Η ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΟΡΤΑΚΙΟΪ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
Μεσοχώρι: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
To Ορτάκιοϊ (τουρκικά: Ortaköy) είναι γνωστό στα ελληνικά και ως Μεσάχωρο ή Μεσαχώρι. Είναι συνοικία της Κωνσταντινούπολης, επί της ευρωπαϊκής όχθης του κάτω Βοσπόρου. Στα όρια της περιοχής Μπεσίκτας. Το τούρκικο όνομά της που μεταφράζεται Μεσοχώρι. Οφείλεται στη θέση της ανάμεσα στο κάστρο Ρούμελι Χισάρ και του Κουρού Τσεσμέ, ή Ξηροκρήνης.
ΜΕΣΟΧΩΡΙ: ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ
Σήμερα ανήμερα του Αγίου Ιουστινιανού ο νους μας επιστρέφει στην Πόλιν των Πόλεων. Αυτή που μας έκανε να ανατρέψουμε κάθε ταξιδιωτική νόρμα. Μιας και με την πολυτάραχη ιστορία της και το απίστευτο γεωφυσικό της κάλος δεν σαγήνευσε μόνο τον εμβληματικό εορτάζοντα αυτοκράτορα, αλλά και εμάς. Προσπαθώντας να ενώσουμε το χθες με το σήμερα, έχουμε κλείσει αισίως μια ντουζίνα περιηγήσεις στην Πόλιν. Πράγμα που μας έκανε να έρθουμε σε επαφή με την εκεί ομογένεια. Αλλά και τούς πνευμαδόδεις πολύγλωσσους Νεοπολίτες που μας έκλεψαν την καρδιά.
Κάθε φορά μένοντας σε διαφορετικό σημείο ανακαλύπτουμε διαφορετικές πτυχές της κάθε περιοχής. Αυτές που επί μέρους χαίρουν ιδιαίτερης προσοχής. Από την πρώτη στιγμή που βρέθηκα στην Πόλη, ένοιωσα μια τρομερή επιθυμία να καλύψω κάθε σπιθαμή της άγνοιάς μου για αυτήν. Γνωρίζοντάς την, ουσιαστικά να ανακαλύψω τον ίδιο μου τον εαυτό. Από τότε κύλησαν ήδη αρκετά χρόνια. Ο ενθουσιασμός και η εσωτερική μου ανάγκη δεν υπέστησαν καμία μεταβολή.
Σε αυτήν την διαρκή γνωριμία με την Πόλη, οι επισκέψεις στις εκκλησιές της είναι από τις βασικές μου προτεραιότητες. Γιατί εκτός από τις θρησκευτικές ανάγκες και αναζητήσεις, κατανοώ καλύτερα ιστορικά γεγονότα, αντιλαμβάνομαι τις ιδιαιτερότητες κάθε εποχής. Έρχομαι σε άμεση επαφή με έναν τρόπο βίου που έρχεται να δώσει νόημα. Να καλύψει τα οποιαδήποτε εσωτερικά κενά προκύπτουν στην ζωή μας.
ΜΕΣΟΧΩΡΙ: ΑΓΙΟΣ ΦΩΚΑΣ
Στο πίσω μέρος του νου μου υπάρχει πλέον η επιθυμία κάποια μέρα να κατορθώσουμε να επισκεφθούμε κάθε ναό της Πόλης. Τούτη την φορά έχει σειρά ο ναός του Αγίου Φωκά στο Ortaköy.
«Μεσοχώρι: στην αρχαιότητα
η πόλη Αρχίας ή Αρχείον.»
Μάλιστα για το σκοπό αυτό μείναμε έστω για μια μέρα στην εμβληματική περιοχή για να γευτούμε καλύτερα όχι μόνο την περιοχή αλλά και τα φημισμένα ζαχαροπλαστεία της. Αυτά αποτελούν πόλο έλξης κάθε επισκέπτη της πόλης όχι για τα παραδοσιακά γλυκά του ταψιού που συναντά κανείς στο Ταξίμ. Αλλά για τις απίστευτες πολύχρωμες τούρτες που συναντά κανείς. Θέλει να δοκιμάσει έστω μία κουταλιά. Κάποτε μάλιστα είπα να βάλω κεράκια σε μια από αυτές. Να κάνω εδώ τα γενέθλιά μου μία μέρα σας σήμερα.
Στη θέση του Ορτάκιοϊ βρισκόταν στην αρχαιότητα η πόλη Αρχίας ή Αρχείον. Ονομάσθηκε από τον Αρχία τον Αριστώνυμο, όταν εμποδίστηκε από τους Χαλκηδονίους . Έλληνες άποικοι που έκτισαν τη Χαλκηδόνα, το σημερινό Καντίκιοϊ. Δεν ήθελαν να κατοικήσει στην αντίπερα όχθη, όπου έφθασε στη τοποθεσία αυτή και δημιούργησε πόλη.
Στη βυζαντινή περίοδο ονομαζόταν Άγιος Φωκάς λόγω της ομώνυμης μονής που είχε οικοδομηθεί εκεί από τον Βασίλειο τον Μακεδόνα. Στη θέση πολυτελούς οικίας του εικονομάχου πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννου του Ζ΄. Στη δε βόρεια εσχατιά της πόλης υπήρχε ναΐσκος του Αγίου Γεωργίου με αγίασμα.
ΜΕΣΟΧΩΡΙ: Η ΤΡΙΤΗ ΚΟΙΛΑΔΑ
Το Ορτάκιοϊ αποτελεί την τρίτη παραλιακή κοιλάδα βορειοανατολικά της κοιλάδας του Ντολμαμπαχτσέ. Το εσωτερικό της περικλείεται από λοφοσειρά των οποίων τα νερά φέρονται στον χείμαρρο Ανμπαρλί-ντερέ που εκβάλει στο Βόσπορο. Οι λόφοι του Ορτάκιοϊ και η κοιλάδα του καλύπτονταν άλλοτε με πλούσιες καλλιέργειες αμπελώνων και κερασώνων καθώς και με συκομουριές. Ονομαστές ήταν οι φράουλες και διάφορα λαχανικά της περιοχής.
«Μεσοχώρι: η Μονή
του Αγίου Φωκά.»
Μέχρι την εποχή του Σουλεϊμάν Α” (16ος αι.), κυρίαρχο ήταν το ελληνικό στοιχείο. Κατά το 17ο αιώνα στο Ορτάκιοϊ εγκαταστάθηκαν πολλοί Εβραίοι, όπως και αργότερα κατά τον 20ό αιώνα. Οι κοινότητες Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων που διατηρήθηκαν μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, σταδιακά παρήκμασαν δημογραφικά. Κυρίως μετά τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955. Η ορθόδοξη ελληνική κοινότητα του Μεσοχωρίου διατηρούσε άλλοτε σχολές αρρένων και θηλέων καθώς και μικτή σχολή.
ΜΕΣΟΧΩΡΙ: Η ΜΟΝΗ
Το Ορτάκιοϊ είναι γνωστό για την Μονή του Αγίου Φωκά που υφίσταται μέχρι και σήμερα ο ναός της οποίας ανοικοδομήθηκε το 1856 με δωρεά πλούσιας καππαδοκικής οικογένειας. Παλαιότερα ήταν ένας μικρός και σκοτεινός ναΐσκος.
Περισσότερο όμως γνωστό είναι από το ομώνυμο τέμενος, τεχνοτροπίας νεο-μπαρόκ, που χτίστηκε το 19ο αιώνα. Με τα γεγονότα της ίδρυσης της Βουλγαρικής Εξαρχίας, στο προάστιο αυτό συνήλθε το 1871 το «βουλγαρικό εκκλησιαστικό και εθνικό συμβούλιο». Οι εργασίες του ξεκίνησαν στις 23 Φεβρουαρίου και έληξαν στις 24 Ιουλίου.
Σήμερα το Ορτάκιοϊ αποτελεί κοσμοπολίτικο προάστιο της Κωνσταντινούπολης, που φέρεται να αναπτύχθηκε γρήγορα μετά την ανέγερση του ανακτόρου Τσιραγάν (Çırağan Sarayı). Κατ’εντολή του σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ. Αποτέλεσε για σύντομο χρονικό διάστημα την κατοικία του. Σήμερα έχει μετατραπεί σε πολυτελές ξενοδοχείο. Όπως και άλλα σουλτανικά οικοδομήματα που στολίζουν την Πόλη. Επίσης εδώ βρίσκεται και το Πανεπιστήμιο Γαλατασαράι. Παρά την παραλία του Ορτάκιοϊ βρίσκεται ο μεγάλος πυλώνας της πρώτης μεγάλης Γέφυρας του Βοσπόρου.
