ΕΦΙΑΛΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ
Γεννήθηκε στην Αυστρία το 1966. Εδώ και 25 χρόνια σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ. Στο φεστιβάλ προβάλλονται 5 φιλμ του, ξεκινώντας από το Στο δρόμο με τον Εμίλ (1993), με θέμα του τις περιπέτειες ενός διευθυντή τσίρκου. Ένα πρόσωπο, η οικογένειά του, η νομαδική ζωή, το βάπτισμα του πυρός στη νέα γενιά: «Όσο υπάρχουν παιδιά και ευτυχισμένοι άνθρωποι, τόσο θα υπάρχει και το τσίρκο» είναι το επιμύθιο μιας ευαίσθητης δουλειάς.
Με το ημερολόγιο του Κισανγκάνι (1998) ο Ζάουπερ πηγαίνει στον τόπο γενοκτονίας των Τούτσι από τους Χούτου, σοκάροντάς μας με σκηνές από (όχι έναν, αλλά) πολλούς προαναγγελθέντες θανάτους. Οι άμαχοι που θα περάσουν μπροστά από την κάμερα στα 43′ της χρονικής διάρκειας της ταινίας, δεν βρίσκονται πια εν ζωή. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις παρακολουθούν ανήμπορες, ενώ τα όπλα μιλούν…
Το Μόνες με τις ιστορίες μας (2001) καταπιάνεται με τη βία σε βάρος των γυναικών μέσα στις οικογένειες, αλλά αυτό αποδεικνύεται μια παρένθεση στην ενασχόληση του σκηνοθέτη με την Αφρική.
Έτσι, το 2004, με τον Εφιάλτη του Δαρβίνου, φτάνει ως το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ντοκιμαντέρ και την υποψηφιότητα για Όσκαρ. Ήξερε αλήθεια κανείς ότι (τρίμετρες) πέρκες τοποθετήθηκαν λίγες δεκαετίες πριν στη λίμνη Βικτώρια από ανθρώπινα χέρια, σε ένα κόλπο για πολύ, φτηνό και καλό ψάρι, αλλά στην πορεία «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό», οπότε έφαγαν σχεδόν άπαντα τα λοιπά ψαράκια; Ξέρατε επίσης την υπεραλίευσή τους, όχι για να τραφούν οι φτωχοί Αφρικανοί, αλλά κυρίως οι καλοζωισμένοι Ευρωπαίοι; Παράλληλα, «απολαύστε» εικόνες από ψαράδες χωρίς ιατρική περίθαλψη, πόρνες που μεταδίδουν AIDS, παιδιά που τσακώνονται για ελάχιστο ρύζι, αεροπλάνα να μεταφέρουν όπλα κρυφά διαιωνίζοντας πολέμους…
Με το φρέσκο Ερχόμαστε εν ειρήνη να κουβαλά βραβεία από Βερολίνο και Σάντανς, ο Ζάουπερ, πιστός στην Αφρική ως κοιτίδα της ίδιας της ζωής, μεταβαίνει στο νεοσύστατο κράτος του Νοτίου Σουδάν. Θέμα; Η αποικιοκρατία τότε και τώρα, οι καινούριοι τρόποι να ελεγχθεί ο πλούτος ενός τόπου, αλλά και η «συνέπεια» στα πειράματα σε βάρος ιθαγενών…
Αλεξάντρου Σόλομον: Ρουμανία-Αποκάλυψη τώρα
Όντας εξαίρετος διευθυντής φωτογραφίας, ο Σόλομον ειδικεύεται σκηνοθετικά στο ντοκιμαντέρ την τελευταία δεκαετία. Το φετινό φεστιβάλ θα μας παρουσιάσει 5 ταινίες.
Η μεγάλη κομμουνιστική ληστεία (2004) καταπιάνεται με μια απίθανη και τραγική ιστορία του 1959. Τότε έξι πρώην αξιωματούχοι λήστεψαν την Εθνική Τράπεζα! Με τη σύλληψή τους, υποχρεώθηκαν από την Πολιτεία να υποδυθούν τους εαυτούς τους σε μια μεταφορά της ληστείας στο σινεμά. Με το πέρας, όμως, των ρόλων τους, περατώθηκε και η δίκη τους. Καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν, ενώ ένα μήνα μετά προβλήθηκε το προαναφερθέν φιλμ προπαγάνδας «Αναπαράσταση».
Η Κλάρα Μπ. (2005) είναι ένα μη υπαρκτό πρόσωπο, που εφευρέθηκε από τον Σόλομον για να σχολιάσει πραγματικά γεγονότα που αφορούν τη γυναίκα στην Ευρώπη του 20ου αιώνα. Γι’ αυτό και η ημερομηνία γέννησής της είναι η Πρωτοχρονιά του 1900!
Ψυχρά κύματα (2007): είναι κύματα ραδιοφωνικά, που τρομοκρατούσαν τον Νικολάε Τσαουσέσκου. Το RadioFreeEurope, όντας ραδιόφωνο με γενναία υποστήριξη της… CIA, έκανε θραύση (μουλωχτά) σε κομμουνιστικές χώρες. Τόσο η δράση του καθεστώτος για να το φιμώσει όσο και η διόλου αθώα προσέγγιση των Αμερικανών εξετάζονται με ιδιαίτερη χρήση της κάμερας, διαφορετική απ’ τη συνήθη.
Οι σοφέρ της Αποκάλυψης (2008) είναι πέντε άτομα, που οδηγούν στους θεοπάλαβους δρόμους του Βουκουρεστίου. Θα μου πείτε: «είναι χειρότεροι από τους δικούς μας»; Το προσπερνούμε και βλέπουμε την οδύσσεια των 5 αυτών ανθρώπων καθημερινά, με τον Σόλομον να κάθεται σε κάθε περίπτωση στη θέση του συνοδηγού και να μας βοηθά να αντιληφθούμε το χάος στα πάντα, σε κάθε πτυχή του βίου των Ρουμάνων…
Και ρωτά το 2010 ο δημιουργός; Κι αν ο Τσαουσέσκου δεν ήταν νεκρός και γύριζε μια 20ετία μετά; Κάτι σαν το «Αντίο Λένιν»; Πιθανόν θα τον εξέπλησσαν λιγότερα από όσα εκείνη τη Γερμανίδα μάνα, μια που πάμπολλα από τα κακώς κείμενα του καιρού του, ουδόλως εξέλιπαν επί καπιταλισμού (τρομάρα του…). Όλα αυτά στην ταινία Καπιταλισμός: η βελτιωμένη μας συνταγή (2010), πιο πρόσφατη δουλειά του Αλεξάντρου Σόλομον!
Δημοσθένης Ξιφιλίνος