του Γιάννη Φραγκούλη
Μία πόλη δεν είναι η γεωγραφία της, ούτε τα κτήριά της, είναι οι άνθρωποι που ζουν και δραστηριοποιούνται σε αυτήν. Τα πιο σημαντικά μνημεία της είναι αυτοί που ενεργούν, διαμορφώνουν την ιδεολογία, τον πολιτισμό αυτής της πόλης. Αυτούς τους έχουμε ανάγκη πολύ περισσότερο από έναν περίτεχνο καθεδρικό ναό, ένα θαυμάσιο πύργο, μία επιβλητική ακρόπολη. Όταν αυτοί φεύγουν, τότε θα πρέπει να χτίζουμε ένα κομμάτι στο τοίχος της πόλης όπου ζούσαν, το αντίστροφο που πρότεινε ο Αλεξανδρινός ποιητής, όταν μιλούσε για τους ήρωες που έρχονταν πίσω. Ο λόγος για το Μάνο Μαλαμίδη. Για την ξαφνική αναχώρησή του.
Η γνωριμία μας έγινε πριν λίγους μήνες. Δεν ήθελε πολύ χρόνο να τον καταλάβεις, όπως δεν ήθελε πολύ για να σε κατανοήσει. Το βλέμμα του διεισδυτικό έμπαινε μέσα στην ψυχή σου και διάβαζε. Έτσι όπως ένας ιστορικός διαβάζει και μελετά την ιστορία του τόπου του και, μέσα από το τοπικό, ανακαλύπτει το παγκόσμιο. Ίδρυσε το Ιστορικό και Συλλεκτικό Αρχείο Θεσσαλονίκης. Αυτό από μόνο του είναι ένα θαυμαστό γεγονός, αν κάποιος το επισκεφτεί. Είναι όντως κάτι το μοναδικό, όχι για τη Θεσσαλονίκη, για όλη την Ελλάδα. Και είναι θαυμάσιο επειδή είναι το δημιούργημα ενός ανθρώπου που πάλεψε μόνος του, γνωρίζοντας τη σχετική απαξίωση της πλειοψηφίας. Και τα κατάφερε!
Η τεράστια προσφορά του Μάνου Μαλαμίδη δεν σταματά εκεί. Δεν τελειώνει με το να αγοράζει συνέχεια συλλεκτικά αντικείμενα για το αρχείο του -ένα μικρό μουσείο, σε εμβαδόν χώρου, αλλά τεράστιο σε εκθέματα-, συνεχίζει με την αξιολόγηση και την έρευνα, όπως θα έκανε ένας καλός ιστορικός, γιατί ο Μάνος ήταν ένας πολύ καλός ερευνητής ιστορίας. Στη σελίδα του στο facebook δημοσιοποιούσε το προϊόν της έρευνάς του κάθε μέρα. Είναι από τις λίγες περιπτώσεις που ευγνωμονείς που υπάρχει αυτό το μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Μπορείτε να το δείτε και να πάρετε μία γεύση.
Ήταν να συνεργαστούμε στη δημιουργία μίας σειράς βίντεο-καταγραφές της ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Νομίζω ότι ήταν ο μοναδικός που μπορούσε να μιλήσει σχεδόν για όλα τα θέματα με την εγκυρότητα καθηγητή Πανεπιστημίου ή κορυφαίου ερευνητή ιστορίας. Αν η πανεπιστημιακή κοινότητα δει προσεχτικά το Αρχείο, αυτό θα είναι ένα πολύ καλό εργαλείο μάθησης για τους φοιτητές της. Ο Δήμος της Θεσσαλονίκης θα πρέπει να το υιοθετήσει, στο κάτω κάτω της γραφής αφορά την πόλη, αυτό το Δήμο. Ο θάνατος του Μάνου Μαλαμίδη ήταν, για εμένα, η απώλεια ενός πρόσφατου, πλην όμως ουσιαστικού, φίλου, ενός συνοδοιπόρου. Είναι η δεύτερη φορά που χάνω έναν τέτοιο άνθρωπο και η λύπη είναι αφόρητη.
Όμως ο Μάνος θα ζει μέσα από το δημιούργημά του, του Αρχείου, και των δημοσιευμάτων του, για να δείχνει ένα δρόμο που θα πρέπει να ακολουθεί ένας ενεργός πολίτης με την αριστοτελική έννοιά του. Θα ζει και θα τον θυμόμαστε.