ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ
Η ΣΚΗΤΗ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ
Σκήτη Αγίας Άννης: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Η Εκκλησία μας τιμά τρεις φορές κάθε χρόνο την Αγία Άννα. Κατά τη διάρκεια του εορταστικού κύκλου: Στις 9 Δεκεμβρίου, τη Σύλληψή της, στις 25 Ιουλίου την Κοίμησή της. Στις 9 Σεπτεμβρίου μαζί με τον σύζυγό της Ιωακείμ.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: Η ΚΤΙΣΗ
Ο νους γυρίζει στους αδελφούς μοναχούς της Σκήτης της Αγίας Άννας. Μία ημέρα μαζί τους έμοιασε σαν μία εβδομάδα της δικιά μας καθημερινότητας. Αναμνήσεις που δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψεις εκεί που ο χρόνος γίνεται άχρονος.
Η Σκήτη της Αγίας Άννης βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του Αγίου Όρους. Μισή ώρα από τη Νέα Σκήτη και μια ώρα από τη Μονή Αγίου Παύλου. Υπάγεται στη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Το Κυριακό της είναι αφιερωμένο στην Θεοπρομήτορα Αγία Άννα. Το 1686 ο Ματθαίος ήταν ο πνευματικός του βοεβόδα Σερμπάν Καντακουζηνού (1678-88). Ήταν ο κτήτορας του κελιού Άγιος Γεώργιος στην Προβάτα. Αφιερώνει στη Σκήτη το πόδι της Αγίας Άννης.
Στη Σκήτη εγκαταβιώνουν 85 μοναχοί. Παράλληλα με το εργόχειρό τους ασχολούνται και με την αλιεία και την κηπουρική. Οι γέροντες ασχολούνται με αγιογραφία, ξυλογλυπτική, κατασκευή θυμιάματος και μικροτεχνία.
Στη Σκήτη υπάγεται και η Σκήτη της Μικρής Αγίας Άννας σε αυτή μόνασε ο μεγάλος υμνογράφος της Εκκλησίας Γεράσιμος ο Μικραγιαννανίτης. Στη Σκήτη της Αγίας Άννης φυλάσσεται αρχιερατικό φαιλόνιο του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: ΜΟΝΑΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ
Όπως μας εξήγησαν οι αδελφοί μοναχοί: Με τον όρο «Σκήτη» (πληθυντικός Σκήτες) αναφέρουμε ένα μοναστικό ίδρυμα που υπάγεται σε Κυρίαρχη Μονή. Πρόκειται ουσιαστικά για οργανωμένες κοινότητες. Συγκροτούνται από πολλές μοναστικές καλύβες. Ή όπως αλλιώς ονομάζονται κελιά. Στο μέσον της κάθε Σκήτης βρίσκεται το λεγόμενο «Κυριακό». Είναι ο κοινός ναός όπου συγκεντρώνονται οι μοναχοί τις Κυριακές και τις μεγάλες εορτές. Γύρω από το Κυριακό είναι κτισμένες οι καλύβες. Τη διοίκηση στη Σκήτη ασκεί ο επονομαζόμενος «Δίκαιος» για ένα χρόνο. Το Άγιο Όρος έχει δώδεκα Σκήτες και 20 κυρίαρχες Μονές.
Η Σκήτη Αγίας Άννας έχει συσταθεί κατά τον 16ο-17ο αιώνα. Παλαιότερα στο ίδιο σημείο υπήρχε η μονή των Βουλευτηρίων από τις αρχές του 11ου αιώνα. Καταστράφηκε όμως από Άραβες πειρατές. Ο τελευταίος ηγούμενος Γερόντιος κατέφυγε στα υψηλότερα ορεινά και απότομα μέρη. Εκεί ανήγειρε το ησυχαστήριο του Αγίου Παντελεήμονα. Αυτό το ησυχαστήριο υπάρχει μέχρι και σήμερα. Με αγίασμα. Παραδόξως ποτέ δεν υπερχειλίζει, αλλά ούτε και μειώνεται όσο και αν προμηθεύεται κάποιος.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Τον 17ο αιώνα ο Πατριάρχης Διονύσιος Γ΄ ο Βάρδαλης έκανε εργασίες προς ανέγερση και άλλων κτιρίων στο Κυριακό της Σκήτης. Με δικά του έξοδα. Διαμένοντας στη Σκήτη αλλά και στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.
Στον περίφημο Κώδικα 3 της Σκήτης αναφέρεται όλο το ιστορικό. Κάποιος ιερέας, εφοδιάστηκε με έγγραφο του Οικουμενικού Πατριάρχη. Σε ένα από τα ταξίδια του επισκέφτηκε την πόλη Ερζερούμ (Θεοδοσιούπολη) της Αρμενίας. Στον ναό των Αγίων Μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου υπήρχαν πολλά λείψανα αγίων. Μεταξύ αυτών και το πόδι της Αγίας Άννας.
Προκειμένου να μην περιέλθει το λείψανο αυτό σε χέρια αλλοδόξων το αγόρασε. Παίρνοντας πιστοποιητικό από τους Μητροπολίτες Καισαρείας της Καππαδοκίας Επιφάνιο και Χαλδείας Σίλβεστρο.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: Η ΑΓΑΠΗ
Στο Άγιο Όρος, στη Σκήτη της Άγιας Άννας, σώζεται μέρος από το αριστερό πόδι της Άγιας. Αγιάζει αυτούς που πηγαίνουν και το προσκυνούν.
Οι Αγιαννανίτες μοναχοί φυλάσσουν το σεπτό Λείψανο της με απεριόριστη πίστη και ευλάβεια. Στην καθημερινότητά τους η Αγία Άννα φαντάζει σαν να είναι ένα προσφιλές και πολύ αγαπητό τους πρόσωπο. Διάγει μαζί την καθημερινή ζωή τους. Στις συνομιλίες τους δεν την προσφωνούν τόσο με το όνομα της, αλλά με την γλυκιά επωνυμία «η Γιαγιά».
Πολλά θαύματα συνοδεύουν την ιστορία αυτού του ιερού Λειψάνου. Όπως και με την ευλάβεια του κόσμου στην Αγία και Θεοπρομήτορα Άννα. Ακόμα και την επίκληση του ονόματος της στην λύση των δεσμών της ατεκνίας και την απόκτηση παιδιού. Λέγεται ότι πολλά είναι τα μωρά αυτά που φέρουν το όνομα της, ή αυτό του ομοζύγου της Ιωακείμ: Προήλθαν από το θαύμα της ιδιαιτέρας ευχής της για την λύση των δεσμών της ατεκνίας.
Επίσης στο Άγιον Όρος και στην Ιερά Βασιλική Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Κουτλουμουσίου βρίσκεται άφθορο μέρος του δεξιού ποδός της Αγίας Άννας. Φυλάσσεται ως πολύτιμος θησαυρός. Μέρος της αριστεράς χειρός της Αγίας βρίσκεται στη Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, του Αγίου Όρους.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: Η ΠΕΡΟΔΕΙΑ
Μερικά χρόνια αργότερα δύο Άραβες αρχιερείς, του Πατριαρχείου της Αντιοχείας, περιόδευαν στο Άγιο Όρος για ελεημοσύνη. Είχαν το λείψανο της Αγίας Άννας και το αντίστοιχο πιστοποιητικό γνησιότητας. Τα είχαν αγοράσει από τον εν λόγω ιερέα. Φτάνοντας στην Σκήτη της Προβάτας ο Γέροντας Ματθαίος έχοντας οικονομική άνεση, αγόρασε από τους Άραβες Αρχιερείς το λείψανο του αριστερού ποδιού της Αγίας Άννας. Μαζί με το πιστοποιητικό της γνησιότητάς του.
Μετά από λίγο χρόνο έλαβαν χώρα παρακλήσεις των μοναχών της Σκήτης. Πιθανόν όμως μετά από κάποιο θαυμαστό σημείο που είδε, πήγε στην Αγία Άννα. Εκεί κατέθεσε στο «Κυριακό» το ιερό λείψανο. Σε αυτό φυλάσσεται μέχρι σήμερα και επιτελεί πλήθος θαυμάτων.
Την Σκήτη της Αγίας Άννας ευεργέτησαν πολλές φορές διάφοροι γνωστοί και άγνωστοι ευεργέτες. Ανάμεσά τους ο έμπορος της Βενετίας Γεώργιος Κυρίτσης, ο πρώην επίσκοπος Άρτας Νεόφυτος Μαυρομάτης. Ο Έλληνας ευεργέτης στην Κριμαία Ζώης Καπλάνης.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Στο Κυριακό φυλάσσονται πολλά χειρόγραφα. Φορητές εικόνες και ιερά κειμήλια. Σημαντικότερο το αριστερό πόδι της Αγίας Άννης, μητέρας της Θεοτόκου που κατά θαυματουργικό τρόπο είναι σε θερμοκρασία «ζωντανού» σώματος.
Από τον Αρσανά (έτσι ονομάζεται το επίνειο ή λιμανάκι) της Αγία Άννας ως το Κυριακό θα χρειαστεί να ανεβείτε περίπου 1800 σκαλιά.
Δεν υπάρχουν δρόμοι για οχήματα παρά μόνον μονοπάτια. Για τη μεταφορά προϊόντων και ειδών πρώτης ανάγκης χρησιμοποιούνται μουλάρια.
Η Αγία Άννα (μητέρα της Παναγίας) θεωρείται η προστάτης των παιδιών και της μητρότητος. Πολλές είναι οι αφηγήσεις των μοναχών της Σκήτης για ζευγάρια που είχαν χάσει κάθε ελπίδα τεκνοποίησης. Έγιναν γονείς με τη βοήθεια της Αγίας Άννας. Όταν με ευλάβεια και πίστη κατέφυγαν σ’ αυτήν και ζήτησαν τη βοήθειά της. Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω αφήγηση: Ο Σουλτάνος της Λήμνου δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδί. Για το λόγο αυτό ήταν πολύ στεναχωρημένος. Άκουσε από τους κατοίκους του νησιού, που επισκέπτοντο το Άγιον Όρος και τη σκήτη της Αγίας Άννης, για τα θαύματα της μητέρας της Παναγίας. Για τη βοήθεια που αυτή προσέφερε στα άτεκνα ζευγάρια, προκειμένου αυτά να αποκτήσουν παιδί. Πείσθηκε από τις ιστορίες που κυκλοφορούσαν και για το λόγο αυτό έστειλε με κάποιους προσκυνητές δώρα στη σκήτη, στη χάρη της Αγίας Άννας. Ζήτησε να του φέρουν λάδι και αγίασμα της Αγίας. Οι χριστιανοί, επειδή ο Σουλτάνος ήτο αλλόθρησκος, πέταξαν τα δώρα και δεν του έφεραν τίποτα. Ο Σουλτάνος επέμενε και έστειλε πάλι δώρα στη χάρη της Αγίας. Ζήτησε πάλι να του φέρουν Αγίασμα και λάδι. Μάλιστα απείλησε τους προσκυνητές με αυστηρές κυρώσεις, σε περίπτωση που δεν του τα φέρουν.
Οι μοναχοί της σκήτης, επειδή ο Σουλτάνος δεν ήτο χριστιανός και υπό το βάρος της απειλής, του έστειλαν πόσιμο νερό και όχι αγίασμα και κοινό λάδι. Η Αγία Άννα, λόγω της πίστεως και επιμονής του Σουλτάνου, τον βοήθησε. Απέκτησε ένα υγιέστατο παιδί και αυτός από ευγνωμοσύνη εδώρησε στη χάρη της Αγίας το κανδήλι. Το είχε τάξει. Επειδή ο κατασκευαστής έκλεψε μέρος του πολύτιμου υλικού, ο Σουλτάνος προσέθεσε στο κάτω μέρος, το αυγό που φαίνεται. Έτσι ώστε το τάμα να είναι πλήρες. Στη Σκήτη εμόνασαν ή ασκήτευσαν άγιοι άνδρες όπως: οι Άγιοι Λουκάς και Ιλαρίων και ο Άγιος Γεράσιμος Κεφαλληνίας.
ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ: Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Για να φθάσετε στο Κυριακό διασχίζετε ένα πυκνό δάσος από καστανιές, βελανιδιές, οξιές, πουρνάρια αλλά και πλατάνια στις ρεματιές. Υπάρχουν αρκετά σημειακά για ολιγόλεπτη ανάπαυση που είναι συνήθως προσκυνητάρια που συνδέονται με κάποιο θαύμα.
Δίπλα στο μονοπάτι που κατεβαίνει, βρίσκονται σκαλοπάτια που οδηγούν προς το Σπήλαιον του Οσίου Γερασίμου του εν Κεφαλληνία.
Σύμφωνα με την παράδοση όταν εκάρη μοναχός και έλαβε το μοναχικό όνομα Γεράσιμος έμεινε στην περιοχή της Καψάλας του Αγίου Όρους. Στην Σκήτη της Αγίας Άννας πολύ κοντά στο «Κυριακό» βρίσκεται το σπήλαιο του Αγίου Γερασίμου Κεφαλονιάς.
Ο Άγιος Γεράσιμος σύμφωνα με τη παράδοση γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Κορινθίας το 1506. Ο πατέρας του ονομάζονταν Δημήτριος και η μητέρα του Καλή. Ο πατέρας του ανήκε στην βυζαντινή αριστοκρατία, στη μεγάλη οικογένεια των Νοταράδων. Όταν ήρθε σε κατάλληλη ηλικία αποφάσισε να γίνει μοναχός και τα βήματά του τον οδήγησαν στο Περιβόλι της Παναγίας το Άγιον Όρος. Τότε έλαβε το μοναχικό όνομα Γεράσιμος.
Ο Άγιος σύμφωνα με τους βιογράφους του έμεινε αρκετά στο Άγιον όρος περίπου δέκα χρόνια. Στο γνωστό πλέον σπήλαιο του Αγίου Γερασίμου. Αργότερα για περισσότερη άσκηση εγκαταβίωσε στο σπήλαιο πλησίον της Σκήτης της Αγίας Άννης. Αφοσιώθηκε στην αδιάλειπτη προσευχή και άσκηση.
Ενδεικτικό είναι ότι οι πνευματικές του εμπειρίες στο Αγιώνυμον Όρος υπήρξαν πλούσιες. Χάρη στην ασκητική του ζωή κατέστη μιμητής «Μωϋσέως τοῦ θεόπτου, Ἠλιού τοῦ ζηλωτοῦ καί τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ», όπως ψάλλει ο ιερός υμνωδός.
Πιθανώς χρειάζεται να φτάσεις ως εδώ στου κόσμου την άκρη να έρθεις όσο πιο κοντά στο θείο να εξιλεωθείς κάτι σαν να σε οδηγεί στον επίγειο παράδεισο.
