ΤΟ ΠΑΓΩΜΕΝΟ ΒΛΕΜΜΑ

του Γιάννη Φραγκούλη

Με βλέπει με το λάγνο βλέμμα της. Το ξέρω. Έχει το κεφάλι σκυμμένο για να μη δίνει δικαιώματα. Να μην καταλάβω ότι αυτή με βλέπει και παρατηρεί και την πιο παραμικρή μου κίνηση. Να μη δίνει δικαιώματα για την απόλαυση που επιζητεί. Και αυτό γίνεται κάθε μέρα. Κάθε μέρα με κοροϊδεύει ή όχι;

Μένει εκεί, κοντά στην «παραλία», δίπλα από το Λευκό Πύργο. Δεν κοιτάζει τη θάλασσα, αλλά αυτούς που έχουν μείνει. Δεν την ενδιαφέρουν αυτοί που φεύγουν για να βρουν άλλες πατρίδες, για να δώσουν αλλού τις μάχες τους, για να ηρωποιηθούν με ένα διαφορετικό και ασφαλή τρόπο. Την ενδιαφέρουν αυτοί που μένουν και περιμένουν, όπως λέει το λαϊκό τραγούδι. Ξέρει πολύ καλά ότι αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες. Αυτοί κρατούν τις Θερμοπύλες. Σε αυτούς απευθύνεται. Αυτοί είναι οι ήρωες της.

Κάθε μέρα το ίδιο σκηνικό. Με κοιτάζει και την κοιτάζω. Για να είμαστε πιο ακριβείς, την κοιτάζω και με βλέπει με έναν τρόπο πλάγιο. Δε θέλει να μου δείξει ότι με βλέπει. Δεν μπορώ να καταλάβω αν όντως της αρέσω ή αν το κάνει έτσι, σαν ένα καπρίτσιο ή σα μία άσκηση για να μπορέσει, αργότερα, να καμακώσει κάποιον άλλον. Σίγουρα κάποιον καλύτερο που θα την εξασφαλίσει. Το βλέμμα της είναι το ίδιο με αυτό των γυναικών που παλιά στέκονταν στο παράθυρο, στη μονοκατοικία, και «έκοβαν» κίνηση. Αργότερα, κάθονταν, δήθεν αδιάφορα, στο μπαλκόνι και «έκοβαν» την κίνηση του δρόμου ή κοίταζαν τον απέναντι μη τυχόν και του κόψει να της απευθύνει το λόγο.

Τώρα, με το ίδιο βλέμμα, με τον ίδιο τρόπο, κάθονται στο καφέ και «ζαχαρώνουν» το θαμώνα που κάτι τους έχει πει το παρουσιαστικό του. Δήθεν αδιάφορα. Και το μεγάλο ζητούμενο είναι το ίδιο. Η απόλαυση. Συγκεκριμένα αυτού του είδους η απόλαυση όταν έχει κάνει κτήμα της αυτό που θέλει. Και ξέρει τι θέλει. Ξέρει επίσης πολύ καλά ότι αυτή η απόλαυση, όπως και οι άλλες, είναι ο απαγορευμένος καρπός. Όπως αυτός που έδωσε το φίδι στον πρωτόπλαστο. Έχει πάρει το μάθημά της και γνωρίζει πολύ καλά ότι μπορεί να την αναγκάσουν να φύγει από τον παράδεισό της.

Φοβάται. Αυτός ο φόβος της έξωσης, του περιθωρίου, της αδυναμίας να έχει πλέον οποιοδήποτε είδος απόλαυσης, αυτό είναι που την τυραννά. Αφού το ξέρει προσπαθεί να βρει τρόπους να κάνει το πρώτο νοητό βήμα, να αφήσει τα κενά στην αφήγησή της, να προκαλέσει τον άλλον να τα γεμίσει, να δημιουργηθεί, με αυτό τον τρόπο, ένα ολοκληρωμένο δημιούργημα, αυτό που θα τον ευχαριστήσει και θα μείνει μαζί της. Αυτό είναι το πέπλο της που ρίχνει για να πιάσει το θύμα της.

Το θύμα, για το οποίο μιλάμε, είναι και θύτης. Θέλει και αυτός μία παρόμοια απόλαυση, αλλά φοβάται, ίσως περισσότερο, να την εκφράσει και να την διεκδικήσει. Για αυτό όμως το φόβο της απόλαυσής του θα μιλήσουμε άλλη φορά. Τώρα ας μείνουμε πάλι σε αυτή.

Το ξέρει, αλλά δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Έτσι είναι φτιαγμένη η κοινωνία που ζει και αυτοί είναι οι κανόνες της. Η απόλαυση είναι αμαρτία. Όποιος το αρνηθεί δε γνωρίζει τη ρίζα των τόσων απαγορεύσεων, τα σημεία, δηλαδή, που ορίζουν το δρόμο που οδηγεί στις υποτροπιασμένες νευρώσεις, στις υστερίες και στις ψυχώσεις, μέσα στη δυτική κοινωνία. Ξέρει ότι έτσι έχει δομηθεί η κοινωνία εδώ και αιώνες. Φοβάται να κάνει την επανάστασή της. Πώς να τα βάλει αυτή με τα θεριά;

Με κοιτάζει λοιπόν έτσι, σα να μου λέει έλα. Αλλά δεν είμαι σίγουρος και την προσπερνώ. Το σκέφτομαι, αλλά δεν κάνω το πρώτο βήμα. Έχω και εγώ τους φόβους μου, τους ανείπωτους και τους ανέκφραστους, αυτούς που θα είναι το θέμα μιας άλλης συζήτησης. Και έτσι έχουμε μείνει εκεί, σα δύο αγάλματα που κοιτούν συνέχεια στο ίδιο σημείο εδώ και χρόνια.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved