ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑ

του Γιάννη Φραγκούλη

Πρόκειται για το πιο σημαντικό κειμήλιο του Αγίου Όρους μαζί με την εικόνα του «Άξιον Εστίν». Η Παναγία η Πορταΐτισσα των Ιβήρων και η ιστορία της έχει κάνει πολλούς να δακρύσουν αλλά και να πιστέψουν. Αυτήν την μοναδική εικόνα προσκύνησε και ο Πατριάρχης της Ρωσίας κ. Κύριλλος, αποδίδοντας φόρο τιμής στην Κυρά του Άθωνα.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Σύμφωνα με την παράδοση αλλά και με μαρτυρίες, η εικόνα ανήκε σε μία οικογένεια που ζούσε στη Νίκαια της Μικράς Ασίας τον 8ο αιώνα. Το 829 κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας η γυναίκα που την είχε αναγκάστηκε να τη ρίξει στην θάλασσα για να μην καταστραφεί από τους εικονομάχους.

Επί 170 χρόνια η εικόνα ήταν χαμένη. Μέχρι το 1004. Τότε καλόγεροι της Μονής Ιβήρων είδαν στην θάλασσα ένα φως. Το φως αυτό ήταν ορατό κι από άλλες Μονές. Περίεργοι να δουν τι συμβαίνει στη θάλασσα πολλοί μοναχοί μπήκαν στις βάρκες και πήγαν προς το φως, όπου διέκριναν μία εικόνα. Όσο πλησίαζαν όμως η εικόνα απομακρυνόταν. Αδυνατώντας να την πλησιάσουν, επέστρεψαν στη Μονή Ιβήρων όπου προσευχήθηκαν.

Η απάντηση του Θεού δόθηκε μέσω ενός ασκητή, του Γαβριήλ ο οποίος λένε πως άκουσε τη φωνή της Παναγίας να του δίνει συγκεκριμένες εντολές. «Πήγαινε στο Μοναστήρι σου και πες στον ηγούμενο ότι ήρθα για να τους δώσω την εικόνα μου. Μετά, βάδισε στη θάλασσα, για να γνωρίσουν όλοι την αγάπη και πρόνοια που έχω στο Μοναστήρι σας.» Έτσι και έγινε.

Ο Γαβριήλ πήγε στη θάλασσα και η εικόνα τον πλησίασε. Επί τρία μερόνυχτα οι Μοναχοί έψαλλαν δοξολογίες προς την Παναγία για το Θαύμα, το οποίο όμως δεν είχε ολοκληρωθεί. Η εικόνα μεταφέρθηκε στο καθολικό της Μονής Ιβήρων. Παραδόξως όμως χανόταν και εμφανιζόταν στην πόρτα της Μονής. Οι μοναχοί την επέστρεφαν στο καθολικό και η ιστορία επαναλαμβανόταν.

Μέχρι που ο Γαβριήλ άκουσε ξανά τη φωνή της Παναγίας «Πες στον ηγούμενο να παύσετε να με πειράζετε, διότι δεν ήρθα στο Μοναστήρι για να με φυλάτε σεις, αλλά ήρθα για να γίνω εγώ φύλακας και φρουρός σας και σε αυτήν και στην μέλλουσα ζωή. Και όσοι θα ζήσουν με ευλάβεια και φόβο Θεού και δεν αμελούν στην απόκτηση των αρετών και τελειώσουν την πρόσκαιρη ζωή τους σε αυτόν τον τόπο, ας έχουν θάρρος και να μη φοβούνται την κόλαση διότι αυτή τη χάρη ζήτησα από τον Θεό και Υιό μου και την πήρα. Ως επιβεβαίωση των λόγων μου σας δίνω αυτό το σημείο: Όσο βλέπετε την εικόνα μου στο Μοναστήρι σας, δεν θα λείψει απ’ το Όρος τούτο η χάρις και το έλεος του Υιού μου και Θεού» (ε’ 143).

Με εντολή του τότε Ηγουμένου, κτίστηκε ειδικό παρεκκλήσιο έξω από την πόρτα της Μονής και εκεί απέθεσαν την ιερή εικόνα.

Η Μονή της Πανγίας Πορταϊτισσας, στη Θεσσαλονίκη, πλησίον της οδού Αγίου Δημητρίου.

ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΙ

Από το 1004 που βρέθηκε μέχρι σήμερα η εικόνα της Παναγίας δεν έχει βγει ποτέ από το Άγιον Όρος. Ο θρύλος λέει πως όσο η εικόνα παραμένει στη θέση της το Άγιον Όρος θα είναι άτρωτο. Άλλος θρύλος λέει πως όταν η εικόνα χαθεί θα είναι σημάδι ότι πλησιάζει η Δευτέρα Παρουσία.

Μάρτυρες των θαυμάτων της Παναγίας είναι τα δεκάδες πολύτιμα αφιερώματα, εγκόλπια αρχιερέων, μετάλλια πρωταθλητών και ολυμπιονικών αλλά και παράσημα ηρώων, κοσμούν το εικόνισμα Της.

Για τους Αγιορείτες και ειδικότερα για τους Ιβηρίτες, η Παναγία η Πορταΐτισσα είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό εκκλησιαστικό κειμήλιο, είναι η ζωντανή παρουσία της Θεοτόκου ανάμεσά τους.

Ο ΑΓΙΟΣ… ΒΑΡΒΑΡΟΣ

Όπως λένε οι Μοναχοί, την εποχή που στη Μεσόγειο δρούσαν πειρατικοί στόλοι, η Μονή των Ιβήρων έγινε στόχος του Άραβα πειρατή Ραχάι. Η παράδοση λέει πως όταν οι πειρατές πλησίασαν τη Μονή για να την λεηλατήσουν δεν τα κατάφεραν.

Επιστρέφοντας στο πλοίο είπαν στον Ραχάι πως μία γυναίκα τους είχε εμποδίσει. Ο ίδιος δοκίμασε να δείξει στους άνδρες του πως όλα ήταν της φαντασίας τους. Φθάνοντας στη Μονή, είδε μπροστά του την εικόνα της Παναγίας. Τότε έβγαλε το ξίφος του και τη χτύπησε στο πρόσωπο. Παραδόξως το εικόνισμα άρχισε να αιμορραγεί στο σημείο που χτυπήθηκε. Το σημάδι στο εικόνισμα όπως και το αίμα που έχει ξεραθεί με τα χρόνια, φαίνονται.

Τότε ο πειρατής, κατάλαβε πως δεν είχε να κάνει με κάτι άψυχο. Οι αγιορείτικες παραδόσεις το θέλουν να μένει στη Μονή των Ιβήρων, όπου βαπτίστηκε Χριστιανός και έγινε μοναχός. Του έδωσαν το όνομα Δαμασκηνός, αλλά εκείνος θέλοντας να ταπεινωθεί ζητούσε από τους ανθρώπους να τον φωνάζουν Βάρβαρο. Έζησε όλη του τη ζωή μπροστά από την εικόνα της Παναγίας.

Η Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο, όχι όμως με το βαπτιστικό του όνομα αλλά ως «Άγιο Βάρβαρο». Γιορτάζει στις 15 Μαΐου.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved