κάποια σημαντικά σημεία λειτουργίας
του Γιάννη Φραγκούλη
(ψυχαναλυτής-ψυχοθεραπευτής)
Οι παιδικές χαρές υπάρχουν ευτυχώς σε όλους τους Δήμους της χώρας και είναι πολλές. Όπως το λέει και η ονομασία τους έχουν να κάνουν με τη χαρά, την ευτυχία, το παιχνίδι, την ευχάριστη απασχόληση και τη συνεύρεση των παιδιών. Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν κάποιες απαιτήσεις ασφαλείας, καλής συμπεριφοράς και ευγένειας.
Το παιδί, από πολύ μικρό, έχει την ανάγκη να κοινωνικοποιηθεί. Να βρεθεί με άλλα παιδιά, να παίξει και, μέσα από το παιχνίδι, να μάθει να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα, να γνωρίζει και τελικά να κρίνει αυτό που είναι καλό, συμφέρον και ευχάριστο για τον εαυτό του. Με αυτόν τρόπο μαθαίνει το κυριότερο θέμα: να εντάσσεται σε ένα κοινωνικό σύνολο και συνεργεί με τους άλλους προς το καλό, τελικά, της ίδιας της κοινωνίας.
Με αυτή την έννοια, οι παιδικές χαρές είναι ότι πιο σημαντικό για την ψυχική και πνευματική υγεία του παιδιού, κατόπιν για την υγεία του σώματός του. Στα δύο πρώτα σκέλη αναφερθήκαμε πιο πάνω. Αυτό που θα πρέπει να συμπληρώσουμε είναι ότι η καλή ψυχική υγεία πριμοδοτεί και τη σωματική υγεία, αφού η ψυχή και το σώμα είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και επικοινωνούν μεταξύ τους. Εκτός αυτού όμως, το παιχνίδι του παιδιού λειτουργεί προς την κατεύθυνση της καλής ανάπτυξης της παθολογίας του, η επαφή με τη φύση του δίνει τα αντισώματα που έχει ανάγκη για να καταπολεμήσει τις διάφορες ασθένειες, μαζί με αυτά που έχει ήδη πάρει από το μητρικό γάλα και από τις τροφές που καταναλώνει.
Για να λειτουργήσει όμως καλά, όσον αφορά στο παιχνίδι του στις παιδική χαρά θα πρέπει να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις. Αυτές θα συζητήσουμε σε αυτό το σημείωμα.
Η ασφάλεια των παιδιών. Αυτή επιτυγχάνεται αν οι κατασκευές είναι τέτοιες που να μην έχουν ελαττώματα ή σημεία που ένα παιδί μπορεί να τραυματιστεί. Εκτός αυτού όμως σημαντικό για την ασφάλεια των παιδιών είναι η παιδική χαρά να είναι ισορροπημένη. Δηλαδή να υπάρχει ένα νοητό όριο του χώρου των μικρών με αυτό των πολύ μεγαλύτερων σε ηλικία παιδιών. Αυτό είναι σημαντικό γιατί το παιχνίδι των μεν με τα δε έχει τεράστια διαφορά και ο τραυματισμός ενός μικρού παιδιού -που δεν έχει τόσο ανεπτυγμένα αντανακλαστικά- είναι πιθανός όταν υπάρχει αυτή η ανισομέρεια.
Η καθαριότητα. Το παιδί θα πρέπει να είναι σε καθαρό περιβάλλον. Δε θα πρέπει να μπερδεύουμε τις οργανικές ύλες με τα οξειδωμένα ανόργανα ή οργανικά υλικά, τα οποία είναι φερτά σε αυτό το χώρο. Τα πρώτα αναπτύσσουν, όπως προαναφέραμε, τα αντισώματα, τα δεύτερα δημιουργούν μικρόβια. Κατά συνέπεια είναι πολύ σημαντικός ο τακτικός καθαρισμός των παιδικών χαρών από συνεργεία του Δήμου, με έμφαση στους χώρους εναπόθεσης απορριμμάτων που θα πρέπει να καθαρίζονται καθημερινά.
Οι εντάσεις. Είναι συχνό φαινόμενο να παρατηρούνται στις επαφές μεταξύ των παιδιών εντάσεις που οδηγούν σε νευρωσικά ξεσπάσματα, σε υστερίες, που κάνουν το παιχνίδι μία δυσάρεστη διαδικασία. Εδώ την ευθύνη την έχουν κυρίως οι γονείς ή οι συνοδοί των παιδιών και, όπως είναι φυσικό, από τις συμπεριφορές των παιδιών καταλαβαίνουμε το πώς αυτά μεγαλώνουν στο οικογενειακό τους περιβάλλον, με άρρωστο ή με υγιή τρόπο. Πολλές φορές η παιδική χαρά είναι μία ζούγκλα νευρωσικών καταστάσεων, όμως, με τον κατάλληλο χειρισμό μας, το παιδί μαθαίνει τον τρόπο άμυνας που θα έχει αργότερα στην κοινωνία.
Τα βίαια παιχνίδια. Συνήθως παιχνίδια μεγάλης έντασης, όπως ποδόσφαιρο, γρήγορο κυνηγητό κ.λπ., παίζονται από μεγάλα παιδιά και είναι άσχημο και επίφοβο αυτά να συνυπάρχουν σε μεγάλο βαθμό με παιδιά μικρής ηλικίας. Δημιουργούν φόβο και δεν αφήνουν το μικρό παιδί να προσηλωθεί στην αντίληψη της πραγματικότητας και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του, κάτι που θα είναι το όπλο του για τη συνύπαρξη στην κοινωνία, αργότερα.
Η επίβλεψη του Δήμου. Θεωρώ ότι πολύ σημαντική είναι η περιπολία ειδικού συνεργείου που θα επιβλέπει τη σωστή λειτουργία της παιδικής χαράς, προς αποφυγή ατυχημάτων και εντάσεων μεταξύ των γονέων ή των συνοδών των διάφορων παιδιών. Με αυτό τον τρόπο η παιδική χαρά θα είναι τόπος χαράς και όχι δυσαρέσκειας, από τη μεριά του παιδιού. Το πρώτο μέτρο πρόληψης μπορεί να είναι η σύσταση και το δεύτερο η επιβολή προστίμου. Μία ανάλογη υπηρεσία είναι απαραίτητη και θα πρέπει να λειτουργεί κυρίως τις απογευματινές ώρες.
Χώμα ή πλαστικό; Θεωρώ ότι το χώμα είναι φιλικό ως προς τη βιολογία του ανθρώπου. Το πλαστικό, το οποίο είναι πολύ της μόδας τα τελευταία χρόνια, δίνει μία ασφάλεια στο παιδικό παιχνίδι αφού έχει αυτή την ελαστικότητα που αποσοβεί τις σωματικές κακουχίες, όπως σε πτώσεις ή σε πηδήματα. Μία λογική συνύπαρξή τους νομίζω ότι είναι κάτι καλό.
Μία καλά οργανωμένη παιδική χαρά είναι πολύ καλύτερη από τον πιο οργανωμένο παιδότοπο. Είναι ανοιχτός χώρος και δεν πριμοδοτεί τις λοιμώξεις ή τα μεταδοτικά νοσήματα. Ακόμα και το χειμώνα μπορεί να, λειτουργήσει καλά. Προπονεί το παιδί στο να αναπτύξει την αντίληψή του, την παθολογία του, τον εθισμό στη συμβίωση με τον άλλο άνθρωπο, τελικά, στο δέσιμο της κοινωνίας, κάτι που ωφελεί τον άνθρωπο ως κοινωνικό ον που είναι, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.
