ΧΟΡΟΣ
Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΣ
Ραλλού Μάνου: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης
Η Ραλλού Μάνου ήταν Ελληνίδα κορυφαία χορεύτρια, χορογράφος και καθηγήτρια χορού. Γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου του 1915 και πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 1988 στην Αθήνα.
ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ: Η ΖΩΗ ΤΗΣ
Ήταν παντρεμένη με τον αρχιτέκτονα και καθηγητή της Ρυθμολογίας στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, [Α.Σ.Κ.Τ.], του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, [Ε.Μ.Π.] από το 1956, το μετέπειτα ακαδημαϊκό Παύλο Μυλωνά. Απέκτησαν δύο γιους, τον Κωνσταντίνο που γεννήθηκε στην Αθήνα και τον Αλέξανδρο Μυλωνά, που γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Η καταγωγή στους Ραλλούς Μάνου ανάγεται στους Φαναριώτες Μάνους και Μαυροκορδάτους. Από την πλευρά της μητέρας της έχει ρίζες στους φημισμένους Υδραίους καπεταναίους του 1821. Ήταν εγγονή του Θρασύβουλου Μάνου, ενώ από την πλευρά της μητέρας της κατάγεται από παραδοσιακή ναυτική οικογένεια της Ύδρας και ήταν δισεγγονή του Γεωργίου Τομπάζη, υποναυάρχου και υπουργού του Πέτρου Μαυρομιχάλη, βουλευτού, καθώς και του Δημητρίου Μαυροκορδάτου, νομικού και υπουργού Εξωτερικών.
Γονείς της Ραλλούς ήταν ο μακεδονομάχος Πέτρος Θρασύβουλου Μάνος, ο οποίος είχε παντρευτεί, σε δεύτερο γάμο, την καλλονή μητέρα της Σοφία Τομπάζη το γένος Μαυροκορδάτου, ενώ από τον πρώτο γάμο του πατέρα της, με τη Μαρία Αργυροπούλου, είχε δύο ετεροθαλείς αδελφές, την πριγκίπισσα Ασπασία Μάνου, σύζυγο του Βασιλιά Αλέξανδρου και τη Ρωξάνη Μάνου, σύζυγο του εθνικιστή λογοτέχνη Χρήστου Ζαλοκώστα. Αποφοίτησε το 1933, από τη Σχολή Ουρσουλίνων της Τήνου και ξεκίνησε σπουδές χορού κοντά στην Κούλα Πράτσικα.
ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ: Ο ΧΟΡΟΣ
Η Ραλλού σπούδασε ρυθμική, χορό, γυμναστική και μουσική πρώτα κοντά στην Κούλα Πράτσικα και μετά πήγε στο Παρίσι και στο Μόναχο της Γερμανίας, όπου απέκτησε δίπλωμα χορού. Όταν επέστρεψε ξανά στην Αθήνα έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές της εργάσθηκε ως καθηγήτρια του επαγγελματικού τμήματος στην σχολή της Πράτσικα.
Μετά από λίγο καιρό η Μάνου έφυγε για μεταπτυχιακές σπουδές στην Νέα Υόρκη. Στο ταξίδι αυτό, την περίοδο 1947-48, της δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστεί με την Μάρθα Γκράχαμ (Martha Graham). Να γνωρίσει το καινοτόμο σύστημα της. Η συνάντηση αυτή έμελλε να παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και διαμόρφωση του χορευτικού της στυλ. Αργότερα εισήγαγε το σύστημα της Aμερικανίδας χορεύτριας στην Eλλάδα, και στην Αγγλία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, δίδαξε στο εργοστάσιο του Παπαστράτου και στη Σχολή Πράτσικα.
ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ: Η ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ
Το 1950 ίδρυσε τη σχολή «Pαλλούς Mάνου» για χορευτές και δασκάλους χορού. Τον Ιανουάριο του 1951, από κοινού με τους Μάνο Χατζηδάκι και Σπύρο Βασιλείου, δημιούργησε το «Ελληνικό χορόδραμα». Την πρώτη μη κρατική επαγγελματική ομάδα χορού, η οποία έδινε παραστάσεις στην Αθήνα με μουσική από τους πιο αξιόλογους συνθέτες, όπως οι Μάνος Χατζηδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Αργύρης Κουνάδης και άλλοι. Με σκηνικά των Γιάννη Μόραλη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και Σπύρου Βασιλείου. Το 1960 συμμετείχε στη λειτουργία του πρώτου πειραματικού τηλεοπτικού σταθμού την Ελλάδα, στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Αυτός λειτούργησε με επιτυχία για διάστημα τριών εβδομάδων, μαζί με τους Άλκη Στέα, Γιώργο Οικονομίδη, Μαίρη Λω, Νίκυ Γιάκοβλεφ και την ορχήστρα Λαβράνου.
Η Ραλλού Μάνου αντλούσε την έμπνευσή της από την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά και θέσπισε νέους τρόπους χορευτικής ανανεώνοντας το θέατρο. Έφερε με την προσωπικότητά της δύο γόνιμα συστατικά στοιχεία: εκλεπτισµό, καλλιέργεια από τη μια και βαθύτατη αίσθηση της ελληνικότητας από την άλλη. Σεμνή και αποτελεσματική φιλοπατρία.
ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ: ΟΙ ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΕΣ
Θεωρούσε ότι η Ελληνικότητα δεν είναι «…εξωτερικό γνώρισμα ούτε θέμα υπηκοότητας. Είναι κάτι που έχεις στο αίμα σου» και υποστήριζε ότι οι άνθρωποι πρέπει να μαθαίνουν χορό, «…για να εκφράζονται πιο άνετα, να απελευθερώνονται από διάφορα κόμπλεξ, να μπορούν να κινούνται πιο άνετα μέσα στην κοινωνία».
Oι πιο γνωστές χορογραφίες της είναι
«Tο καταραμένο φίδι», εμπνευσμένο από το Θέατρο Σκιών του Καραγκιόζη,
«Eξι λαϊκές ζωγραφιές», που βασίζονται στη λαϊκή μουσική του Τσιτσάνη και του Μητσάκη,
«Πανδώρα»,
«Ορφέας και Ευρυδίκη»,
«Ερημιά»,
«Tο τραγούδι του νεκρού αδερφού»,
«Ερωφίλη», [σε συνεργασία με την Ντόρα Τσάτσου],
«Μήδεια», [ένας από τους σημαντικότερους ρόλους που ερμήνευσε],
«Πιθοπρακτά», [σημαίνει «πρακτά μέσα από πιθανότητες», έργο που βασίστηκε στη μουσική του Iάννη Ξενάκη,
«Τριλογία του ήλιου», [το τελευταίο της έργο, εμπνευσμένο από την αρχαία ελληνική τραγωδία].
Έγραψε και δημοσίευσε κείμενα για τον χορό και τη χορογραφία καθώς και τα βιβλία
«Tο Ελληνικό Χορόδραμα:1950-1960» το 1961, και
«Xορός ου των ραδίων ούσαν την τέχνην» το 1987.
ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ: ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
Ενώ για το σύνολο της καλλιτεχνικής της προσφοράς τιμήθηκε με
Χρυσό Σταυρό Ευποιίας,
Χρυσό Σταυρό Αγίου Μάρκου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας,
Χάλκινο μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών.
Τι σημαίνει όμως «ανανεώνω» το χοροθέατρο; Η χορογραφία της Ραλλούς Μάνου δημιουργεί μια νέα μορφή όταν υπάρχει η πολύ γόνιμη εποχή στην ελληνική διανόηση. Το βλέπουμε στα γράμματα, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, ήταν αδύνατον να μην υπήρχε μια ανάλογη ανανέωση στο χορό. Αυτό έγινε επειδή οι διανοούμενοι και οι δημιουργοί των τεχνών, εκείνη την εποχή, επικοινωνούσαν.
Ήταν συχνές οι συναντήσεις σε καφές, στο πατάρι του Λουμίδη, στο Φίλιο, στην ταράτσα των μποέμ, αλλά και σε καλλιτεχνικά εργαστήρια. Θα πρέπει, λοιπόν, να δούμε αυτής την ανανέωση στο χορό σα μια πτυχή της μεγάλης ανανέωσης της ελληνικής τέχνης, κυρίως, τη δεκαετία του 1950. Όπως γινόταν και στον εκτός Ελλάδας χώρο, έτσι και στην πατρίδα μας οι βάσεις υπήρχαν στην παράδοση και στο λαϊκό θέαμα. Ήξεραν πολύ καλά ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη και ανανέωση αν είναι ξεκομμένη από τα δρώμενα στην ελληνική κοινωνία. Ο λόγος είναι απλός: αυτή η ανάπτυξη θα ήταν ξένη από το corpus της ελληνικής κοινωνίας και θα αποφραζόταν ως ξένο σώμα.
ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ: ΣΑΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ο χορός ανανεώθηκε ακολουθώντας μια διαδικασία που υπάρχει, ως αρχή του διανύσματος, από την αρχαία εποχή μέχρι τις μέρες που δημιουργούσαν αυτοί οι καλλιτέχνες. Ο χορός έχει, με άλλα λόγια, τις μορφές και τις αφηγήσεις όλων αυτών των καλλιτεχνικών εποχών. Επεξεργάζεται όλα αυτά τα δεδομένα και δημιουργεί μια νέα δομή, μορφή και περιεχόμενο, που είναι ελληνική και παγκόσμια, στο σημείο που επηρεάζεται από τις καλλιτεχνικές σχολές του εξωτερικού. Αυτό το πάντρεμα είναι όντως πρωτοποριακό. Αυτός είναι ο λόγος που τιμούμε και θα τιμούμε τα Ραλλού Μάνου, όσοι ασχολούμαστε με τις τέχνες.
Διαβάστε τα άρθρα για το χορό που έχουμε δημοσιεύσει
