MOZARD ΚΑΙ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
Κλέβουν;: γράφει ο Σίμος Ιωσηφίδης
Ο Mozart «χατζιδακίζει» ή μήπως ο Χατζιδάκις «μοτσαρτίζει»; Εν πρώτοις φαίνεται κωμικό το δίλημμα. Αν και δεν είναι. Ευνοήτως, και βάσει χρονολογιών, ισχύει το δεύτερο.
ΚΛΕΒΟΥΝ;: ΤΟ ΕΠΙΜΑΧΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Το τραγούδι, επίμαχο και διχασμένο όσο τίποτε. Με τον τίτλο «Χασάπικο ’40». Ανήκει στο άλμπουμ «Της γης το χρυσάφι». Ερμηνεύεται από τη δεκαεννιάχρονη, τότε, Δήμητρα Γαλάνη. Ο συγκεκριμένος δίσκος, ο οποίος εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1971, ηχογραφήθηκε χωρίς να είναι παρών ο Χατζιδάκις.
Ο λόγος, φυσικά, ήταν πως όταν επιβλήθηκε η Δικτατορία στις 21 Απριλίου 1967. Ο συνθέτης αυτοεξορίστηκε στη Νέα Υόρκη. Ο συγκεκριμένος δίσκος καθώς και ο δίσκος «Επιστροφή», ο οποίος εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1970, είναι οι μοναδικοί στην εργογραφία του Χατζιδάκι που ηχογραφήθηκαν χωρίς την παρουσία του.
Μοιραία, οι ενορχηστρώσεις καθώς και η διεύθυνση της ορχήστρας, ανατέθηκαν στο συνθέτη Γιάννη Σπανό.
ΚΛΕΒΟΥΝ;: ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ
Κλέβουν; Το “Χασάπικο ’40”, ωστόσο, είναι ένα αντίγραφο του πρώτου μέρους: «Molto allegro». Από την περίφημη τετραμερή Συμφωνία αρ. 40, Κ.550 του Mozart (1788).
Πολλά ’40” μαζεύτηκαν, ε;
Κι όμως, ο δίσκος γράφει μουσική Χατζιδάκις!
Ο τελευταίος, απαντώντας στα επικριτικά σχόλια ακροατών για την αντιγραφή, είπε την αφοπλιστική ατάκα: «Οι ατάλαντοι μιμούνται, οι ταλαντούχοι κλέβουν»…
Προσωπικά θεωρώ πως ευνόητα θα έπρεπε να αναγράφεται το όνομα του Mozart. Ακομη ότι, στην τελική, η ίδια η δισκογραφική (ΜΙΝΟΣ ΕΜΙ) έπρεπε να απαιτήσει να γραφτεί το όνομα του κορυφαίου μουσουργού.
Εντάξει, είναι απαισιόδοξη η στιχουργική πλοκή του Νίκου Γκάτσου. Αλλά εδώ, ο Βασιλιάς Ήλιος, υπέστη μια σταύρωση δίχως ανάσταση…
Ας είναι…
Ας κοιτάξουμε το κοίλο κάτοπτρο και ας δούμε το πρόσωπό μας παραμορφωμένο.
Αξίζει…
ΚΛΕΒΟΥΝ;: ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ
Ήλιε μου ήλιε μου βασιλιά μου
μη μ’ αφήνεις σήμερα
συννεφιά συννεφιά στην καρδιά μου
στο κορμί μου σίδερα
Αγόρι ματωμένο θεριά σε ζώσανε
χαράματα σε πήραν και σε σταυρώσανε
Ήλιε μου ήλιε μου βασιλιά μου
πες μου τι μου ζήλεψες
φώτισες μια στιγμή την καρδιά μου
κι ύστερα βασίλεψες
Αγόρι ματωμένο θεριά σε ζώσανε
χαράματα σε πήραν και σε σταυρώσανε.
ΚΛΕΒΟΥΝ;: Ο ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ
Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε το 1911 στα Χάνια Φραγκόβρυσης (κάτω Ασέα) της Αρκαδίας. Εκεί τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο.Τις γυμνασιακές του σπουδές έκανε στην Τρίπολη. Όπου γνώρισε τα λογοτεχνικά βιβλία,
αλλά και τις μεθόδους αυτοδιδασκαλίας ξένων γλωσσών.
Στη συνέχεια πήγε στην Αθήνα όπου φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήξερε ήδη αρκετά καλά αγγλικά και γαλλικά και είχε μελετήσει τον Παλαμά, τον Σολωμό, το δημοτικό τραγούδι . Όπως και τις νεωτεριστικές τάσεις στην ευρωπαϊκή ποίηση.
Στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του, άρχισε να έρχεται σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του, μικρά σε έκταση και με κλασικό ύφος, στα περιοδικά «Νέα Εστία» το 1931 και «Ρυθμός» το 1933. Την ίδια περίοδο έγραψε κριτικά σημειώματα στα περιοδικά «Μακεδονικές Ημέρες», «Ρυθμός» και «Τα Νέα Γράμματα». Για τον ποιητή Κωστή Μπαστιά, την ποιήτρια Μυρτιδιώτισσα και τον Θ. Καστανάκη αντίστοιχα.
Το 1943 εξέδωσε από τις εκδόσεις «Αετός» (σε 308 αντίτυπα) το βιβλίο του «Αμοργός» με το ομώνυμο ποίημα που έμελε να σημαδέψει τη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Αυτό ήταν και το μοναδικό βιβλίο του. Το έργο, που αποτελείται από μόνον 20 μόνον σελίδες, εκφράζει τις διαθέσεις της νεότερης ποίησης . Θεωρείται σαν κορυφαίο ποιητικό έργο του ελληνικού υπερρεαλισμού.
Στην πρώτη κυκλοφορία του μάλιστα προκάλεσε δυσμενείς κριτικές και αντιδράσεις. Πολύ σύντομα, το 1947, το κλίμα αντιστράφηκε και η «Αμοργός» με τις ευμενείς ελληνικές και ξένες κριτικές κατατάχτηκε στην κορυφή της ελληνικής ποίησης. Η «Αμοργός» επανεκδόθηκε το 1963, το 1969 και το 1987.
Από τότε ο ποιητής δημοσίευσε μόνον τρία ακόμη ποιήματα: το «Ελεγείο» (1946, «Φιλολογικά Χρονικά»), «Ο ιππότης και ο θάνατος» ( 1947, «Μικρό Τετράδιο») και το «Τραγούδι του παλιού καιρού» (1963, «Ο Ταχυδρόμος»). Αφιερωμένο στο Γ. Σεφέρη. Έγραψε επίσης πολλές μελέτες και σχόλια πάνω στην ποίηση.
Κλέβουν;
