ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ: Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΑΜΣΑΛΕΜ
(GETT: LE PROCES DE VIVIANE AMSALEM)
Σκηνοθεσία: Ρονίτ και Σλομί Ελκαμπέτζ
Παίζουν: Ρονίτ Ελκαμπέτζ, Σιμόν Αμπκαριάν, Μενάς Νοῒ
Διάρκεια: 115’
ΒΑΚΟΥΡΑ 2
Μια γυναίκα θέλει να πάρει διαζύγιο. Είμαστε στο Ισραήλ. Για να χωρίσει απαιτείται είτε η συναίνεση του συζύγου είτε η απόφαση θρησκευτικού δικαστηρίου, που με τη σειρά του εντέλει προϋποθέτει… τη συναίνεση του συζύγου! Ακούγεται λίγο εξωπραγματικό εν έτει 2015; Ίσως και σαν απίστευτος φαύλος κύκλος;
Μπορεί να μην πρόκειται για ντοκιμαντέρ, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα μας διαβεβαιώνουν η Ρονίτ και ο Σλομί Ελκαμπέτζ, αδέρφια και συνσκηνοθέτες του φιλμ. Η Ρονίτ είναι εξάλλου και η πρωταγωνίστρια της ταινίας, σπουδαία ηθοποιός που δυστυχώς δεν βλέπουμε συχνά στις οθόνες μας, μια που δημιουργίες από τον τόπο της δεν φτάνουν πολλές στην Ελλάδα.
Παρουσιάζεται ανάγλυφα η ιδιαιτερότητα της σύγχρονης εβραϊκής κοινωνίας και οικογένειας. Αλλού μοντέρνα, αλλά σε πολλά σημεία κολλημένη σε ήθη κι έθιμα που θα περίμενες να είναι ξεπερασμένα. Με τον άνδρα να έχει το πάνω χέρι στον γάμο, αλλά και στο διαζύγιο, παρακολουθούμε μια μαρτυρική για την ηρωίδα μας διαδικασία, που φτάνει και ξεπερνά την πενταετία στο μπες-βγες από τη δικαστική αίθουσα. Ακριβώς μέσα στην αίθουσα, αλλά και στους εσωτερικούς χώρους αναμονής πλησίον της, μένει η κάμερα σε όλο το δίωρο. Κι όμως, ουδέποτε το αποτέλεσμα είναι βαρετό, παρότι άνετα θα μπορούσε να είναι και θεατρικό έργο.
Σε επίπεδο «κοστουμιών», η αλλαγή των ρούχων της συζύγου δρα εμφατικά για την ανάδειξη της εκάστοτε ψυχολογίας (από μαύρο σε άσπρο ή σε κόκκινο και τανάπαλιν). Παράλληλα, επιλέγονται γωνίες λήψης της κάμερας που να ξεγυμνώνουν τις σκέψεις του ζευγαριού, αλλά και των λοιπών αναμεμιγμένων στα δρώμενα (δικηγόρων, δικαστών και μαρτύρων). Οι ραβίνοι που δικάζουν έχουν ως αποκλειστική αποστολή να σκέφτονται το καλό της φαμίλιας, άρα –καταλαβαίνουμε από το πρώτο «επεισόδιο»- τη διατήρησή της, με νύχια και με δόντια. Άλλωστε, αρκεί η έλλειψη αγάπης για ένα διαζύγιο, αν δεν υπάρχει βιαιοπραγία ή κακή συμπεριφορά μπροστά στους ξένους; Όχι, πιστεύουν οι κρίνοντες, τουλάχιστον καταρχήν. Αυτό που για τη Βιβιάν Αμσαλέμ είναι σαν καταδίκη σε ισόβια δεσμά (δηλαδή η διατήρηση του γάμου της) τους φαίνεται πιο συμβατό με το Θείο θέλημα…
Εμείς θα βιώσουμε τις ισραηλινές «Σκηνές από ένα γάμο», με ένα ξεχωριστό τρόπο. Ηχητικά, μέσω των καταθέσεων τρίτων ή των ίδιων των εμπλεκομένων. Και η ένθεση περιστατικών με χιουμοριστική υφή ευτυχώς θα βοηθήσει στο να ελαφρύνει ενίοτε η τραγική διάσταση της ιστορίας…
Αξιολόγηση: ***
Δημοσθένης Ξιφιλίνος