Οκτώ τμήματα που παγιώθηκαν πια στα 17 χρόνια του Φεστιβάλ. Οκτώ κατηγορίες δυνατών τεκμηρίων από όλον το δυνατό και αδύνατο κόσμο μας. Περί ελληνικών παραγωγών και συμπαραγωγών (18 συνολικά) θα διαβάσετε περισσότερα στο κείμενο του Γιώργου Παπαδημητρίου.
Πορτρέτα – Ανθρώπινες διαδρομές
Συνολικά βιογραφούνται είκοσι πρόσωπα, γνωστά ή άγνωστα, αλλά και ζωές που φτάνουν μέχρι τα όρια της αυτιστικής συμβίωσης τρίτου τύπου (Transfixed). Τέσσερις διάσημοι σκηνοθέτες, ξεχωριστές προσωπικότητες, οι δυο τελευταίοι εν ζωή (Φασμπίντερ – Ν” αγαπάς χωρίς απαίτηση, Πώς να μυρίσεις ένα ρόδο: μια επίσκεψη στον Ρίκι Λίκοκ στη Νορμανδία, Η φωνή του Σοκούροφ, Ο Ούλριχ Ζάιντλ επί το έργον). Κι ένας νεότερος που αναζητά το πατρικό εβραϊκό παρελθόν (Γράμμα σ” έναν πατέρα). Η διάσημη ηθοποιός Μάριελ, εγγονή του Έρνεστ Χέμινγουέι, η οποία ξορκίζει την ανισόρροπη αυτοκτονική οικογενειακή παράδοση, Αποφεύγοντας την τρέλα, με σύμμαχο διαχειρίστρια την Μπάρμπαρα Κοπλ.
Τέσσερις συγγραφικές πένες, μιας διάσημης φεμινίστριας (Σχετικά με τη Σούζαν Σόνταγκ) και τρεις ιθαγενών γενεών (Η Ελλάδα των Χρήστου Χρυσόπουλου, Πέτρου Μάρκαρη και Έρσης Σωτηροπούλου). Η φιλόδοξη πυγμάχος απ” τη Ζάμπια (Ανάμεσα στα ρινγκ). Η υπόδικος πολύκροτης δολοφονίας (Εγκλωβισμένη – Οι δίκες της Πάμελα Σμαρτ) που ενέπνευσε στον Γκας Βαν Ζαντ τον αδίστακτο ρόλο της Νικόλ Κίντμαν (Έτοιμη για όλα). Η καρκινοπαθής μπλόγκερ (Είμαι επισκέπτρια στον κόσμο σας). Ο Κινέζος δικηγόρος-ακτιβιστής, γνωστός διεθνώς ως «Η συνείδηση της Κίνας» (Ξεπερνώντας το φόβο: η ιστορία του Γκάο Ζισένγκ). Ένας ασύλληπτος πλαστογράφος (Τέχνη και τεχνάσματα) κι ένας αυτο-εμπρηστής Βούλγαρος οικοδόμος καλλιτέχνης (Φλόγα).
Μικρές αφηγήσεις
Το μεγαλύτερο αριθμητικά τμήμα, όπου ξεχωρίζουν προσωπικές καθημερινές ιστορίες. Περιλαμβάνει δύο διεθνείς πρεμιέρες (Η ηλικία του έρωτα, ταχυ-ζευγάρωμα υπερηλίκων, και το Συμβάν στην Κασάμα, για μια θεραπευτική δημιουργικότητα) και μια παγκόσμια (Άφαντος, γκέι πορτρέτο στην αμερικανική επαρχία). Συν την ευρωπαϊκή πρεμιέρα, Η αυτοκρατορία των οσμών, μια γαστριμαργική ερωτογενής όσο και επικούρεια κατάθεση της εγνωσμένης Καναδής Κιμ Νουέν («Η μάγισσα του πολέμου»), η οποία αποκαθιστά την πιο παραμελημένη αίσθηση.
Ο διασημότερος συμμετέχων εδώ είναι ο προαναφερθείς Ούλριχ Ζάιντλ, ο οποίος εξερευνά καταφύγειες μουσικές και αθλοπαιδιές (Στο υπόγειο) με παγερό χιούμορ. Έτερος γνωστός ο Νοτιοκορεάτης Σέουνγκ-Τζουν Γι. Στο προηγούμενο ντοκιμαντέρ του, «Ο Πλανήτης των Σαλιγκαριών», γνωρίσαμε έναν τυφλό και κωφό ποιητή. Εδώ προσεταιριζόμαστε, εξίσου ποιητικά, την πλευρά της μητέρας ενός ομοιοπαθούς κοριτσιού (Άνεμος στο φεγγάρι). Τους σιγοντάρουν ο βραβευμένος δημοσιογράφος Χοσέ Αντόνιο Βάργκας, που ξεσκεπάζει τη μεγαλύτερη μεταναστευτική απάτη της ζωής του (Καταγεγραμμένος), ο πρώτος αρσενικός συγχρονικός κολυμβητής (Ο Τζοβάνι και η συγχρονισμένη κολύμβηση), δυο μποέμηδες στη Βοημία (Για πάντα μαζί), μια καπνική μονομαχία (Καπνοκράτορες) και μια οικογενειακή παράδοση σε κίνδυνο (Η δυναστεία των τσίρκων).
Αρκετά θέματα αφορούν παράξενες σκοτεινές περιπτώσεις. Άλυτη δολοφονία στην επαρχιακή Φιλανδία (Κλήση έκτακτης ανάγκης), τον δραστηριότερο κατά συρροή φονιά όλων των εποχών (Οι ιστορίες ενός κρυφού δολοφόνου), πολύκροτη υπόθεση παιδοφιλίας (Χαρούμενη Κοιλάδα), την πρώτη εξαφάνιση παιδιού που απεικονίστηκε στις συσκευασίες γάλακτος (Ποιος άρπαξε τον Τζόνι;), τη «Σκιά» να περιγράφει μια ισλαμική οργάνωση Δανοσομαλών (Πολεμιστές από το Βορρά), κάποιες αγελάδες – εθνική απειλή (Οι 18 καταζητούμενες) και τις σχέσεις ευτυχίας και εργασιακής ηθικής στην κοντόσωμη Άπω Ανατολή (Μικροί άνθρωποι, μεγάλα όνειρα).
Περιβάλλον
Εδώ οι 14 συμμετοχές διεκδικούν το Βραβείο W.W.F. Ελλάς. Δύο εξ αυτών είναι ήδη φορτωμένες διακρίσεις: άκρως ενδιαφέρον το βιωματικό δοκίμιο για τα τροφικά απόβλητα προς βρώσιν (Απλά φα’ το: μια ιστορία για τη σπατάλη της τροφής), εξίσου πολυβραβευμένη η διάσωση ορεσίβιων γοριλών στο Εθνικό Πάρκο του Κονγκό (Βιρούνγκα). Συγγενικά θέματα η δύσκολη προσαρμογή στη φύση (Το σύνδρομο του χιμπαντζή) και το γηροκομείο πιθήκων που «δε βλέπουν Χριστό» (Μη βλέπεις κακό). Ζωικό κεφάλαιο τα ιερακοτροφεία στον ισλαμικό κόσμο (Το κυνήγι του γερακιού).
Οι οικο-καταστροφές είναι σοβαρή πλειοψηφία. Παγκόσμια πρεμιέρα με μάνγκα στη Φουκουσίμα (Μια πυρηνική ιστορία), ιστορία με Τσερνομπίλ και Ντιτιάτκι (Μετά από μας, μόνο καμένη γη), κολοσσιαία διαρροή BP και Γκολφ Στριμ (Οικολογική καταστροφή – Φωνές απ” τον Παράδεισο), η αναπόδραστη κλιματική αλλαγή σε εκ διαμέτρου «εξωτικούς» τόπους (Θούλη Τουβαλού). Στον αντίποδα αυτών μια φθίνουσα βιοκαλλιέργεια εν Δανία (Αγαθά κόποις κτώνται) και η σιντοϊκή ισορροπία τύπου Κογιανισκάτσι (Κομορεμπιτάτσι).
Κοινωνία
Δυο πρεμιέρες με άρωμα ελληνικό: μια διεθνής (Τεκμήριο της κρίσης: οδηγός επιβίωσης) και μια παγκόσμια (Ικαρία). Δυο βραβευμένα ντοκιμαντέρ που πραγματεύονται τη φτώχεια, την τεράστια παγκόσμια εκμετάλλευσή της (Φτώχεια ΑΕ) και την αναγκαστική ταξινόμηση (Το καταφύγιο). Το φαινόμενο Βλαδίμηρος (Πούτιν για πάντα;) και οι περιαστικοί σκουπιδότοποι-κατοικίες (Κάτι καλύτερο θα έρθει). Ρενουάρ και άνεργοι (Οι κανόνες του παιχνιδιού). Άστεγοι αριστούχοι μαθητές στο Σικάγο (Η τελική ευθεία). Εργασιακή μετανάστευση και παιδιά (Με λένε Κούμπα). Διαφθορά και παραοικονομία στη Β. Αφρική (Στην άκρη του Μαρόκου). Επιδημία: απαγωγές, βιασμοί, βασανιστήρια εφήβων στη Γουατεμάλα (Το πιόνι). Κερασάκι η ανακύκλωση της μιας λωρίδας (Μονό κανάλι).
Ξεχωριστή όμως θέση κατέχει η πασίγνωστη Κιμ Λοντζινότο, που δεκαετίες τώρα συνδράμει γυναίκες κακοποιημένες με τις ριζοσπαστικές καταγραφές της. Το θέμα της εδώ, πορνεία και δουλεμπόριο και αποτίναξη (Ονειροπαγίδα).
Ανθρώπινα δικαιώματα
Δώδεκα διαγωνίζονται για το Βραβείο Διεθνούς Αμνηστίας. Δυο πρεμιέρες διεθνείς, για μετανάστες επί ξύλου κρεμάμενους (Μετέωροι) και για ομοφοβικές τακτικές στους Χειμερινούς του Σότσι (Στη Ρωσία με αγάπη). Τρία βραβευμένα ήδη: κατατρεγμένοι ομοφυλόφιλοι εναντίον κυβέρνησης (Απαγορευμένη αγάπη), ντοκιμαντέρ μέσω τσατ (Ασήμι στο νερό, αυτοπορτρέτο της Συρίας) και οι σπέρνοντες θύελλες στον αγροτικό καμποτζιανό κόσμο (Οι δουλέμποροι).
Πολυποίκιλη η ζοφερή θεματογραφία. Συμβίωση θυτών-θυμάτων σε ρουαντέζικο χωριό μετά τη γενοκτονία (Ένας τόπος για όλους), νεο-φεμινισμός και ακτιβισμός (Είμαι οι ΦΕΜΕΝ), αγνοούμενα παιδιά στο Μεξικό (Πορτρέτα μιας αναζήτησης), πρόσφυγες στα άκρα της Ευρώπης (Αυτοί που νιώθουν τη φωτιά να καίει) ή δίπλα μας (Ξένος), Ιρανοί ανταποκριτές προφανώς άνεργοι (Είμαστε δημοσιογράφοι).
Καταγραφή της μνήμης
Δυο διεθνείς πρεμιέρες με τους πρόσφυγες πάλι στο επίκεντρο, η δεύτερη με άρωμα ελληνικό (Κάθε πρόσωπο έχει όνομα, Ακολουθώντας τo ταξίδι της Σίρα: Μια ελληνοεβραϊκή oδύσσεια). Πολλά βραβεία για τον Τζόσουα Όπενχαϊμερ (Η πράξη του φόνου), που συνεχίζει να συνεργάζεται με «ανώνυμους» ντοκιμαντερίστες. Σειρά έχει η ινδονησιακή γενοκτονία (Η όψη της σιωπής). Θεωρίες συνωμοσίας για τη δολοφονία του Κένεντι, που κατέστρεψαν, αλλά δεν πτόησαν τον υποστηρικτή τους (Ο άνθρωπος της πλατείας). Αναζήτηση στις Κορδιλιέρες και το Φωτεινό Μονοπάτι (Καταιγίδα στις Άνδεις).
Διάσημοι και τιμημένοι οι δύο τελευταίοι. Οι πιο παρθένες περιοχές του πλανήτη με την αρωγή του Βέντερς (Της γης το αλάτι). Χίτσκοκ και ολοκαύτωμα: για ένα ντοκιμαντέρ που χάθηκε, αλλά επιτέλους ξαναβρέθηκε (Θα πέσει η νύχτα).
Όψεις του κόσμου
Γυρίζουν κυριολεκτικά όλον τον πλανήτη. Διεθνής πρεμιέρα οι μεταλλαγμένοι διασκεδαστές του τηλεδιαγωνιστικού «σούπερ μπόι» στην Κίνα (Είμαι εδώ). Βραβευμένο ινδικό πανηγύρι (Βασιλιάδες του ανέμου κι ηλεκτρικές βασίλισσες). Βραβευμένο πορτρέτο Αιγύπτιας και άκαρπης (Μητέρα ενός αγέννητου). Και τί απέγιναν τα παιδιά των ορυχείων εν Βολιβία τώρα που μεγάλωσαν (Αδελφέ μου).
Μουσική και χορός
Ένα ιδιαίτερο τμήμα με φανατικούς φίλους. Στην ταινία έναρξης του Φεστιβάλ η τρίτη ηλικία χορεύει ασύστολα (Επιχείρηση χιπ χοπ). Φολκ και πανκ η ιστορία των Βρετανών New Model Army (Μεταξύ σκύλου και λύκου). Μια συν-κρούση των Sudar Percussion Ensemble σε κροατικό καστέλι (Σύγκρουση στο Κάστρο). Ο Σουηδός μουσικός και σκηνοθέτης Γιόχαν Γιόνασον διασύρεται στη σινική χώρα και το κάνει τεκμήριο (Κατακτώντας την Κίνα). Η ολλανδική βασιλική ορχήστρα γιορτάζει 125 χρόνια σε έξι ηπείρους και καταγράφεται από την απίθανη Χέντι Χόνιχμαν (Ο γύρος του κόσμου σε 50 συναυλίες).
Η πρίμα μπαλαρίνα μούσα του Μπαλανσίν (Το απομεσήμερο ενός Φαύνου: Τάνακιλ Λε Κλερκ). Η 90χρονη Αργεντινή δασκάλα χορού, Μαρία Φουξ, στα όρια του εαυτής σώματος (Χορεύοντας με τη Μαρία). Μην τα χάσετε, κάντε τον προγραμματισμό σας.
Κώστας Γ. Καρδερίνης
