Μία έκθεση του Γιάννη Μανικάτη στις πολιτιστικές βιτρίνες του ΟΤΕ
Μία έκθεση στο δρόμο, ή σχεδόν στο δρόμο, σε μία βιτρίνα, σε αυτό που λέμε «βιτρίνες πολιτισμού», στο κτήριο του ΟΤΕ, στην Ερμού και Καρόλου Ντηλ, έχει μεγάλο ενδιαφέρον: το κοινό έρχεται σε άμεση επαφή με το έργο τέχνης, ουσιαστικά και τυπικά η τέχνη πλησιάζει τον κόσμο και όχι το αντίστροφο. Άλλωστε φαίνεται το αστικό τοπίο, αυτοκίνητα, διαβάτες και ίσως ο φωτογράφος, μαζί με τον εκθεσιακό χώρο.
Πρόκειται για την έκθεση γλυπτών και σχεδίων του Γιάννη Μανικάτη, μικτή σύνθεση, όπου το γλυπτό συναντά την ιχνογραφία και τη ζωγραφική, κάνοντας, κατά κάποιο τρόπο, μία αναπαράσταση της ζωής, η οποία προσεγγίζει το σημαίνον και το σημαινόμενο του παραστατικού χώρου, όταν συνυπολογίσουμε το χώρο της πόλης τους περαστικούς, τις ιδέες τους για το τοπίο της πόλης, τη διαχείρισή, το μέλλον του, τη μετωνυμία της ζωής του που είναι αυτό το έργο τέχνης που βλέπει.
«Ελπίδα, υπήρξες η τελευταία συμφορά», «Ελευθερία φυγής, επιστροφής, λήθης και μνήμης…», αυτά είναι τα δύο σλόγκαν που κυριαρχούν στον εκθεσιακό χώρο. Γράμματα γραμμένα με μαύρη χοντρή και πυκνή γραφή, πάνω στη βιτρίνα, είναι, θα λέγαμε, ο υπότιτλος όλων των εικόνων, ίσως και πιθανόν των ιδεών που προσπαθούν να συναντήσουν αυτά τα έργα και μεταλλάσσονται μέσα από αυτή την επαφή του θεατή με το έργο τέχνης.
Ένας χώρος που θα μπορούσε να ήταν η διακόσμηση ενός σπιτιού, άρα το αναφερόμενο μίας εστίας, όπου τα γλυπτά και οι εγκαταστάσεις πάω στο τραπέζι φέρνουν στο παλιό και στο νέο, ενώ η «μπουγάδα» έχει σκίτσα που έχουν να κάνουν με την ιστορική μνήμη, τη φυγή, την ελευθερία κίνησης, τη στάση του ίδιου του ανθρώπου μέσα σε αυτό το χωροχρόνο ιδεών, πράξεων και συμπεριφορών.
Στην επόμενη βιτρίνα ένα επιβλητικό άγαλμα θέλει να δηλώσει εκκωφαντικά την παρουσία του, ενώ ένα άλλο, δίπλα του, στηρίζεται σε ένα βάθρο και απλά συμμετέχει σε αυτό το διάλογο, θέλει να σχολιάσει. Πίσω εικόνες που έχουν να κάνουν με την εξέλιξη της φύσης, άρα και του ανθρώπου, το πέταγμα ενός πουλιού, την προσπάθεια του ανθρωπίνου είδους να μιμηθεί τη φύση, στο τέλος να επιβληθεί, με ένα ναρκισσιστικό τρόπο. Ο άνθρωπος γίνεται πουλί ή προσπαθεί να γίνει αλλά δεν τα καταφέρνει.
Στην τρίτη αναπαράσταση ένα ζωόμορφο ανθρωπάκι, σε στάση υπεροπτική, πάνω σε ένα βάθρο βλέπει το κεφάλι του, το οποίο είναι το κεφάλι ενός πουλιού, με τη διαφορά όμως ότι αυτό το δεύτερο έχει βιομηχανοποιηθεί και δαγκώνει κάτι που μοιάζει με μία πετσέτα. Πίσω η φύση θυμίζει την υπεροχή του πρωτότυπου, την αφέλεια της μίμησης και την ανασφάλεια-ασέβεια του ανθρώπου.
Μπροστά οι άνθρωποι περνούν ρίχνουν κλεφτές ματιές ή αδιάφορα προσπερνούν στιγματισμένοι από την αλλοτρίωση που επιβάλλει το σύγχρονο αστικό τοπίο στον άνθρωπο-πιόνι του. Η τέχνη θα έθετε αυτά τα ζητήματα σε έναν εσωτερικό διάλογο που θα άνοιγε νέους ορίζοντες. Η παρέμβασή της όμως στο τοπίο της Θεσσαλονίκης είναι κάτι το σημαντικό: τοποθετείται και προσκαλεί σε έναν διάλογο χωρίς επιβολές απόψεων, απλά θέτοντας θέματα που βασανίζουν την ψυχοσύνθεση του ανθρώπου εδώ και αιώνες.
Η έκθεση θα είναι διαθέσιμη 24 ώρες το εικοσιτετράωρο για λίγες ημέρες ακόμα, στην Καρόλου Ντηλ, ανάμεσα στη Βασιλέως Ηρακλείου και Ερμού, στο αριστερό πεζοδρόμιο της ανόδου.
Κείμενο-φωτογραφίες: Γιάννης Φραγκούλης
