Θεσμοί της βίας

ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ

ΠΩΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΘΕΣΜΙΚΑ Η ΒΙΑ

Θεσμοί της βίας: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Έχουμε δει πως μαθαίνει τη βία ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Πως εθίζεται σε αυτή και γίνεται αναπαραγωγός της. Αυτό που θα πρέπει να δούμε είναι σε επίπεδο θεσμών με ποιο τρόπο η βία διδάσκεται στον άνθρωπο που θα είναι ένα ακόμη γρανάζι της κοινωνίας.

ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ: ΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

Σύμφωνα με τη θεώρηση του Νίκου Πουλαντζά, τρεις είναι οι θεσμοί στο κράτος στους οποίους βασίζεται ο ολοκληρωτισμός: Η εκκλησία, το εκπαιδευτικό σύστημα και τα σώματα ασφάλειας-στρατός. Θα πρέπει, κατά συνέπεια, να δούμε πως αυτά λειτουργούν στο κοινωνικό πεδίο για να καταλάβουμε με ποιο τρόπο παράγουν και αναπαράγουν τη βία.

Είναι αυτονόητο το πώς λειτουργεί ο στρατός και τα σώματα ασφάλειας. Η ιστορία αρκετών κρατών μας το έχει δείξει στην πράξη. Ο στρατός δεν έπαψε ποτέ να παίζει το ρόλο του σταθεροποιητή καθεστώτων που η διακυβέρνησή τους στηριζόταν στην πειθήνια εφαρμογή του νόμου. Αυτοί οι νόμοι είχαν και έχουν θεσπιστεί για να υπηρετούν ένα καθεστώς και να του προσφέρουν φτηνό και υπάκουο προσωπικό για τη διαδικασία παραγωγής. Ο δημοκρατικός διάλογος σε αυτή τη διαδικασία απουσιάζει. Η επιβολή του νόμου είναι μια πρώτη ανάγκη. Την έχουμε γνωρίσει στα στρατιωτικά καθεστώτα.

«Θεσμοί της βίας: να ανιχνεύσουμε τη βία

από το στάδιο πριν το νηπιαγωγείο μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση.»

Τα σώματα ασφάλειας φροντίζουν να είναι πρόσφορο το πεδίο για να είναι απρόσκοπτη και αέναη η διαδικασία παραγωγής στο κράτος που υπηρετούν. Σχεδόν σε όλα τα κράτη και τις διακυβερνήσεις τους αυτά είναι που έχουν το ρόλο της διατήρησης της διαχείρισης του συστήματος. Η διακυβέρνηση μιας χώρας βασίζεται σε αυτά. Κατά συνέπεια, όλες οι κυβερνήσεις τα έχουν ανάγκη για την συνέχειά τους. Η βία σε αυτά είναι ο συνήθης τρόπος. Μπορούμε να τη διακρίνουμε είτε ως σωματική είτε ως λεκτική ή ψυχολογική.

ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ: Η ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ

Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι επιφορτισμένο για να διαμορφώνει, ως ένα βαθμό, τον τρόπο αντίληψης του ανθρώπου. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν υπάρχει ο σπόρος της βίας μέσα στο πρόγραμμα της εκπαίδευσης. Θα πρέπει να δούμε αν και κατά πόσο υπάρχει αυτή η βία σε αυτό. Επίσης θα πρέπει να ανιχνεύσουμε τη βία από το στάδιο πριν το νηπιαγωγείο μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Θεσμοί της βίας

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν στοιχεία που οδηγούν σε βίαιες μορφές σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης. Αυτό είναι λογικό επειδή ένας άνθρωπος θα πρέπει να έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να υπηρετεί όσο το δυνατόν πιο καλά το κυβερνών σύστημα. Άρα όχι μόνο να δέχεται αλλά και θεωρεί φυσική την επιβολή της βίας στις διάφορες φάσεις της ζωής του.

ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ: Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Αφήσαμε τελευταίο το θεσμό της εκκλησίας. Είναι γεγονός ότι το θρησκευτικό σύστημα έχει στον πυρήνα του στοιχεία που παράγουν και αναπαράγουν μορφές βίας. Αυτό μπορεί εύκολα να το καταλάβει κάποιος με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι ότι στις μονοθεϊστικές θρησκείες στον κέντρο της θεώρησής τους είναι ο Πατέρας ως αρχέτυπο. Αυτό το έχουμε ήδη δει, θα το δούμε πιο αναλυτικά στη συνέχεια. Ο δεύτερος είναι ότι όλες οι θρησκείες που δεν χαρακτηρίζονται από τον αγνωστικισμό στοχεύουν στην επιβολή μιας άποψης: Μιας θεότητας.

«Θεσμοί της βίας: ακολουθεί μια νοητική

κατεύθυνση που τον εντάσσει σε ένα σύστημα αξιών.»

Θα δούμε ότι μυθικά στοιχεία παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αφήγησης της κάθε θρησκείας. Αυτά συνδέουν το θρησκειολογικό κείμενο με τα μέρη του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου. Έτσι αυτός μπορεί να δεχτεί να ακολουθήσει την προτεινόμενη οδό και να ενταχθεί, σαν πνευματική οντότητα, στο αξιακό σύστημα μιας θρησκείας. Με αυτό τον τρόπο ακολουθεί μια νοητική κατεύθυνση που τον εντάσσει σε ένα σύστημα αξιών. Αυτό, με τη σειρά του, του επιβάλλει, λιγότερο ή περισσότερο, μια πεποίθηση που του υπαγορεύει έναν τρόπο ζωής. Αυτή η επιβολή είναι βίαιη και διαμορφώνει το χαρακτήρα του ανθρώπου έτσι ώστε να ενταχθεί στο μηχανισμό που εξουσιάζει την κοινωνία. Αυτό θα πρέπει να γίνει με τη μικρότερη δυνατή απόκλιση.

Θα δούμε, στη συνέχεια, πως λειτουργούν αυτοί οι θεσμοί. Ο καθένας χωριστά. Πως επιβάλλουν την ιδεολογία τους. Τελικά, πως διαμορφώνουν το χαρακτήρα και τη ζωή του ανθρώπου.

 

Ευρετήριο άρθρων



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved