝΙΤΤΟΥΡΑ
Με το σώμα μας γειωμένο και το συναίσθημα να ρέει, πλέον αρχίζουμε να γινόμαστε φορείς ενεργητικότητας και αυτοπεποίθησης. Καθώς αυτή η ενέργεια ανεβαίνει στο τρίτο τσάκρα έχει την δυνατότητα να γίνει προσωπική δύναμη, αφού σε αυτό το κέντρο εδρεύουν η θέληση και η αυτοεκτίμηση. Η φωτιά του μπορεί να είναι παραγωγική -να δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί ένας υγιείς εαυτός- ή να απλωθεί επικίνδυνα, καίγοντας χωρίς όρια. Ανταποκρίνεται κυρίως στο πεπτικό σύστημα, βοηθώντας μας να «χωνέψουμε» τις ενέργειες γύρω μας και είτε να τις διοχετεύσουμε αρμονικά, είτε τελικά να τις απορρίψουμε. Η περίσσια ενέργεια εδώ δίνει την τάση για εξουσία χωρίς όρια, έντονο ανταγωνισμό, υπερκινητικότητα και νευρικότητα. Ένα ηλιακό πλέγμα που υπολειτουργεί μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ενεργητικότητας, ψυχρότητα στην συμπεριφορά και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αν θέλουμε να δουλέψουμε περισσότερο το στοιχείο της φωτιάς μέσα μας χρειάζεται να μάθουμε να παίρνουμε περισσότερα ρίσκα αλλά και να αναγνωρίζουμε την πιθανότητα ότι μπορεί και να κάνουμε κάποιο λάθος στην πορεία. Χρειάζεται δηλαδή πρακτική δύναμη εκ των έσω, να διοχετευτεί με ουσία.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ: ΑΝΑΧΑΤΑ
Το ενδιάμεσο κέντρο που γεφυρώνει τα χαμηλότερα κέντρα με τα υψηλότερα. Είναι τα απόλυτο σημείο ηρεμίας, όπου μπορούμε να βιώσουμε την δύναμη της αγάπης καθώς ενώνουμε δύο διαφορετικές ενέργειες: τον νου και το σώμα. Σε αυτό το κέντρο εμπεριέχεται μόνο θεραπεία, γαλήνη, ανακούφιση, θετικότητα. Αν όμως οι ενέργειες του δουλεύουν στην υπερβολή τότε τείνουμε να φροντίζουμε περισσότερο τις ανάγκες των άλλων και να έχουμε την συμπεριφορά του «μάρτυρα», όπου οι άλλοι φταίνε για την δική μας πορεία στην ζωή. Δίνουμε δηλαδή παραπάνω από όσα διαθέτουμε, με την ανάγκη να πάρουμε ακόμα περισσότερα από τους άλλους-κάτι που οδηγεί στο εσωτερικό κενό και στην απόγνωση. Στην έλλειψη του, αυτό το κέντρο μπορεί να μας κάνει αντικοινωνικούς, απομονωμένους και με φόβο να έρθουμε πιο κοντά με τους άλλους. Χρειάζεται να είμαστε πιο ανοιχτοί με τον ίδιο μας τον εαυτό πρώτα από όλα και μετά με τους άλλους γύρω μας χωρίς να χανόμαστε σε αυτή την ιδιότητα. Η εκτίμηση των όσων έχουμε είναι μία πολύ βασική άσκηση για να αρχίσουν να ρέουν οι ενέργειες αυτού του κέντρου.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ: ΒΙΣΟΥΝΤΑ
Η πνοή είναι η βάση της ύπαρξης μας. Χωρίς να αναπνέουμε δεν μπορούμε να ζήσουμε για παραπάνω από λίγα λεπτά ενώ με την κίνηση της αναπνοής μεταφέρουμε ενέργεια βαθύτερα στο σώμα μας. Αυτό το κέντρο συνδέεται με τον λαιμό, τους ώμους το στόμα και το σαγόνι και μας βοηθά να εκφράσουμε τις ποιότητες μας ανεμπόδιστα, όπως ο αέρας κινείται στην Γη. Κάθε τι που εκφράζουμε προέρχεται μέσα από την ψυχή, για αυτό και ο λόγος είναι ιερός και συνδημιουργός στην πραγματικότητα που ζούμε. Όταν όμως αυτό το στοιχείο υπάρχει σε υπερβολή τότε μπορεί να οδηγήσει σε ακατάπαυστη ομιλία, ακόμα και τραυλισμό αλλά και δυσκολία στο να κρατήσουμε πληροφορίες κρυφές. Ένα υπολειτουργικό κέντρο δίνει αδυναμία στον τόνο της φωνής, ντροπαλότητα και γενικά δυσκολία έκφρασης. Εδώ βοηθά πολύ το τραγούδι, τα μάντρας αλλά και η συγγραφή ακόμα και μικρών προτάσεων ώστε να τονώσουμε το αίσθημα της έκφρασης του εαυτού.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΜΑΤΙΟΥ: ΑΖΝΑ
Φτάνουμε πια στο σημείο όπου μπαίνουμε βαθύτερα στον εσωτερικό μας κόσμο, την πηγή της σοφίας και της γνώσης. Εδώ αναζητούμε το φως της συνειδητότητας αλλά και πώς να το διοχετεύσουμε στην καθημερινότητα μας ώστε να βλέπουμε πιο καθαρά πίσω από τις φαινομενικές εικόνες. Βρίσκεται στο νοητό σημείο ανάμεσα και πάνω από τα φυσικά μας μάτια, με την διορατική του ματιά να διαπερνά την πυκνή ύλη και να φτάνει σε υψηλότερες διαστάσεις. Η υπερβολική προσκόλληση σε αυτό το σημείο μπορεί όμως να οδηγήσει σε αυταπάτες, εμμονές, υπερβολικές φαντασίες και δυσκολία αυτοσυγκέντρωσης. Ένα τρίτο μάτι που αδυνατεί να λειτουργήσει ομαλά λόγω έλλειψης ενέργειας μπορεί να μας ωθήσει στον σκεπτικισμό, την άρνηση να δούμε τα πράγματα όπως είναι, απάθεια και δυσκολία στον οραματισμό. Το φως, τα χρώματα, η ανάγνωση βιβλίων και ο διαλογισμός είναι πολύ βοηθητικά στοιχεία για την τόνωση αυτού του κέντρου. Μαζί με σωστή γείωση -δηλαδή καθαρότητα στα κατώτερα κέντρα- οδηγεί στην διόραση, την μυστικιστική έμπνευση και τα οράματα.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ: ΣΑΧΑΣΡΑΡΑ
Και φτάνουμε στο τελευταίο ανθρώπινο ενεργειακό κέντρο, που εδρεύει πάνω από το κεφάλι μας. Είναι αυτό που συνδέει την δική μας συνειδητότητα με αυτή του σύμπαντος, όπου πια καταλύονται τα δεσμά της ύλης και ερχόμαστε σε επαφή με το άπειρο των πνευματικών δυνατοτήτων. Είναι ο χιλιοπέταλος λωτός που απορροφά τις κοσμικές ενέργειες και τις γειώνει στις ρίζες που έχει μέσα στο σώμα. Οι κραδασμοί του ενώνονται με αυτές των υπόλοιπων κέντρων για να πετύχουμε την εκδήλωση ανώτερων οραμάτων, υψηλότερων στόχων και ιδανικών. Θα πρέπει όμως να προσέξουμε να μην απορροφηθούμε σε μια πνευματική υπερβολή που θα μας κάνει να αποσυνδεθούμε από το σώμα και την πραγματικότητα στο εδώ και τώρα, ούτε και να ζούμε μέσα στον δικό μας κόσμο. Από την άλλη, ένα κέντρο κεφαλής που υπολειτουργεί μπορεί να ωθήσει στον πνευματικό κυνισμό, την απάθεια, την αποσύνδεση από το πνεύμα λόγω φόβων αλλά και την οργή για τις ανώτερες διαστάσεις. Τιμώντας το πνεύμα στην καθημερινότητα μας είναι η καλύτερη άσκηση που μπορούμε να κάνουμε για το έβδομο τσάκρα, όπως και το να διαλογιστούμε ή και γενικά να προσπαθούμε να βρούμε την ιερότητα κάθε πράγματος στην ζωή μας.
Γιάννης Φραγκούλης
(ερευνητής-ψυχαναλυτής)
