ΒΟΛΕΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ
Η Μαρία Λιάσκα-Μαυράκη μιλά για το βιβλίο της, για το τι αυτό το βιβλίο «θέλει να πει», ποιες είναι οι σκέψεις που βρίσκονται πίσω από τις λέξεις, πριν τη συγγραφή, πριν την απόφαση να γραφτεί αυτή η ιστορία.
«Aν διαβάζουμε την ιστορία μας ξανά και ξανά θα βρούμε τα κομμάτια που λείπουν από το παζλ».
«Τα σημάδια της κατάρρευσης δεν είναι πάντα κωφάλαλα. Έρχονται δυνατά, μιλάνε, φωνάζουν σε τραβολογάνε. Απλά εσύ δεν θες να κάνεις κάτι άλλο από αυτό που κάνεις. Είσαι μια χαρά βολεμένος στην ανυπαρξία.»
Τελικά, είχαν έρθει από καιρό τα σημάδια της κατάρρευσης; Ήταν αυτή η αιτία για τη συγγραφή του «Μη μου πεις το τέλος»;
Ήταν σίγουρα μια αφορμή. Η σύγχυση ή και η απουσία των αληθινών αξιών στη ζωή μας έχει από πολύ παλιά καλλιεργηθεί σαν σπόρος… με το κατάλληλο και συνεχές πότισμα όλα αυτά τα χρόνια… φύτρωσε.
«Δεξιά και αριστερά από το παράθυρο της κουζίνας, σκαρφάλωναν αγιόκλημα και γιασεμί και τα βράδια μοσχοβολούσε όλη η γειτονιά. Οι λεμονιές και οι ροδιές στην πίσω αυλή κρατούσαν με τα κλαριά τους δυο αυτοσχέδιες κούνιες. Κρεμόμασταν εκεί από τα γέρα λουριά τους κι εμείς τα παιδιά και κάναμε τις τρέλες μας. Τώρα, τίποτα δεν διακρίνω πια στην απέναντι χρυσή γη. Μόνο λοφάκια και φώτα. Τα φώτα τη νύχτα σε κάνουν να νομίζεις πως όλα συνεχίζουν κανονικά τη ζωή τους… μας έλεγαν θα μας σώσει ο Βενιζέλος, θα γυρίσουμε πίσω, στα μέρη μας, στα μαθημένα μας. Παραμύθια.»
Στο «Μη μου πεις το τέλος», υπάρχει έντονο το στοιχείο της προσφυγιάς, του ξεριζωμού, των χαμένων πατρίδων. Είναι και σήμερα αποτέλεσμα της κρίσης, οι μετανάστες-νόμιμοι ή παράνομοι;
Στο βιβλίο, ένας από τους πρωταγωνιστές ο Θοδωρής Περίδης, πόντιος, κυνηγημένος εξ΄ αναγκάζεται σε πορεία θανάτου, οργανωμένη από τον Κεμάλ. Γλιτώνει από θαύμα, κι από την Σμύρνη βρίσκεται στη Χίο και έπειτα στον Πειραιά. Χιλιάδες πρόσφυγες κατέκλυσαν την Ελλάδα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της Ιστορίας. Προφανώς, δεν είναι το ίδιο με τους σημερινούς μετανάστες. Οι λόγοι όμως που κάποιοι άνθρωποι εξ’ αναγκάζονται να αφήσουν το σπίτι τους, τις οικογένειες τους, την ζωή τους, είναι πάντα οι ίδιοι. Δεν συμφωνώ με τον διαχωρισμό νόμιμος και παράνομος. Ένα χάρτινο έγγραφο δεν μπορεί να δικάσει μια ανθρώπινη ζωή. Το θέμα είναι υπερεθνικό και τέτοια λύση αναζητά. Ο μετανάστης ή ο πρόσφυγας είναι το αποτέλεσμα δεν είναι η αιτία του προβλήματος. Η πολιτική που εφαρμόζουν οι μεγάλες δυνάμεις στις μικρότερες χώρες είναι αυτή που πρέπει να αλλάξει.
«…η περιοχή δεν έχει καλή φήμη. Ηρωίνη και χασίς συναλλάσσονται εκεί μπροστά στα μάτια ανυποψίαστων παιδιών… Στα σοκάκια μια μπόχα αναδύεται και μέχρι το ύψος της σχολής Ευελπίδων δεν βλέπεις άσπρη μέρα. Η φτώχεια είναι πια τόσο προφανής και έχει τυλίξει πέρα ως πέρα τα σπίτια, τους δρόμους, τις γειτονιές, όμως ο φόβος που σαν σύννεφο ομίχλης στρογγυλοκάθισε στις περισσότερες φτωχογειτονιές της Αθήνας δεν ήταν τόσο πυκνός τελικά μπορούμε ακόμη να αλλάξουμε τον άδικο αυτόν κόσμο και θα τον αλλάξουμε».
Στο βιβλίο, παρά τις κακουχίες και την δραματική πορεία των πρωταγωνιστών, βλέπουμε την ελπίδα, την αντίδραση, την αντίσταση. Σήμερα υπάρχουν στη ζωή των ανθρώπων;
Το παραπάνω απόσπασμα αναφέρεται στην εποχή, μετά το 1922, περίπου το 1926. Η Αθήνα ήταν ένα καμίνι έτοιμο να εκραγεί. Η φτώχια, η εξαθλίωση και η κατάφορη αδικία είχε οπλίσει με αγανάκτηση αλλά και με ελπίδα τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Ίσως τότε ο εχθρός να ήταν πιο ορατός. Σήμερα δεν ξέρεις ακριβώς με ποιον πολεμάς. Η φτώχια είναι βία. Σου αλλοιώνει τον χαρακτήρα. Προσπαθείς να μείνεις άνθρωπος, αλλά δεν είναι πάντα εφικτό. Ίσως αυτό να εξηγεί και το υψηλό ποσοστό της Χρυσής Αυγής σε κάποιες λαϊκές συνοικίες. Πιστεύω πως αν διαβάζουμε την ιστορία μας ξανά και ξανά θα βρούμε τα κομμάτια που λείπουν από το παζλ. Θα ανακτήσουμε την ελπίδα αλλά και την αγωνιστικότητα μας. Η ελπίδα από μόνη της δεν λέει πολλά.
«Η Ευρώπη στα πρόθυρα ενός αιματοκυλίσματος. Με το ξέσπασμα του πολέμου μέσα στο Μεγάλη Βρετάνια οι αλλαξοκολιές έδιναν και έπαιρναν. Ακριβά κονιάκ, πουρά, χαβιάρι και σαμπάνια. Την ίδια ώρα η Αθήνα λιμοκτονούσε ήδη. Όλα τα τρόφιμα τα στοίβαζαν σε πελώριες αποθήκες. Δεν ήταν λίγοι οι Έλληνες που πλούτισαν παίρνοντας τα κλειδιά για αυτές τις αποθήκες. Ανταλλάσσοντας τα με μια κατάδοση, μια πληροφορία, μια προδοσία….»
Στο « Μη Μου πεις το Τέλος» διαβάζουμε την ιστορία της Ελλάδας από της αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι και σήμερα. Προδοσίες, αδικίες, ήττες. Αυτή η ιστορία επαναλαμβάνεται;
Ναι, σαφώς υπάρχουν ιστορικά στοιχεία στο βιβλίο. Όμως όσο αντικειμενικός και να θέλει να είναι ο συγγραφέας δεν είναι αυτό δυνατόν. Τα γεγονότα είναι δοσμένα μέσα από τα μάτια αυτών που τα έζησαν. Ο Θοδωρής έζησε τον διωγμό, η κόρη του αργότερα έζησε την προδοσία, την κατοχή, τον φοβερό Χειμώνα του 44, τον εμφύλιο, την δικτατορία, την χούντα. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, η ιστορία θα κάνει κύκλους. Αυτό δεν είναι πάντα αρνητικό όμως. Πάντα βρίσκονταν εκείνη η φλόγα που έκανε κάποιους να θυσιαστούν για την ελευθερία και το δικαίωμα του ανθρώπου σε αυτήν. Αυτοί κίνησαν την ιστορία και τον κόσμο δηλαδή προς τα εμπρός. Αυτοί θα το κάνουν και τώρα. Κι αυτοί μπορούμε να είμαστε εμείς. Οι απλοί άνθρωποι είναι αυτοί που αλλάζουν τις καταστάσεις βίας.
«…το 1985 τον γνώρισα. Δεν ήμουν αρκετά μεγάλη τότε για να το αναγνωρίσω. Ήμουν όμως αρκετά μικρή για να του παραδοθώ. Άνευ όρων. Δεν τα θυμάμαι όλα. Θυμάμαι όμως της αίσθηση του να έχεις τόσο κοντά σου την ευτυχία. Τη αίσθηση του να σε κρατάει αγκαλιά ο αγαπημένος σου…»
Μέσα στην δίνη των συγκλονιστικών ιστορικών γεγονότων της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης, όπως περιγράφονται στο βιβλίο, βρίσκει χώρο και ο έρωτας. Μπορεί να είναι αλήθεια αυτό; Μπορεί ο έρωτας να γίνει κινητήριος δύναμη και να ωθήσει στην αλλαγή;
Όλοι στροβιλιζόμαστε ή έχουμε στροβιλιστεί γύρω από τον έρωτα. Αν αυτό δεν είναι αλήθεια τότε θα πρέπει να πετάξουμε στον κάλαθο των αχρήστων τα μεγαλύτερα έργα της λογοτεχνίας και της ποίησης από τον Τολστόι μέχρι τον Σαίξπηρ και από τον Ελύτη μέχρι τον Χριστιανόπουλο. Ίσως η διάσταση που του δίνουμε να μην είναι πάντα αυτή που του αναλογεί. Είναι κινητήριος δύναμη, είναι προϋπόθεση για τη ζωή και φυσικά απαιτεί τεράστια ψυχικά αποθέματα… που όμως έχει την μοναδική ικανότητα να ανατροφοδοτεί.
Διαβάστε την παρουσίαση για το βιβλίο εδώ
