ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ, ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ
(DEUX JOURS, UNE NUIT / TWO DAYS, ONE NIGHT)
Η νέα ταινία των Νταρντέν είναι στάση ζωής. Το θέμα της επίκαιρο και καυτό: η εργασιακή και η συναδελφική αλληλεγγύη. Μια γυναίκα, η Σάντρα (Κοτιγιάρ) που υποφέρει από κατάθλιψη, μαθαίνει στη φάση της ανάρρωσής της ότι οι συνάδελφοι στη δουλειά βρέθηκαν σε δίλημμα από το αφεντικό, αν θα πρέπει να χάσουν τα πριμ τους ή ν” απολυθεί εκείνη. Κι ότι όλοι εκτός από δυο ψήφισαν (φανερά) υπέρ του πριμ και φυσικά ότι η Σάντρα απολύθηκε ερήμην. Η ανακοίνωση της είδησης γίνεται τηλεφωνικά από μια συνάδελφο και φίλη που την υποστήριξε και η Σάντρα γίνεται ακόμη πιο κουρέλι, βυθιζόμενη εκ νέου στην κατάθλιψή της.
Ωστόσο ο άντρας της, Μανού (Ροντζιόνε), και η ίδια φίλη την παροτρύνουν να δει το αφεντικό κι εκείνος δέχεται να επαναληφθεί η ψηφοφορία την ερχόμενη Δευτέρα, μυστική αυτή τη φορά. Η Σάντρα πρέπει να μαζέψει τα κομμάτια και τα κουράγια της και να πείσει εννιά από τους δεκάξι ψηφοφόρους ότι είναι ικανή, ότι είναι δουλευταρού κι ότι έχει ανάγκη τη δουλειά κι όχι την Πρόνοια. Έχει μόνο ένα Σαββατοκύριακο να το πετύχει. Μεγάλος της αντίπαλος, ο προσωπάρχης Ζαν-Μαρκ (Ολιβιέ Γκουρμέ, μέτοχος σε όλες σχεδόν τις ταινίες των Νταρντέν), ο οποίος δρα παρασκηνιακά σε βάρος της.
Με αφορμή την ιστορία και την περιπλάνηση της ηρωίδας, οι Νταρντέν χαρτογραφούν τη ζωή στα προάστια, τα προβλήματα και την ψυχοσύνθεση των κατοίκων, το οικιστικό περιβάλλον, τις συνήθειες, την πολυφυλετική προέλευσή τους, την ενσωμάτωση και εντέλει την ομοιογένεια και την αρμονική ή μη συνύπαρξη. Όλα αυτά δεν είναι αναμενόμενα, όπως και οι αντιδράσεις των ψηφοφόρων-υπαλλήλων, που είναι άλλοτε συγκινητικές κι άλλοτε βίαιες. Η υπόθεση αποκτά σασπένς χωρίς να υπάρχει ορατός κίνδυνος, διότι η ευγενική Σάντρα αμφιταλαντεύεται σε κάθε απόρριψη και συνεχίζει κυρίως χάρη στην ακατάπαυστη ενθάρρυνση του αντρός της.
Η άνοδος προς το Γολγοθά της θα συμπαρασύρει στο διάβα της όλους τους εμπλεκόμενους, θα τους φέρει αντιμέτωπους με τις πράξεις και την καθημερινότητά στα σπίτια τους, θα τους αφυπνίσει ή/και θα τους αναγκάσει να δείξουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Η Σάντρα με τη στάση της γίνεται σύμβολο και παράδειγμα σε όλους μας. Όταν όμως το δίλημμα θα τεθεί στην ίδια προσωπικά, θα κρατήσει χαρακτήρα; Θα εξακολουθήσει να είναι καταθλιπτική ή θα δώσει ηχηρό ράπισμα χωρίς να γυρίσει το άλλο μάγουλό της;
Υπόβαθρο όλων αυτών είναι οι μεθοδεύσεις των αφεντικών και των τσιρακιών τους, που βάζουν τους εργάτες – υπαλλήλους να «σφάζονται» μεταξύ τους, νίπτοντας οι ίδιοι τας χείρας των. Δυστυχώς αυτό είναι το παιχνίδι τους, διαίρει και βασίλευε, το οποίο χοντραίνει όσο περιορίζονται τα κέρδη τους κι ίσως η μόνη υγιής αντίδραση, μοιάζει να είναι η αλληλεγγύη κι η ενότητα των υπαλλήλων – στόχων. Η πράξη δείχνει ότι δεν είναι οι μισθοί που καθηλώνουν μια εύρωστη επιχείρηση. Συνήθως είναι η απληστία και η διαβόητη «αέναη κερδοφορία», ένας μύθος που γεννήθηκε και συντηρείται από την παγκοσμιοποίηση των αγορών, οι οποίες στηρίζονται σε καταναλωτικές κοινωνίες. Διέξοδός μας είναι η απεμπόληση του καταναλωτικού προτύπου και η επιστροφή στον φυσικό άνθρωπο. Φτωχός δεν είναι αυτός που έχει λίγα αλλά αυτός που αποζητά όλο και περισσότερα, που επιθυμεί κι άλλα κι άλλα, χωρίς τέλος. (Ο πιο ταπεινός πρόεδρος του κόσμου, Χοσέ Μουχίκα, επαναλαμβάνει τα λόγια του Επίκουρου, του Σενέκα, των Αϊμάρα)
Οι αδερφοί Νταρντέν χτίζουν στέρεα επάνω στις ερμηνείες, όλες τουλάχιστον συγκινητικές. Δεν υπάρχουν φτιασίδια, μακιγιάζ, κοστούμια, εφέ, ιδιαίτεροι φωτισμοί και λήψεις. Τίποτα δεν παρεμβάλλεται ώστε να αλλοιώσει την ένταση ή την αλήθεια κι όλα εξαρτώνται από τους ηθοποιούς και μόνο, οι οποίοι (της Κοτιγιάρ πρυτανεύουσας) σηκώνουν το σταυρό με αυταπάρνηση… μέχρι να τον ξεφορτωθούν. Ακόμα και οι (ελάχιστες) μουσικές που παίζουν συμβολικό ρόλο, είναι αιτιολογημένες ερμηνείες: διασκευές της Gloria (Βαν Μόρισον) και των Needles and Pins (Σόνι Μπόνο & Τζακ Νίτσε). Ερμηνείες στάσης ζωής.
Αξιολόγηση: ****
Κώστας Γ. Καρδερίνης
Σκηνοθεσία: Ζαν-Πιέρ και Λυκ Νταρντέν
Παίζουν: Μαριόν Κοτιγιάρ, Φαμπρίτσιο Ροντζιόνε, Ολιβιέ Γκουρμέ.
Διάρκεια: 95’
ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ, ΟΛΥΜΠΙΟΝ