Η ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΑΝΩΤΕΡΑ ΒΙΑ

(FORCE MAJEURE / TURIST)

Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Όστλουντ

Παίζουν: Γιοχάνες Κούνκε, Λίζα Λόβεν Κόνγκσλι, Κρίστοφερ Χίβιου, Μπράντι Κόρμπετ

Διάρκεια: 118’

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ

Μία μεσοαστική οικογένεια Σουηδών περνά τις διακοπές της σε ένα πολυτελές χιονοδρομικό κέντρο. Το ζευγάρι μαζί, με τα δυο τους παιδιά, φαίνεται να διασκεδάζει και να απολαμβάνει την ουσία των διακοπών. Την ξεκούραση, την ηρεμία και την αναπόσπαστη ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών. Το σκηνικό είναι σαν να έχει βγει από διαφήμιση! Χιόνι, ηλιόλουστες πλαγιές, χλιδή. Κι εκεί που όλα φαίνεται να βαίνουν καλώς, μία χιονοστιβάδα έρχεται να ταράξει την επιφανειακή οικογενειακή ηρεμία και να φέρει στο προσκήνιο τα πιο ενδόμυχα υπαρξιακά ερωτήματα γύρω από τη συντροφικότητα και τον γάμο. Αφορμή; Η αυθόρμητη αντίδραση του πατέρα (Τόμας) να τρέξει να σωθεί, αφήνοντας πίσω γυναίκα (Έμπα) και παιδιά, καθώς κοιτάζει να βγει σώος και αβλαβής όταν η χιονοστιβάδα ορμά απρόσμενα στο εξωτερικό εστιατόριο, στην ταράτσα του ξενοδοχείου.

Μετά απ’ αυτό, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Η Έμπα, η οποία έμεινε να προστατεύσει τα παιδιά της όταν ο Τόμας το έβαλε στα πόδια, αμφισβητεί ευθέως τόσο τον ρόλο του στην οικογένεια όσο και την αφοσίωσή του στην ίδια και στα παιδιά. Ο Τόμας, κλονισμένος από αυτή την αμφισβήτηση, αλλά κυρίως από την επαναξιολόγηση της θέσης του στην δομή της μεσοαστικής σύγχρονης αντίληψης της οικογένειας, προσπαθεί να βρει τον ηγέτη που κρύβει μέσα του. Ο άντρας ως προστάτης, ο άντρας ως αρχηγός, ο άντρας ως εγγυητής της ισορροπίας και της θαλπωρής, έρχεται αντιμέτωπος με τον αιώνιο φόβο του ανθρώπου, τον θάνατο, ο οποίος κάνει την εμφάνισή του μέσα από την ορμητικότητα και τον ατίθασο χαρακτήρα της φύσης.

Η οικογενειακή ισορροπία, πέραν της αγάπης, στηρίζεται και στο «παιχνίδι» των ρόλων. Αν κάτι δεν πάει σύμφωνα με τα «νομότυπα» στάνταρ, η οικογενειακή σταθερότητα κρέμεται από μία κλωστή. Ο σύγχρονος άνθρωπος, κάτω από το βάρος της καθημερινής του ανασφάλειας, ματαιοδοξεί όλο και περισσότερο και αποπροσανατολίζει την υπαρξιακή του σταθερά. Αυτή η ψυχολογική του αστάθεια οδηγεί στην δειλία την κρίσιμη στιγμή, όπως ακριβώς συνέβη στον Τόμας. Αυτό πυροδοτεί αντιδράσεις και οι υπαρξιακές συζητήσεις που έπονται είναι όλα τα λεφτά. Τα ερωτήματα που θέτουν τελικά οι ήρωες μας δεν αφορούν μονάχα τον σύντροφο τους, αλλά κυρίως τους εαυτούς τους και τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικές δομές τους έμαθαν να αντιλαμβάνονται την ζωή τους σε σχέση με τους άλλους και να δρουν κάτω από την σκέπη των ρόλων.

Ο Ρούμπεν Όστλουντ (σκηνοθέτης του «Play» και του «Involuntary») επιλέγει το σκηνικό του χιονοδρομικού κέντρου, του σημείου συνάντησης των τουριστών των βόρειων χωρών. Με κάτι από Μπέργκμαν και με μια βαθιά επιρροή από το παρελθόν του σκανδιναβικού σινεμά, ο Σουηδός σκηνοθέτης αναπτύσσει μια πρωτότυπη κινηματογράφηση γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις και πλάθει ένα υπαρξιακό δράμα. Με έντονη τη διάθεση σαρκασμού, καθώς και με μια ξεκάθαρη σεναριακή ρότα προς το ξεγύμνωμα και την αμφισβήτηση των στερεοτύπων γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι ερμηνείες φυσικές, μετρημένες, ενσωματωμένες στη γενικότερη στυλιζαρισμένη αφήγηση.

Ο άνθρωπος λοιπόν αντιμέτωπος με την φύση, ο άντρας αντιμέτωπος με τους ρόλους του και η πραγματικότητα απέναντι στην επίπλαστη κοινωνική νομοτέλεια που βρυχάται, αλλά δεν φοβίζει την φύση και την ενστικτώδη – ζωώδη αντίδραση του ανθρώπου για επιβίωση. Ο πολυάσχολος μεσοαστός πατέρας έρχεται να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο μακριά απ’ τα παιδιά του και να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις των διακοπών, καθώς τότε δεν υπάρχουν δικαιολογίες περί δουλειάς, κούρασης και συναφών.  Η ταινία κέρδισε το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο τμήμα «Ενα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ Καννών, ενώ ήταν υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και για καλύτερη ταινία στα βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, με τον Όστλουντ να είναι επίσης υποψήφιος για το βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη.

Αξιολόγηση: ****

Ευριπίδης Ταρασίδης



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved