ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟΝ JOHN CRAXTON
Περιοδεύουσα έκθεση Μουσείο Μπενάκη: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα περιοδεύουσα έκθεση είναι η αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του φιλέλληνα ζωγράφου John Craxton (1922-2009). Πραγματοποιείται με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Ξεκίνησε το ταξίδι της με πρώτο σταθμό το Μουσείο Μπενάκη.Στις 8 Οκτωβρίου 2022 έγιναν τα εγκαίνια στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων και θα διαρκέσει έως τις 8 Ιανουαρίου 2023.
ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Η ιστορία του καλλιτέχνη, γεμάτη με αισιοδοξία αντικατοπτρίζεται στους εξαίσιους πίνακές του. Καταγράφει ένα επικό ταξίδι από το σκοτάδι στο φως.
Πολλά από τα έργα του δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ. Μόλις τώρα μπορούμε να εκτιμήσουμε αυτό που υπήρξε: Ένας απαράμιλλος πορτρετίστας και τοπιογράφος στην Ελλάδα των μέσων του 20ού αιώνα. Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη φιλοξενεί 90 έργα χωρισμένα σε τέσσερις ενότητες. Πολλά από αυτά είναι άγνωστα έως τώρα, προερχόμενα από το Craxton Estate.
«Περιοδεύουσα έκθεση Μουσείο Μπενάκη: σε
πέντε μήνες (Απρίλιο -Σεπτέμβριο) υποδέχτηκε
περισσότερους από 25.000 επισκέπτες.»
Τα έργα αυτά καλύπτουν όλες τις περιόδους της σταδιοδρομίας του καλλιτέχνη: Χαρακτικά και σχέδια, πίνακες ζωγραφικής, καθώς και φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα. Κεντρική θέση στην έκθεση έχει η εντυπωσιακών διαστάσεων ταπισερί «Τοπίο με στοιχεία της φύσης». Ο Craxton την σχεδίασε και επέβλεψε στο Εδιμβούργο, όντας εξόριστος κατά την διάρκεια της δικτατορίας. Εμπνευσμένη από την παραδοσιακή κρητική υφαντουργία, η ταπισερί συνοψίζει την αγάπη του για τον ελληνικό κόσμο.
Τοπίο με στοιχεία της φύσης, 1975-1976
Ταπισερί, 3,96 x 5,23
ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: Η ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ
Από τον Οκτώβριο του 2022 μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 η έκθεση θα μεταφερθεί στην Κρήτη, στην Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων. Εν συνεχεία θα παρουσιαστεί και στο Λονδίνο.
Εμείς στο πλαίσιο των αέναων ταξιδιωτικών μας περιηγήσεων στην Κρήτη εμπισπευτήκαμε την Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων σε συνεργασία με την Διευθύντριά της Αθήνα Γιαννουλάκη!
Σε μία καθ’ιδίαν συζήτηση που είχαμε με το αγαπημένο φίλο Λεωνίδα Κακάρογλου μάθαμε αρκετές προσωπικές ιστορίες του. Λόγω της φιλίας του με τον John Craxton.
Αναφερόμαστε στην περιοδεύουσα έκθεση «John Craxton: μια ελληνική Ψυχή». Έκανε το ντεμπούτο της στο Μουσείο Μπενάκη. Εκεί σε πέντε μήνες (Απρίλιο -Σεπτέμβριο) υποδέχτηκε περισσότερους από 25.000 επισκέπτες. Εμπλουτισμένη, ετοιμάζεται να καλωσορίσει το κοινό της δεύτερης πατρίδας του Βρετανού καλλιτέχνη, της Κρήτης και ιδιαιτέρως των Χανίων.
Ο επιμελητής της έκθεσης, βιογράφος και στενός φίλος του ζωγράφου, Ian Collins αναφέρει: «Η έκθεση αποτελεί συνδιοργάνωση με το Μουσείο Μπενάκη. Περιλαμβάνει περίπου 100 πίνακες, σχέδια, εκτυπώσεις, φωτογραφίες και αντικείμενα. Κυρίως από το Craxton Estate. Αλλά και 20 έργα, τα οποία παραχώρησαν φίλοι του καλλιτέχνη που ζουν στα Χανιά.»
«Περιοδεύουσα έκθεση Μουσείο Μπενάκη: έζησε
σαν γνήσιος Κρητικός στα Χανιά, από το 1963
έως τα τελευταία χρόνια της ζωής του.»
Εξίσου, ωστόσο, θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών και η αναδημιουργία του εργαστηρίου του Craxton εντός της Δημοτικής Πινακοθήκης. Χάρη σε ψηφιακό πρόγραμμα του Πολυτεχνείου Κρήτης.
ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ
Η έκθεση- αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Βρετανού ζωγράφου εγκαινιάστηκε το Σάββατο 8 Οκτωβρίου. Λάτρεψε την Κρήτη σαν δεύτερη πατρίδα του κι έζησε σαν γνήσιος Κρητικός στα Χανιά, από το 1963 έως τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
John Craxton: Κεφάλι ηλικιωμένου Κρητικού, 1948
Όπως μάθαμε από τον τοπικό τύπο πριν τα επίσημα εγκαίνια δόθηκε συνέντευξη τύπου. Το «παρών» έδωσαν η Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού Ελένη Δουνδουλάκη. Ακόμη, ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων Ν. Καλογερής, ο Δήμαρχος Χανίων Παν. Σημανδηράκης, ο περιφερειακός σύμβουλος Δημ. Μιχελογιάννης. Ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Γ. Γιαννακάκης, ο επιστημονικός Διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Γιώργος Μαγγίνης. Τέλος ο επιμελητής της έκθεσης, βιογράφος και στενός φίλος του ζωγράφου, Ian Collins, και μέλη της οικογένειας του Craxton.
Στον τρίτο όροφο της έκθεσης τα βλέμματα των επισκεπτών κλέβει η ταπισερί «Τοπίο με στοιχεία της φύσης». Καμωμένη με νήματα 500 διαφορετικών χρωμάτων. Ο Craxton την είχε σχεδιάσει όταν, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα. Ένα έργο που αποτίνει φόρο τιμής στην κρητική υφαντουργία. Ταξιδεύει για πρώτη φορά εκτός του τόπου δημιουργίας της, του Εδιμβούργου, για χάρη της συγκεκριμένης περιοδικής έκθεσης.
Το ενδιαφέρον των επισκεπτών προσελκύει επίσης και η αναδημιουργία του εργαστηρίου του Craxton εντός της Δημοτικής Πινακοθήκης. Ο αυθεντικός χώρος βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον εκθεσιακό χώρο, στο παλιό λιμάνι της πόλης. Θα καταστεί επισκέψιμος χάρη σε ψηφιακό πρόγραμμα που ετοιμάζει το Πολυτεχνείο Κρήτης. Ένα επίσης απρόσμενο έκθεμα θα είναι και μια μοτοσυκλέτα εποχής. Σχεδόν ίδια με εκείνη που αποτέλεσε αχώριστο σύντροφο του δημιουργού στα ταξίδια και τις εξερευνήσεις του στα Λευκά Όρη!
ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ
Γεννημένος στο Λονδίνο, σε μια μεγάλη, μουσικόφιλη και μποέμ οικογένεια, ο John Craxton ήθελε μόνο να σχεδιάζει και να ζωγραφίζει. Από μικρός, εμπνεόμενος από τη μυθολογία και τα αρχαιολογικά ευρήματα που έβλεπε στις προθήκες των μουσείων, λαχταρούσε να ζήσει και να εργαστεί στην Ελλάδα. Ο εκ Κρήτης ορμώμενος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος έγινε ο αγαπημένος του ζωγράφος από τη στιγμή που γνώρισε τα έργα του. Τα είχε στη συλλογή του ο πατέρας ενός συμμαθητή του.
«Περιοδεύουσα έκθεση Μουσείο Μπενάκη: γοητεύτηκε
από το γεγονός ότι κάτω από τα πόδια του
ξεδιπλώνονταν τα διαφορετικά επίπεδα
της ιστορίας του τόπου.»
Προτιμούσε να ζωγραφίζει πορτρέτα απλών ανθρώπων, λχ. βοσκούς με τις οικογένειες τους, ναυτικούς και στρατιώτες. Με αυτούς του άρεσε να περνάει το χρόνο του. «Είχε ερωτευτεί την Ελλάδα, την μυθολογία, την αρχαιότητα της. Όλα σχεδόν τα έργα του εξυμνούσαν την ζωή, το φως και τα τοπία της Ελλάδας. Τα Χανιά ήταν ο πιο αγαπημένος του τόπος όπου το 1960 αγόρασε σπίτι στο ενετικό λιμάνι.».
Ένα επίσης απρόσμενο έκθεμα θα είναι και μια μοτοσυκλέτα εποχής.
Το καλοκαίρι του 1960 ο Craxton μετακόμισε σε ένα ερειπωμένο σπίτι στο λιμάνι των Χανίων. Το εργαστήριο του βρισκόταν στον τελευταίο όροφο. Γοητεύτηκε από το γεγονός ότι κάτω από τα πόδια του ξεδιπλώνονταν τα διαφορετικά επίπεδα της ιστορίας του τόπου: Οθωμανική, βενετσιάνικη, βυζαντινή, αρχαία ελληνική, μινωική. Αίσθηση την οποία θέλησε να αποτυπώσει και στα γεμάτα έντονα χρώματα έργα του.
ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Όπως μας ανέφερε ο φίλτατος Λεωνίδας Κακάρογλου, o John Craxton υπήρξε θύμα κλοπής. Έχασε έτσι μερικούς από τους πίνακες που υπήρχαν στο εργαστήριό του.
Ακολούθησε την έμπνευση και τη φαντασία του για να εξελιχθεί σε ένα παιδί-θαύμα. Από την ηλικία των 19 ετών, μεσούντος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μοιραζόταν το ίδιο εργαστήριο με τον καλό του φίλο, Λούσιαν Φρόιντ. Με την πρώτη ευκαιρία που το δόθηκε, τον Μάιο του 1946, προσγειώθηκε στην Ελλάδα.
Εγκαταστάθηκε αρχικά στον Πόρο χωρίς να κοιτάξει ποτέ πίσω. Μέχρι τον θάνατό του, τον Νοέμβριο του 2009, σχεδόν όλη η τέχνη του, είχε ως επίκεντρο τη ζωή, το φως και τα τοπία της Ελλάδας.
Ανάμεσα στους διάσημους φίλους του συγκαταλέγονται ο συγγραφέας Πάτρικ Λη Φέρμορ. Σχεδίαζε τα εξώφυλλα των βιβλίων του. Ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Για το σπίτι του φιλοτέχνησε τα φωτιστικά με τη μορφή γοργόνας. Αντίγραφά τους φιλοξενούνται στην έκθεση. Αλλά και ταπεινοί ψαράδες, ναυτικοί και βοσκοί. Συνομιλούσε με αυτούς και αποτύπωνε στα έργα του θέλοντας να συλλάβει όσο βαθύτερα μπορούσε το αυθεντικό πνεύμα της Ελλάδας.
ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΤΟΠΟΣ-ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ
Ταξίδεψε πολύ σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Τη δεκαετία του 1950 πέρασε μεγάλα διαστήματα στην Ύδρα, στο αρχοντικό του Έλληνα φίλου του ζωγράφου Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα. Την Κρήτη, ωστόσο, τη λάτρεψε από την πρώτη στιγμή που πάτησε το χώμα της, το 1947. Με τα σχέδια που έφτιαξε για την παράσταση μπαλέτου «Δάφνις και Χλόη» (1951), με τη Μαργκότ Φοντέιν, θέλησε να τιμήσει το νησί που αγάπησε σαν δεύτερη πατρίδα του.
«Περιοδεύουσα έκθεση Μουσείο Μπενάκη: ζούσε
για την απόλαυση και την αποτύπωνε στη ζωγραφική του.»
Ο John Craxton αγαπούσε πολύ τα πανηγύρια και την κατάνυξη του Πάσχα στην Ελλάδα. Ακόμη τις παραστάσεις του Καραγκιόζη. Μάλιστα κάποιες είδε με τον Γεώργιο Σεφέρη.
O επιμελητής της έκθεσης φίλος και βιογράφος του Ian Collins έγραψε το ευπώλητο βιβλίο «John Craxton: a life of gifts». Κέρδισε το βραβείο Runciman το 2022. Κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη.
«Ο John Craxton έζησε μια ζωή γεμάτη μαγεία. Προικισμένος με εξαιρετικό ταλέντο και με την εύνοια της τύχης. Υπήρξε ένας «ανδρείος της ηδονής». Ζούσε για την απόλαυση και την αποτύπωνε στη ζωγραφική του.», ανέφερε ο Ian Collins.
Ο δεόντως κατατοπιστικός κατάλογος φέρει την υπογραφή του επιμελητή της έκθεσης Ian Collins. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 Ιανουαρίου 2023 με ωράριο λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο 10.00 έως 14.00 και 18.00 έως 21.00. Κυριακή 10.00 έως 14.00. Δευτέρα κλειστά.
Μετά την ολοκλήρωσή της στα Χανιά η έκθεση θα συνεχίσει το ταξίδι της στην Κωνσταντινούπολη και το Λονδίνο.
