Μερκάντο

ΜΕΡΚΑΝΤΟ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑ ΕΒΡΑΙΟΠΟΥΛΑΣ

Μερκάντο: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Η ιστορία μιας νεαρής Εβραίας στην Ρόδο είναι η μυθιστορηματική αφήγηση αυτού του βιβλίου «Μερκάντο», της Μαρίας Μαμαλίγκα.  Αυτό θα καταλάβει ο αναγνώστης από μία πρώτη ματιά. Δεν είναι όμως τόσο επιφανειακή η εξιστόρηση. Η αφήγηση της ζωής αυτής της γυναίκας φέρνει μαζί της την ιστορία της Ρόδου, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, αλλά και μια ελεγεία στον διαφορετικό τρόπο διαβίωσης, στον έρωτα, στην ικανότητα να αλλάξει κάποιος τη ζωή του, αν πραγματικά το θέλει.

Μερκάντο: Ο πυρήνας

Μια οικογένεια Εβραίων ζει στην Ρόδο, ακολουθώντας τον δικό της τρόπο ζωής, διαφορετικό από αυτόν των άλλων μελών της κοινότητας. Παράλληλα στο τούρκικο προξενείο έρχονται νέα μέλη, ανάμεσά τους ένα μορφωμένος νεαρός, ποιητής. Η ζωή κυλά όμορφα για τους κατοίκους αυτής της πόλης, αλλά τα σύννεφα που προμηνύουν την καταστροφή του εβραϊκού πληθυσμού είναι ήδη αρκετά. Το κορίτσι, όμως, στο «Μερκάντο» τα καταφέρνει, ζει, μεταναστεύει και όπου πάει εξελίσσει τη ζωή της. Καταφέρνει να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει.

Η ζωή της μπορεί να είναι αυτή ενός οποιουδήποτε κοριτσιού. Ένα παράδειγμα μιας γυναίκας που κάνει την επανάστασή της, σπάει τα στερεότυπα, γεύεται τον έρωτα, δεν διστάζει να μετοικήσει, τολμά να εξελίξει την σκέψη της, ζει αυτόνομη και απολαμβάνει την ελευθερία που της προσφέρεται και που αυτή διεκδικεί. Θα μπορούσε να ήταν μια οποιαδήποτε γυναίκα που θέλει να κάνει τα όνειρά της πραγματικότητα. Σε όλη την αφήγηση έχουμε δύο παράλληλα αφηγηματικά μέρη: το μυθιστόρημα και την ιστορία.

 

Μερκάντο: Ο κόσμος

Δεν είναι μόνη της. Ζει με την οικογένειά της, διαβάζουμε το ημερολόγιό της και καταλαβαίνουμε τόσο τον τρόπο που ζει όσο και την κοινωνία της Ρόδου, της Τουρκίας, της Κωνσταντινούπολης. Αυτή είναι ένα σημείο της αφήγησης που, όσο κινείται, παρασύρει άλλα σημεία και φτιάχνει μιαν άλλη αφήγηση της Ιστορίας. Αυτή τη φορά ο προσωπικός τόνος είναι αυτό που δίνει χρώμα, δημιουργεί συναισθήματα, μας κάνει να καταλάβουμε αυτά που οι ιστοριογράφοι υπονοούν. Σε αυτό βοηθά η ιστορική έρευνα της συγγραφέως που, με εύστοχες παραπομπές,  μας δίνει στοιχεία για να καταλάβουμε τι πραγματικά έχει γίνει από το 1943 και μετά.

Αυτά τα ιστορικά στοιχεία, στο «Μερκάντο» ανοίγουν το στενό πλαίσιο, της σχεδόν προσωπικής και οικογενειακής αφήγησης, σε ένα παγκόσμιο πεδίο. Είναι εύκολο, λοιπόν, να ανακαλύψουμε το κοσμικό πλαίσιο στο οποίο κινείται η ηρωίδα μας. Θα βρούμε τελικά την διαδρομή βάσει της οποίας φτιάχνει την προσωπικότητά της, την διαμορφώνει και έχουμε, στο τέλος, μια γυναίκα που έχει φτιάξει την καριέρα της, σε μια άλλη ήπειρο. Έχει ανέβει πολιτισμικό και γνωσιακό επίπεδο. Αυτό είναι ένα άλλο σημείο ταύτισης της ηρωίδας με οποιαδήποτε γυναίκα και, κατά συνέπεια, με οποιοδήποτε περίγυρο, ακουμπώντας το παγκόσμιο.

Μερκάντο

Μερκάντο: Το σημείωμα

Συνηθίζεται ο κάθε συγγραφέας να γράφει το σημείωμά του στις αρχές του δημοσιευμένου υλικού. Η Μαρία Μαμαλίγκα στο «Μερκάντο» κάνει κάτι διαφορετικό. Αφού διαβάσουμε το μυθιστόρημα, το ημερολόγιο, την αφήγηση της ζωής της ηρωίδας, τότε θα διαβάσουμε το σημείωμα της συγγραφέως, στο τέλος τις ιστορικές σημειώσεις της. Είναι σα να θέλει να πει την άποψή της για το έργο της αφού έχουμε σχηματίσει εμείς την δική μας άποψη. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει ένας άτυπος διάλογος της συγγραφέως με τον αναγνώστη.

Με αυτό τον τρόπο έχουμε ένα ανοιχτό έργο. Αυτό το βλέπουμε σε ποιοτικά εκδοτικά εγχειρήματα, στο ποιητικό θέατρο και στον ποιητικό κινηματογράφο. Η Μαρία Μαμαλίγκα έχει σπουδάσει τον κινηματογράφο και τον διδάσκει στην κινηματογραφική λέσχη της Σχολής Καλών Τεχνών, στην Αθήνα. Είναι σα να έχει κάνει μια ταινία ή, για να το πούμε διαφορετικά ένα καλό κινηματογραφικό σενάριο που θα μπορούσε να ήταν ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ ή μια ταινία μυθοπλασίας.

Συνοπτικά, ένα βιβλίο που διαβάζεται με τη μία, σε κρατά, δεν σε δεσμεύει, σε προκαλεί να συνδημιουργήσεις στην αφήγησή του, να διαμορφώσεις μιαν άποψη για την ιστορία και, τελικά να διαβάσεις περισσότερα για αυτό το κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας, όταν θα έχεις τελειώσει την ανάγνωση.

Μερκάντο

ΜΕΡΚΑΝΤΟ

Συγγραφέας: Μαρία Μαμαλίγκα

Εκδόσεις: Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Σελίδες: 131

Είδος: ιστορικό μυθιστόρημα.

 

Διαβάστε τα άρθρα για την κριτική βιβλίου

Δείτε τα βίντεο που έχουμε δημιουργήσει



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved