ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΤΗ ΣΥΜΗ
του «Μιχαήλη» Ρουκουνιώτη
Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Γνωρίζω πως ανάμεσα στα αγαπημένα πρόσωπα δεν είναι λίγοι που έχουν επισκεφθεί την Σύμη για διακοπές. Ή έχουν κάνει κάποιο τάμα στον δημοφιλέστατο Πανορμίτη. Ακόμη και κάποιες Συμιώτησσες ψυχές, προπάντων τα αγαπημένα πρόσωπα που γιορτάζουν την Τρίτη 8 Νοεμβρίου. Αφιερώνω αυτό το κείμενο κλείνοντας το μάτι στα λιγότερο γνωστά αξιοθέατα του νησιού. Αυτά που έκλεψαν την δική μας καρδιά. Υποσχόμενοι πώς θα επιστρέψουμε πολύ σύντομα για μία εκτενέστερη ανάγνωση. Με την βοήθεια του αντιδημάρχου τουρισμού. Έδωσε ως εκ θαύματος κάτι σαν από μηχανής θεός καλοκαιρινός την λύση της ξενάγησής μας στο μοναστήρι.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ
Αυτό το ιστορικής σημασίας μοναστήρι του 14ου αιώνα βρίσκεται στο Μέσα Νημοράκι στην Έρεικα. Στα δυτικά του νησιού. Ήταν εγκαταλελειμμένο εδώ και χρόνια. Τώρα συντηρείται και επισκευάζεται από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Οι τοιχογραφίες του καθαρίζονται και αποκαθίστανται ώστε να γίνει επισκέψιμο από το κοινό.
Αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μονές του νησιού. Παρέμενε μέχρι σήμερα ερειπωμένη. Ανεγέρθηκε τον 14ο αιώνα από Ιωαννίτες Ιππότες, πάνω σε χαλάσματα μοναστηριού του 5ου αιώνα.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: το αρχαιότερο
βυζαντινό μνημείο στο νησί είναι ο Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη.»
Δεν πάει ένας μήνας όταν βρεθήκαμε στη Σύμη. Ένα ταξίδι-αστραπή χωρίς να επισκεφθούμε τον Πανορμίτη που γιορτάζει την Τρίτη 8 Νοεμβρίου. Τότε η Σύμη φοράει τα γιορτινά της. Όχι μόνο για το ξακουστό μοναστήρι της. Αλλά και για τις ακόμα οκτώ εκκλησιές και μοναστήρια που είναι αφιερωμένα στον αρχάγγελο Μιχαήλ και τούς Ταξιάρχες εν γένει.
Πιθανώς το αρχαιότερο βυζαντινό μνημείο στο νησί είναι ο Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη. Όπως μας ανέφερε ο πολύ ιδιαίτερος υπάλληλος του δήμου Παναγιώτης στον οποίο ο αντιδήμαρχος τουρισμού του νησιού επιφόρτισε την ξενάγησή μας. Δεν είχε καθόλου άδικο μιας και ο Παναγιώτης έχων μνήμη ελέφαντα έδωσε καίριες πληροφορίες. Ημερομηνίες απολύτου ακριβείας που θα τον ζήλευε και ο πιο δεινός ιστορικός.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Με ένα τηλέφωνο στο χέρια ειδοποιούσε κάθε ραντεβού για να μας περιμένει στην ξόθυρα κάθε επισκέψιμου χώρου. Έτσι μετά την Μαρία, στο Αρχαιολογικό Ιστορικό Μουσείο στην Άνω Πόλη, σειρά είχε ο Πολωνός βοηθός του επιστάτη της μονής Ρουκουνιώτη. Έχει βρει καταφύγιο ζωής στο μοναστήρι. Με τα σπαστά ελληνικά του μας είπε λίγα λόγια για το μοναστήρι. Δεν παρέλειψε όμως νά μας δώσει τα απαραίτητα link από όπου θα μπορούσαμε να αντλήσουμε περισσότερες πληροφορίες.
Το μοναστήρι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μοναστηριού φρουριακής αρχιτεκτονικής. Στη μακραίωνη ιστορία του γνώρισε αρκετές οικοδομικές φάσεις. Τροποποίησαν τη μορφολογία και τη δομή του. Έδωσαν ένα εντυπωσιακό οχυρωματικό χαρακτήρα.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: κάποιες
από τις τοιχογραφίες χρονολογούνται στα 1738.»
Η ιδιαιτερότητα που το κάνει τόσο αξιοπρόσεκτο είναι η ύπαρξη δύο κυρίως ναών. Βρίσκονται στο κέντρο και μάλιστα χτισμένοι ο ένας πάνω στον άλλο. Αυτό ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα των διάφορων κατασκευαστικών φάσεων: Από τον 14ο μέχρι τον 19ο αιώνα. Τα καθολικά περιβάλλονται από τα κελιά και τους βοηθητικούς χώρους. Διατεταγμένα σε τρία επίπεδα.
Είναι διακοσμημένο με ζωγραφικές παραστάσεις το εσωτερικό των ναών. Όπως και η εξωτερική επιφάνεια τους, ενώ υπάρχει και αρκοσόλιο, σαρκοφάγος με τοξωτό θόλο που βρισκόταν στους τοίχους ναών, με τον τάφο των ηγουμένων Κυρίλλου και Γαβριήλ.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Κάποιες από τις τοιχογραφίες χρονολογούνται στα 1738. Αποδίδονται σε έναν σπουδαίο ζωγράφο, τον Γρηγόριο από τη Σύμη. Άλλες αναπαριστούν τη Δευτέρα Παρουσία, την Ίαση του δαιμονισμένου. Τη Μεταμόρφωση, την Παναγιά Βρεφοκρατούσα με δύο αγγέλους σεβίζοντες, που προσκυνούν, κ.ά.
Αξιόλογα και τα ξυλόγλυπτα τέμπλα των δύο ναών. Η φορητή εικόνα της Φιλοξενίας του Αβραάμ. Ένα μικρό σκαλοπάτι από οικόσημο της περιόδου της Ιπποτοκρατίας. Η εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη: έργο μεγάλης θρησκευτικής και καλλιτεχνικής αξίας. Το ασημένιο αστέρι με τις πολύτιμες πέτρες που κοσμεί το μέτωπο του Αρχαγγέλου, θεωρείται ιδιαίτερο στον ορθόδοξο αγιογραφικό χώρο.
Το Μοναστήρι με το εντυπωσιακό ομπρελόσχημο κυπαρίσσι στον περίβολό του, υπήρξε Πατριαρχικό Σταυροπήγιο. Στις 8 Νοεμβρίου, ημέρα γιορτής του Αρχάγγελου Μιχαήλ, γίνεται πανηγύρι κοντά στο μεγάλο κυπαρίσσι της αυλής.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ
Η Σταυροπηγιακή Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη έχει το πατριδωνυμικό επίθετο από το μικροτοπωνύμιο τα Ρουκουνά ή Ρούκουνα: Κτήματα, όπου κτίστηκε η Μονή, το επίθημα των πατρίδων –ιώτης, ή απλά Μιχαήλης. Πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: βρίσκεται
σε οροπέδιο δυτικά της πόλεως της Σύμης.»
Στη Σύμη είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η λατρεία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Γεγονός που πηγάζει από την ευρύτατη αγγελολατρεία των πρώτων χριστιανικών χρόνων στη μικρασιατική Φρυγία. Εννέα μοναστήρια και ξωκλήσια είναι αφιερωμένα σε αυτόν. Όσα είναι τα αγγελικά τάγματα: Πανορμίτης, Ρουκουνιώτης, Αυλακιώτης, Κοκκιμήδης, Καϊλλιώτης, Περιβλιώτης, Θαρρεινός, Κουρκουνιώτης και Μιχαηλιδάκια.
Σημαντική αρχαιολογική αλλά και πνευματική αξία αναγνωρίζουμε στο μοναστήρι του αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη. Μπαίνοντας ο επισκέπτης στον περίβολο της μονής, εντυπωσιάζεται με το ψηλό ομπρελόσχημο κυπαρίσσι που την κοσμεί.
Ο ειδυλλιακός χώρος της Μονής του Ρουκουνιώτη ή «Μιχαήλη», κατά την συμαϊκή ντοπιολαλιά, σχετίζεται εδώ και πολλούς αιώνες με την απόδοση τιμής και προσκυνήσεως των άυλων Αγγέλων. Συγκεκριμένα του Παμμεγίστου Αρχιστρατήγου Μιχαήλ. Του επονομαζομένου «Ρουκουνιώτη». Ένεκα του τοπωνυμίου «Ρούκουνα» της περιοχής αυτής. Βρίσκεται σε οροπέδιο δυτικά της πόλεως της Σύμης. Απέχει μισή περίπου ώρα πεζοπορίας από αυτήν. Φυσικά, σήμερα, υπάρχει ασφαλτοστρωμένος αμαξιτός δρόμος. Καταλήγει στα Προπύλαια της Μονής.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Οι τοπικές παραδόσεις χρονολογούν την Μονή Ρουκουνιώτη περί τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Δίδοντάς της την πρώτη θέση στην κλίμακα του παλαιοτέρου χριστιανικού μνημείου της Σύμης. Αρχικά οικοδομείται ὁ παλαιός ναός. Η επιμήκης κάτοψη προσανατολίζει την σκέψη μας στο ενδεχόμενο, το κτίσμα αυτό να ήταν ἀρχικά εἰδωλολατρικό ἱερό. Κατά την συνήθεια της εποχής των χρόνων του Μεγάλου Θεοδοσίου, μετετράπη σε χριστιανικό ναό.
Η παράδοση θέλει τον πρώτο αυτό ναό αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα. Αυτό επαληθεύεται ίσως από την ύπαρξη σήμερα στην Μονή, της επιβλητικής και μοναδικής βυζαντινής τέχνης, μεγάλης εικόνας της Φιλοξενίας του Αβραάμ. Κεντρικά της Πρόσωπα έχει τρεις Αγγέλους. Συμβολικά αντιστοιχούν στα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Η τιμή προς τούς Αγγέλους με αυτό τον τρόπο παραμένει εμφανής. Παράλληλα διασφαλίζεται η απόκρυψη του Τριαδικού Δόγματος από τους αμύητους.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: επαργυρώθηκε
από τον αργυροχρυσοχόο Ιωάννη Πελοπονήσιο.»
Το έτος 1738 ὁ Γρηγόριος Συμαῖος αγιογραφεί τον νεόδμητο αυτό ναό. Οἱ παραστάσεις του διασώζονται μέχρι σήμερα. Αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα παραγωγής της αγιογραφικής σχολής της Σύμης. Κατά τους αιώνες αυτούς μεσουρανούσε.
Την ίδια εποχή το Καθολικό εμπλουτίζεται με αξιόλογης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο. Φέρει δεσποτικές εικόνες, ωραίας μεταβυζαντινής τέχνης. Εντυπωσιακός παραμένει επίσης ο άμβωνας. Στηρίζεται σε ξυλόγλυπτο ολόσωμο λέοντα. Άλλα ιδιαίτερα ξυλόγλυπτα στον ναό, είναι το περίτεχνο εικονοστάσιο.
Πλαισιώνει την επιβλητική εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτου. Μεταφέρθηκε στο νέο ναό. Ο Δεσποτικός Θρόνος και το Προσκυνητάρι. Η εικόνα του Ταξιάρχου Μιχαήλ, το 1734, επαργυρώθηκε από τον αργυροχρυσοχόο Ιωάννη Πελοπονήσιο. Αυτός 10 έτη νωρίτερα επαργύρωσε και την εικόνα του Πανορμίτη.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΚΜΗΣ
Το μοναστήρι του Ρουκουνιώτη είναι καλά προφυλαγμένο στην ορεινή ενδοχώρα του νησιού από τις συχνές εχθρικές επιδρομές. Κατά τον 17ο αιώνα βρίσκεται σε αρκετά μεγάλη ακμή και αίγλη. Αριθμεί οργανωμένη μοναστική αδελφότητα. Διαθέτει μεγάλη ιδιοκτησία καλλιεργήσιμης γης. Ποιμνιοστάσια, πλούσια Βιβλιοθήκη κ.τ.λ. Αλλά το σημαντικότερο, πρωτοστατεί στην πνευματική ζωή του νησιού. Αναπτύσσει κορυφαία εθνική και εκκλησιαστική δράση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ηγούμενος της μονής, Ανανίας, τό ἔτος 1684, με απόφαση της Κοινότητας της Σύμης, εστάλη ως εκπρόσωπός της στην Πρέβεζα. Πέτυχε την σύναψη συμφωνίας με τον Ενετό στόλαρχο Φραγκίσκο Μοροζίνι. Βάσει αυτής ο βενετσιάνικος στόλος θα παρείχε προστασία στα συμαϊκά σπογγαλιευτικά και εμπορικά πλοία. Μαστίζονταν από την λαίλαπα των πειρατών.
Αναμφίβολα για όλους αυτούς τους λόγους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αργότερα, συγκεκριμένα το έτος 1712, εξυψώνει την Μονή σε Σταυροπήγιο. Οι ευλαβέστατοι μοναχοί της, νωρίτερα, αποδύονται σε έναν αγώνα εξωραϊσμού του παλαιού Καθολικού. Στο πλαίσιο αυτό μεριμνούν για την κατασκευή «λατρευτικής» εικόνας του Ταξιάρχου Μιχαήλ, καθώς και μιας εικόνας της Φιλοξενίας του Αβραάμ.
Για τον σκοπό αυτό, καλούν από τον Χάνδακα της Κρήτης, το Ηράκλειο, τον καταξιωμένο αγιογράφο Στελιανό Γενίτη του Ιωάννου. Τo πιθανότερο, μετά το έτος 1618, έρχεται στην Σύμη και ιστορεί τις δυο εικόνες. Το πολύ σπουδαίο στοιχείο είναι ότι και στις δύο, ενυπογράφως. διασώζει το όνομά του.
Αναμφίβολα και οι δύο αποτελούν σημαντικά δείγματα μεταβυζαντινής τέχνης. Κοσμούν το Καθολικό της παλαίφατης αυτής μονής μέχρι σήμερα.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Η ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΜΗΣ
Κινούμενοι στην ίδια κατεύθυνση, οι πατέρες, οικοδομούν το νέο Καθολικό. Ουσιαστικά αυτό αποτελεί προσθήκη καθ’ύψος του υπάρχοντος αρχαιοχριστιανικού ναού.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: φέρει
δεσποτικές εικόνες, ωραίας μεταβυζαντινής τέχνης.»
Το έτος 1738 ο Γρηγόριος Συμαίος αγιογραφεί τον νεόδμητο αυτό Ναό. Οι παραστάσεις του οποίου διασώζονται μέχρι σήμερα. Αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα παραγωγής της αγιογραφικής σχολής της Σύμης. Κατά τους αιώνες αυτούς μεσουρανούσε.
Την ίδια εποχή το Καθολικό εμπλουτίζεται με αξιόλογης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο. Φέρει δεσποτικές εικόνες, ωραίας μεταβυζαντινής τέχνης. Εντυπωσιακός παραμένει επίσης ο άμβωνας. Στηρίζεται σε ξυλόγλυπτο ολόσωμο λέοντα. Άλλα ιδιαίτερα ξυλόγλυπτα στο ναό είναι το περίτεχνο εικονοστάσιο.
Πλαισιώνει την επιβλητική εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτου. Πλέον έχει μετεφέρθη στο νέο ναό. Ο Δεσποτικός Θρόνος και το Προσκυνητάρι. Η εικόνα του Ταξιάρχου Μιχαήλ, το έτος 1734 επαργυρώθηκε από τον αργυροχρυσοχόο Ιωάννη Πελοπονήσιο. Δέκα έτη νωρίτερα επαργύρωσε και την εικόνα του Πανορμίτη.
Εντός του φρουριακού εξωτερικού τοίχου βρίσκονται τα κελλιά των μοναχών. Επίσης το Ηγουμενείο, η Τράπεζα και το Παρεκκλήσιο του αγίου Σώζοντος. Εντυπωσιακή είναι ακόμη η πύλη της μονής. Μετασκευάστηκε και διαμορφώθηκε, σύμφωνα με την σχετική επιγραφή, επί Ηγουμένου Νεοφύτου, το έτος 1899.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΜΠΑΒΡΑΣ
Γραφικότατο επίσης είναι το κυπαρίσσι του «Μιχαήλη». Βρίσκεται μερικά μέτρα ανατολικότερα από την πύλη. Πρόκειται για ένα μοναδικό φυσικό δημιούργημα. Αποτελεί σήμα κατατεθέν της μονής. Στη σκιά του μπορούν να φιλοξενηθούν δεκάδες προσκυνητές.
Η μονή μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα είχε ολιγομελή αδελφότητα. Δικό της Ηγούμενο. Ιδιαίτερη μορφή μεταξύ των τελευταίων Ηγουμένων της, ήταν ὁ μακαριστός Αρχιμανδρίτης Μακάριος Μπάρβας. Ο Συμαίος αυτός κληρικός κατείχε ικανή μόρφωση. Την απέκτησε κατά τα έτη των σπουδών του στο Ιεροδιδασκαλείο της Σάμου.
Χρημάτισε δημοδιδάσκαλος και παράλληλα εφημέριος στην Χίο και την Σύμη. Τον διέκρινε ακατάβλητη αποφασιστικότητα, αυταπάρνηση και μεγάλη φιλοπατρία. Αρετές που τον βοήθησαν να συνεχίσει και να επαυξήσει το ανακαινιστικό έργο των προκατόχων του. Κατά τα έτη 1920-1924 χρημάτισε Ηγούμενος της Μονής του Πανορμίτη.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: η μονή
το έτος 2010 εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα: «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου».»
Από την θέση αυτή πραγματοποίησε περιοδεία στην ευημερούσα τότε παροικία των Συμαίων της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο. Κινούμενος από ζήλο για την άνοδο της παρεχομένης δευτεροβάθμιας παιδείας στην νεολαία του ιταλοκρατούμενου νησιού του. Συγκέντρωσε το υπέρογκο για την εποχή, ποσόν των 2.000 λιρών. Τα χρήματα αυτά διατέθηκαν αποκλειστικά για την αγορά σχολικού κτιρίου στην Σύμη. Μέχρι σήμερα στεγάζει το Γυμνάσιο-Λύκειο του νησιού. Ονομάζεται «Πανορμίτειο Γυμνάσιο».
Ὁ Μακάριος με τις ενέργειές του αυτές, φαίνεται πως απογοήτευσε κάποιους τοπικούς παράγοντες. Ο πλουτισμός τους βασιζόταν στο χαμηλό πνευματικό επίπεδο του λαού. Έτσι ανίερες μεθοδεύσεις και συκοφαντίες, δύο χρόνια αργότερα τον ανάγκασαν να παραιτηθεί από την Ηγουμενεία του Πανορμίτη. Νά περιορισθεί στην Μονή Ρουκουνιώτη.
Το 1934 ανέλαβε εκεί Ηγούμενος και το 1939 διορίστηκε Αρχιερατικός Επίτροπος Σύμης. Εκοιμήθη εν Κυρίῳ την 24η Οκτωβρίου 1945. Διάγοντας το 73ο έτος της ἡλικίας του. Ετάφη στην Μονή του Ρουκουνιώτη. Το μεγαλύτερο τμήμα της περιουσίας του διέθεσε στους ενδεείς συμπατριώτες του.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Η μονή το έτος 2010 εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου». Με τίτλο «Συντήρηση και Αποκατάσταση Σταυροπηγιακής Μονής Αρχαγγέλου Μιχαήλ Ρουκουνιώτη στην Σύμη». Με προϋπολογισμό 850.000 ευρώ.
Οι εργασίες αποκαταστάσης ξεκίνησαν τον Μάϊο του 2011. Ολοκληρώθηκαν τον Νοέμβριο του 2014. Με ευθύνη της 4ης Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων. Νυν Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Κατά την διάρκειά τους αποκαταστάθηκε το σύνολο του Μοναστηριακού συγκροτήματος. Ενισχύθηκαν οι υποδομές του φέροντος οργανισμού. Συντηρήθηκαν οι τοιχογραφίες των δύο Καθολικών.
Παράλληλα οργανώθηκε μόνιμη έκθεση στους χώρους της παλαιάς Τραπέζης (Τραπεζαρίας) και του Ελαιοτριβείου. Στο πλαίσιό της τεκμηριώθηκαν, ψηφιοποιήθηκαν και συντηρήθηκαν αντικείμενα και αρχειακό υλικό. Το μοναστήρι σήμερα δεν έχει αδελφότητα μοναχών.
Διοικείται από Εφορεία πού απαρτίζεται από τον Πρόεδρο πού είναι κληρικός της Μητροπόλεως και από λαϊκά μέλη. Μεριμνούν για τις εν γένει ανάγκες. Οι χώροι της μονής είναι επισκέψιμοι κάποιες μόνο ώρες της ημέρας. Το καλύτερο είναι οι ενδιαφερόμενοι να επικοινωνούν εκ των προτέρων με τον Επιστάτη και Πρόεδρο της Εφορείας της μονής Πρωτοπρεσβύτερο Στέφανο Μακρή (τηλ. 6972 523169). Προκειμένου να εξυπηρετούνται.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: το κάτω
καθολικό διακοσμείται με τοιχογραφίες του 14ου και 15ου αιώνα.»
Ωστόσο προγραμματισμένες λειτουργίες εκεί, πραγματοποιούνται τις ημέρες των Πανηγύρεων: 8 Νοεμβρίου και 7 Σεπτεμβρίου. Ακόμη τις Παρασκευές της Μ. Τεσσαρακοστής, η ακολουθία των Χαιρετισμών της Θεοτόκου. Επίσης καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, πολλοί πιστοί τελούν λειτουργίες ως τάξιμο στην μονή. Για τις αναρίθμητες ευεργεσίες που ο Μεγάλος Αρχάγγελος πρόσφερε απλόχερα στην ζωή τους.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Η ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
Η Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Ρουκουνιώτη στη Σύμη είναι κτισμένη σε πλάτωμα καλλιεργήσιμης γης. Στην περιοχή μέσα Νημοράκι, στον Έρεικα. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα οχυρωμένου μοναστηριακού συγκροτήματος της περιόδου της ιπποτοκρατίας στο νησί. Η μονή ανεγέρθηκε τον 14ο αιώνα. Διαδοχικές οικοδομικές φάσεις έγιναν μέχρι τον 19ο αιώνα. Τροποποίησαν τη μορφή και τη δομή της. Προσδίδοντας στον αρχιτεκτονικό ρυθμό της εντυπωσιακό φρουριακό χαρακτήρα.
Αξιοσημείωτη ιδιαιτερότητα αποτελεί η διώροφη μορφολογία των δύο καθολικών. Κτίστηκαν στον πυρήνα του συγκροτήματος. Το ένα υπεράνω του άλλου. Προκειμένου να καλύψουν τις αυξανόμενες λειτουργικές ανάγκες των μοναχών. Γύρω από τα καθολικά οικοδομήθηκαν βοηθητικοί χώροι: Μαγειρείο, φούρνος, τραπεζαρία και κελιά, διατεταγμένα σε τρία επίπεδα. Επίσης και ηγουμενείο και ναΰδριο αφιερωμένο στον Άγιο Σώζοντα. Η μονή διέθετε επίσης δεξαμενές νερού, στάβλο, ελαιοτριβείο και αλώνι.
Εκτός από την αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα του συγκροτήματος, εντύπωση προκαλεί και ο ζωγραφικός του διάκοσμος. Καλύπτει το εσωτερικό των δύο καθολικών, τμήματα του εξωνάρθηκα και του πρόναου του κάτω καθολικού. Το κάτω καθολικό διακοσμείται με τοιχογραφίες του 14ου και 15ου αιώνα. Το άνω καθολικό με μεταβυζαντινές τοιχογραφίες του 1738, φιλοτεχνημένες από τον ντόπιο ζωγράφο Γρηγόριο τον Συμαίο.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Το έργο ανακαίνισης είχε στόχο την αποκατάσταση των προβλημάτων υγρασίας και εμφάνισης ρηγματώσεων στις λιθοδομές των ναών. Την απομάκρυνση νεότερων αυθαιρεσιών, τη συντήρηση και ανάδειξη του πλούσιου εικονογραφικού προγράμματος των εκκλησιών. Τη διευθέτηση των ηλεκτρομηχανολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων.
Στους χώρους της παλαιάς τραπεζαρίας και του ελαιοτριβείου έγιναν οι εργασίες. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, φορέας υλοποίησης του έργου της συντήρησης και αποκατάστασης του μοναστηριακού συγκροτήματος, οργάνωσε μόνιμη έκθεση των λειτουργικών αντικειμένων και των αντικειμένων καθημερινής χρήσης της μονής. Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου 2007-2013».
Παραμονή των Ταξιαρχών το φρουριακό μοναστήρι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Ρουκουνιώτη στη Σύμη άναψε την κανδύλα του. Αφιερωμένο στην απόδοση τιμής και προσκυνήσεως των Ασωμάτων Δυνάμεων, Αρχαγγέλων και Αγγέλων και συγκεκριμένα του Παμμεγίστου Αρχιστράτηγου Μιχαήλ. Μοσχοβόλισε λιβάνι γέμισε από ψαλμωδίες και ύμνους.
«Μονή Ταξιάρχου Αρχαγγέλου Μιχαήλ: είναι
εδώ και λίγα χρόνια επισκέψιμο μνημείο για το κοινό.»
Δεκάδες εθελοντές μπήκαν στα μαγειριά για να βοηθήσουν στην προετοιμασία του παραδοσιακού γεύματος. Τα καζάνια γέμισαν πατσά και άναψαν τα ξύλα για να τον ψήσουν. Λίγο πιο κάτω καίει το ελαιόλαδο για να τηγανιστούν τα παραδοσιακά ακούμια: Τα συμιακά γλυκίσματα από ρύζι και μαγιά. Πασπαλίζονται με μέλι και κανέλα για να γλυκάνουν τους επισκέπτες που έφθασαν μέχρι το δυσπρόσιτο αυτό σημείο του ακριτικού νησιού.
ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: ΤΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ
Το αιωνόβιο φρουριακό μοναστήρι ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κινδύνευε να χαθεί από τον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας. Διασώθηκε με την ένταξή του στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου». Είναι εδώ και λίγα χρόνια επισκέψιμο μνημείο για το κοινό.
Ο Μιχαήλ Ρουκουνιώτης πήρε το όνομά του από τοπωνύμιο «Ρούκουνα» της περιοχής. Χτίστηκε το 17ο αιώνα από Ιωαννίτες Ιππότες. Πάνω σε χαλάσματα παλαιότερου μοναστηριού. Αυτό το γεγονός το καθιστά ένα από τα παλαιότερα χριστιανικά μνημεία στα Δωδεκάνησα.
Η μακραίωνη ιστορία της μονής «χάιδεψε» τους τοίχους και τα χώματα… Οι τόσες γενιές ανθρώπων που έχτιζαν, μετασκεύαζαν, διακοσμούσαν τη Σταυροπηγιακή Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Ρουκουνιώτη, στη Σύμη, άφησαν ηχηρό στίγμα.
Αξιόλογα είναι και τα ξυλόγλυπτα τέμπλα των δύο ναών. Η φορητή εικόνα της Φιλοξενίας του Αβραάμ. Ένα μικρό σκαλοπάτι από οικόσημο της περιόδου της Ιπποτοκρατίας. Η εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη, έργο μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας. Καθώς το ασημένιο αστέρι με τις πολύτιμες πέτρες που κοσμεί το μέτωπο του Αρχαγγέλου. Θεωρείται ιδιαίτερο στον ορθόδοξο αγιογραφικό χώρο.
Η ιδιαιτερότητα που κάνει το μοναστήρι του «Μιχαήλη», κατά τη Συμιακή ντοπιολαλιά, τόσο αξιοπρόσεκτο είναι η ύπαρξη δύο κυρίως ναών που βρίσκονται στο κέντρο. Μάλιστα είναι χτισμένοι ο ένας πάνω στον άλλο. Αυτό ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα των διάφορων κατασκευαστικών φάσεων από τον 14ο μέχρι τον 19ο αιώνα.
