ΒΙΚΤΩΡ ΔΕΚΑΒΑΛΑΣ
Το παλαιότερο οργανοποιείο της Θεσσαλονίκης: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Δεκαβάλας το παλαιότερο οργανοποιείο της Σαλόνικας. Εδώ που η παράδοση έγινε μεράκι. Ένα πράγμα που ποτέ δεν χορταίνει κανείς στη λατρεμένη πριγκίπισσα της Μακεδονίας είναι οι ατελείωτες βόλτες στούς μαχαλάδες. Εκεί που το παλιό σμίγει με το καινούργιο. Οι μυρωδιές του καμένου βουτύρου της μπουγάτσας παντρεύονται με το φρεσκοκομμένο καφέ του βαρύ γλυκού με το παχύ καϊμάκι.
ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Χρόνια έχω εγκαταλείψει τις συγκοινωνίες. Παίρνω τις ανηφοριές για την Κασσάνδρου και την Αθηναΐδος. Θέλω να συναντήσω παλιούς φίλους, στέκια γνώριμα εδώ και δύο δεκαετίες. Να χαθώ στα παλαιοπωλεία να μιλήσω για μουσικές ξεχασμένες. Αυτές που έρχονται από του κόσμου την άκρη.
Αυτή τη φορά η σβούρα με έφερε ως το κατώφλι ενός οργανοποιείου. Έμελλε να μου κεντρίσει το ενδιαφέρον. Αποτέλεσμα να πιούμε ένα βαρύ γλυκό. Να μου δώσει το ιστορικό του στίγμα που ξεκινάει από την Φολέγανδρο. Περνάει από την Πόλιν των πόλεων. Καταλήγει εδώ στη Σαλονίκη από το 1923. Τον καθιστά ως ένα από τούς ιστορικότερους οίκους κατάστασης παραδοσιακών οργάνων.
ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ
Στα τέλη του προπερασμένου αιώνα, κάπου στο Γαλατά, στην Πόλιν, είχε το εργαστήρι του ο ονομαστός οργανοποιός Μανώλης Βενιός. Γεννημένος στη Φολέγανδρο μεν αλλά έζησε όλα του τα χρόνια στην Πόλιν. Αν και δεν μιλούσε καθόλου τουρκικά ο καλύτερος πελάτης του ήταν το Παλάτι του Σουλτάνου.
Κατασκεύαζε ούτια, λαούτα, σάζια και μάλιστα σήμερα είναι τόσο γνωστός για τα ούτια του ώστε κάποιοι τα συγκρίνουν με τα βιολιά του Stradivari.
Κάποια στιγμή ο ανιψιός του, Βίκτωρ Δεκαβάλας, πήγε στο εργαστήρι του παραγιός. Έμαθε την τέχνη μαζί του. Ο Βίκτωρ κράτησε μάλιστα το εργαστήρι του Βενιού και μετά τον θάνατο του. Μαζί με έναν άλλο παραγιό του θείου του, τον Μουσταφά.
ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το 1922 έφτασε στην Ελλάδα με ξένο διαβατήριο. Κυνηγημένος από τους Τούρκους. Για παράνομη διανομή ελληνικού τύπου στην Κωνσταντινούπολη. Έφερε μαζί του ό,τι μπόρεσε να πάρει από το εργαστήρι του. Εργαλεία, καλούπια. Μετά από σύντομη περιπλάνηση στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Το 1923 ξεκίνησε στη Ροτόντα, πολύ κοντά όπου βρίσκεται και σήμερα, το εργαστήρι του Βίκτωρα Δεκαβάλα. Το παλιότερο οργανοποιείο της Θεσσαλονίκης.
Ο Κώστας, γιός του Βίκτωρα, γεννήθηκε το 1924. Από την ηλικία των 14 ετών κατά καιρούς βοηθούσε τον μαστρο-Βίκτωρα στο εργαστήρι. Ωστόσο μόλις το ’49, μετά την κατοχή και τον εμφύλιο, άρχισε να ασχολείται ουσιαστικά με την οργανοποιία. Μέχρι το 1961 που πέθανε ο πατέρας του δούλευαν μαζί. Από το 1961 και μετά το εργαστήρι άλλαξε πορεία.
ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ
Ο καφές του γείτονα βαρύς γλυκός σε παραδοσιακό σκεύος. Από την Πόλιν.
Ο Κώστας Δεκαβάλας σταμάτησε να δίνει όργανα σε άλλα καταστήματα. Άρχισε να κατασκευάζει επαγγελματικά όργανα καλύπτοντας αποκλειστικά τις ανάγκες του δικού του μαγαζιού. Αναβάθμισε την ποιότητα της δουλειάς του. Πειραματίστηκε με φόρμες και καλούπια. Προβληματίστηκε, έψαξε και εξέλιξε την τέχνη του. Γεφυρώνοντας την πείρα και τις συνήθειες των παλιών με τις σύγχρονες απόψεις για τη βελτιστοποίηση της κατασκευής και του ήχου.
Το 1973 ο Νίκος Σακαλής, 14 χρονών τότε, ήρθε στο εργαστήρι για να μάθει την τέχνη. Ο Βίκτωρ Δεκαβάλας, γιός του Κώστα, ακολούθησε πορεία ανάλογη με του πατέρα του. Βοηθούσε από μικρός στο μαγαζί. Το 1982 και αφού τελείωσε τις σπουδές του ως χημικός πετρελαίου αποφάσισε να ασχοληθεί και αυτός με την οργανοποιία. Σύντομα το εργαστήριο αποδείχθηκε μικρό για να λειτουργεί και ως κατάστημα πώλησης. Έτσι το 1987 η έκθεση μεταφέρθηκε λίγο πιο πέρα, στη Φιλίππου 78.
ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Από το 1990 ο μαστρο-Κώστας σταμάτησε να δουλεύει στο εργαστήριο. Ο γιός του Βίκτωρ και ο Νίκος Σακαλής συνεχίζουν την παράδοση. Προσπαθούν να ταιριάξουν την πείρα των προηγούμενων με τις δικές τους αναζητήσεις. Με τις σύγχρονες τάσεις της παραδοσιακής οργανοποιίας.
