ΙΣΤΟΡΙΑ
ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΡΑΤΟΣ
Πόντος: γράφει ο Γιάννης Ιωαννίδης
Βασική και αποφασιστική υπήρξε η σχέση των δύο κρατών, του κράτους των Μεγάλων Κομνηνών και του Βυζαντινού. Από την πολεμική αντιπαράθεση πέρασε, στα μεταγενέστερα χρόνια, στην αποξένωση και την αδιαφορία.
ΠΟΝΤΟΣ: ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ
1204-1214/15: Πολεμική αντιπαράθεση. Ο Θεόδωρος Λάσκαρης ήταν απαιτητής του θρόνου στο κράτος της Νίκαιας. Υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει σε πολεμικές συγκρούσεις τις δυνάμεις του Δαβίδ των Μεγάλων Κομνηνών. Δύο φορές ο Δαβίδ εισέβαλλε σε πολύ πλησιόχωρα εδάφη του κράτους της Νίκαιας. Στο τέλος ο Δαβίδ αποσύρθηκε, έγινε μοναχός και πέθανε το 1012. Δύο χρόνια αργότερα, οι μωαμεθανοί κατέλαβαν τη Σινώπη. Ο Λάσκαρης πολιόρκησε και κυρίευσε την Ηράκλεια του Πόντου 1214-1215.
1215-1285: Προς ειρηνικό συμβιβασμό. Με το τέλος των συγκρούσεων το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένο να ματαιώσει ή τουλάχιστον να ελαχιστοποιήσει τη φιλοδοξία του να διαδεχθεί το άλλοτε βυζαντινό κράτος της Κωνσταντινούπολης. Έτσι αποδέχεται έναν ειρηνικό συμβιβασμό με το βυζαντινό κράτος.
ΠΟΝΤΟΣ: ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ
Πρώτα ήρθε η πρόσκαιρη ανακατάληψη της Σινώπης από το Μανουήλ Α΄ Μεγάλο Κομνηνό (1254). Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος αποδέχεται την αυτοτέλεια και την ανεξαρτησία της Εκκλησίας του Πόντου (1258). Με απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης που είχε την έδρα του στο κράτος της Νίκαιας.
«Πόντος: Εκατό και πλέον χρόνια
το βυζαντινό κράτος προσπαθεί
να το καταστήσει δορυφόρο του.»
Μετά το 1261 και την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης, ο Μιχαήλ Η’ επιζητεί την ολοκλήρωση του ειρηνικού συμβιβασμού. Προσπαθεί να προσελκύσει σε αυτόν τον Ιωάννη Β΄ Μεγάλο Κομνηνό. Πράγματι ο Ιωάννης νυμφεύεται (1282) την κόρη του Μιχαήλ Η΄, Ευδοκία. Παραιτείται από τον επίσημο τίτλο και τα σύμβολα του βυζαντινού αυτοκράτορα.
1285-1390: Προσπάθεια του βυζαντινού κράτους να μεταβάλλει σε δορυφόρο του το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών. Εκατό και πλέον χρόνια το βυζαντινό κράτος προσπαθεί να το καταστήσει δορυφόρο του. Ελευθερωμένο πια από το αντίπαλο δέος που δημιουργούσε το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών. Ακόμη το ήθελαν όμοιο με αυτοδιοικούμενη περιφέρεια χαλαρά υπαγόμενη στην κεντρική εξουσία της. Όπως το Δεσποτάτο του Μορέως. Εν τούτοις, παρά τις επίμονες και πολεμικές προσπάθειες, δεν το επιτυγχάνει.
ΠΟΝΤΟΣ: ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ
1390-1453: Προς την αδιαφορία. Το βυζαντινό κράτος έχει έλθει σε δεινή θέση στα χρόνια αυτά. Οι λιγοστές πληροφορίες που διαθέτουμε, μας δίνουν την εντύπωση ότι η απομάκρυνση του βυζαντινού κράτους από το κέντρο λήψης αποφάσεων οδηγεί στην απομάκρυνση. Από εκεί που άλλοτε ήταν κυρίαρχο, οδηγείται στην αδιαφορία και σχεδόν στην αποξένωση από το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών.
Μια έγκυρη και επίσημη απόδειξη: Ο Βησσαρίων σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη. Στον «Λόγο εις Τραπεζούντα», το 1437-1438, για τη γενέτειρά του πόλη πουθενά δεν αναφέρει πιθανή βοήθεια ή οποιαδήποτε αρωγή του βυζαντινού κράτους προς του Μεγάλους Κομνηνούς.
«Πόντος: εναλλακτική λύση,
για το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών,
ήταν η συμμαχία με τους χριστιανικούς λαούς
της περιοχής της Γεωργίας καις της Καυκασίας. «
Συγκρούσεις με αλλοεθνείς: Από την ίδρυση μέχρι την κατάλυσή του, το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών όφειλε να υπερασπίζεται την αυτοτέλειά του. Πολλές φορές την ίδια του την ύπαρξη. Ο πιο μεγάλος κίνδυνος προερχόταν από τα μουσουλμανικά φύλα: Σελτζούκοι, Τούρκοι, Τουρκομάνοι, Οθωμανοί. Παρά τους συνεχείς πολέμους με τους μουσουλμάνους, οι Μεγάλοι Κομνηνοί δεν δίστασαν να έχουν δεσμούς κηδεστίας μαζί τους.
ΠΟΝΤΟΣ: ΑΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
Χριστιανικοί λαοί της Γεωργίας: Μια εναλλακτική λύση, για το κράτος των Μεγάλων Κομνηνών, ήταν η συμμαχία με τους χριστιανικούς λαούς της περιοχής της Γεωργίας καις της Καυκασίας. Τη φιλία αυτών των λαών επιδίωξαν σχεδόν πάντοτε οι Μεγάλοι Κομνηνοί. Είτε με κηδεστίες, είτε με συμφωνίες, συνεργασίες και συμμαχίες.
Οι ηγεμόνες της Γεωργίας μερικές φορές θέλησαν να επιβάλλουν την πολιτική τους. Ακόμη και με πόλεμο όπως ο Δημήτριος Β΄ της Ιβηρίας. Αυτός το 1282 επιτέθηκε και πολιόρκησε την Τραπεζούντα.
