ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ
Το οντολογικό επιχείρημα: γράφει η Σούλα Χειμάρα
Απλοϊκά μας λέει ότι ο θεός είναι το τελειότερο ον που μπορεί να φανταστεί κανείς όπως ακριβώς φαντάζεται, για παράδειγμα, το τελειότερο μέρος στον κόσμο. Εφόσον λοιπόν μπορεί κάποιος να φανταστεί κάτι απόλυτα τέλειο και «νοητικά» να το συλλάβει, αυτό υπάρχει, επειδή ορίζεται. Μια γνωστή διατύπωση του οντολογικού επιχειρήματος, έδωσε ο Άγιος Άνσελμος, στην οποία ισχυρίζεται ότι θεός είναι «το ον εκείνο, του οποίου το μεγαλείο ξεπερνά οτιδήποτε μπορεί να συλλάβει ο νους».
Το οντολογικό επιχείρημα: Η απόδειξη
Στην ουσία ισχυρίζεται ότι μια απόδειξη αυτής της τελειότητας του μεγαλείου είναι η ύπαρξη. Ένα τέλειο ον δεν θα ήταν τέλειο, αν δεν υπήρχε. Συνεπώς, ο ορισμός του θεού συνεπάγεται ότι υπάρχει υποχρεωτικά.
Επειδή στην προκειμένη επιχειρηματολογία, το συμπέρασμα προηγείται της εμπειρίας, το επιχείρημα είναι γνωστό ως επιχείρημα πρωθύστερο. Προφανώς είναι μια παράλογη συνεπαγωγή, γιατί δείχνει ότι μας επιτρέπει να ορίσουμε την ύπαρξη οποιουδήποτε πράγματος. Ακόμη κι αν φανταστούμε τέλεια πράγματα, αυτό που κάνουμε είναι να φανταζόμαστε τέλεια παραδείγματα ενός συγκεκριμένου πράγματος.
Το οντολογικό επιχείρημα: Το σφάλμα
Ο θεός, ωστόσο, δεν αποτελεί απλώς το τέλειο παράδειγμα κάποιου είδους καθ’ο,τι, όπως ορίζεται, είναι το τελειότερο απ’όλα τα πράγματα. Το σφάλμα, επομένως, του οντολογικού επιχειρήματος είναι ότι αντιμετωπίζει την ύπαρξη του θεού σαν να ήταν απλώς μία ακόμα ιδιότητα.
Δεν μπορούμε όμως να κάνουμε το σφάλμα να αντιμετωπίζουμε την ύπαρξη ως μια ιδιότητα και όχι ως προϋπόθεση για να μπορέσει κάτι να έχει οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα, όπως την παντοδυναμία ή την παναγαθοσύνη στην περίπτωση του θεού.
Το οντολογικό επιχείρημα: Το επιχείρημα
Όπως όταν φανταζόμαστε τον Άγιο Βασίλη ως ευτραφή παππούλη με άσπρη γενειάδα, μιλάμε για κάποιες ιδιότητες του πλασμένες στο μυαλό μας και όχι για ύπαρξη. Στην ουσία λέμε ότι «αν υπήρχε Άγιος Βασίλης, θα ήταν έτσι». Το ίδιο ισχύει και με τον θεό.
Είναι βασικά μια υποθετική πρόταση που σημαίνει «αν υπήρχε ένα τέλειο ον θα ήταν παντοδύναμο και πανάγαθο». Όμως, ακόμη και να δεχόμασταν τις υποτιθέμενες ιδιότητες ως απόδειξη ύπαρξης, ένα από τα συμπεράσματα του οντολογικού επιχειρήματος είναι και πάλι ψευδές, διότι υπάρχει το «πρόβλημα του κακού» που δεν συνάδει με ιδιότητες παναγαθοσύνης και παντοδυναμίας εκ μέρους ενός απόλυτα τέλειου όντος.
Διαβάστε τα άρθρα με θέμα την φιλοσοφία που έχουμε δημοσιεύσει
