ΠΡΩΤΟ ΓΑΛΑ
Το πρώτο γάλα (colostrum) φαίνεται ότι είναι σαν το συμπυκνωμένο γάλα. Είναι ένα μίγμα από εναπομείναντα κύτταρα στο στήθος και από γάλα που μόλις έχει δημιουργηθεί. Στο χρώμα είναι κίτρινο ως πορτοκαλί, μοιάζει με βούτυρο λιωμένο. Είναι παχύ και κολλώδες σαν σιρόπι από σφένδαμο. Το κίτρινο χρώμα του οφείλεται στην beta-carotene. Περιέχει αρκετή τέφρα, νάτριο, κάλιο, οξείδια του χλωρίου, πρωτεΐνες, παχύρευστο διάλυμα βιταμινών και ανόργανες ουσίες, δεν είναι ακόμα ένα ώριμο γάλα.
Το πρώτο γάλα περιέχει περίπου 58 Kcal/100cc, συγκρινόμενο με το ώριμο γάλα 70 Kcal/100cc. Παράγει ένα ενδιαφέρον καθαρτικό αποτέλεσμα στο έντερο του νεογνού, το οποίο βοηθά να φύγει το μηκώνιο. Το μηκώνιο μπορεί να είναι υπεύθυνο για τον ίκτερο του νεογνού, ο οποίος οφείλεται στην επαναρρόφηση της χολερυθρίνης.
Είναι κοινός τόπος η παρανόηση ότι όταν το μωρό παίρνει γάλα απ’τη μητέρα του την πρώτη ή και τη δεύτερη μέρα, τότε δεν λαμβάνει τίποτε. Ευτυχώς αυτό δεν είναι σωστό. Είναι δύσκολο, πάντως, να πείσεις μερικές μητέρες για την ανάγκη να δίνουν το γάλα τους από νωρίς και όταν πιστεύουν ότι το γάλα τους «δεν έρχεται». Επιπροσθέτως, κάποιοι πιστεύουν ότι το πρώτο γάλα είναι «κακό» γάλα και δεν είναι τροφή για το παιδί, η οποία θα έρθει όταν θα φτάσει το ώριμο γάλα. Πολλές γυναίκες φτάνουν στο σημείο να έχουν διογκωμένο στήθος μέχρι να πιστέψουν ότι υπήρχε γάλα για το παιδί.
Πάντως, αν η μητέρα δεν έχει διογκωμένο στήθος για κάποιο χρονικό διάστημα, μπορεί να πιστέψει ότι το γάλα της έχει φύγει. Αν βγάλουμε μία ή δύο σταγόνες απ’το πρώτο γάλα, απ’το στήθος της μητέρας, θα της δώσουμε μία δυνατή απόδειξη ότι τα στήθη της δεν είναι άδεια. Η μητέρα παράγει μικρή ποσότητα πρώτου γάλακτος στα πρώτα εικοσιτετράωρα, από 7 έως 123 ml. Το νεογνό παίρνει 7 έως 14 ml την κάθε φορά. Σταδιακά η αύξηση της ποσότητας επιτυγχάνεται την πρώτη μέρα και το ήμισυ της δεύτερης, ακολουθούμενη με τρομακτικές αυξήσεις των ποσοτήτων του γάλακτος, τη δεύτερη μέρα, αυτό θα συνεχιστεί μέχρι την τέταρτη μέρα. Την πέμπτη μέρα, μετά τον τοκετό, η παραγωγή του γάλακτος φτάνει περίπου στα 500 ml ανά εικοσιτετράωρο. Είναι προφανές ότι η φύση της μητέρας προετοιμάζει το γαστρεντερικό σωλήνα του νεογνού, σιγά-σιγά, μετά τη γέννα.
ΤΟ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ ΓΑΛΑ
Το μεταβατικό γάλα (transitional milk) ακολουθεί το πρώτο γάλα (colostrum). Μπορεί να εμφανιστεί 12 ώρες μετά την παράδοση και μπορεί να συνεχιστεί για 7 έως 14 ημέρες. Κρατάει λίγο απ’το κίτρινο χρώμα του πρώτου γάλακτος. Η περιεκτικότητα σε ανοσοσφαιρίνη, θερμίδες και πρωτεΐνες μειώνεται ενώ η λακτόζη και το ολικό λίπος αυξάνονται.
ΤΟ ΩΡΙΜΟ ΓΑΛΑ
Το ώριμο γάλα (mature milk), το οποίο εμφανίζεται τρεις μέρες μετά τον τοκετό, γίνεται η κυρίαρχη μορφή του γάλακτος απ’την ένατη μέρα. Περιέχει όσα στοιχεία χρειάζεται το μωρό, συμπεριλαμβανομένου και του νερού. Είναι βαρύτερο κατά 87% απ’το νερό. Ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες, περιέχει την αναγκαία ποσότητα νερού που χρειάζεται το μωρό. Το ώριμο γάλα φαίνεται λεπτό και ελαφρά θολό, στο χρώμα, εάν το συγκρίνουμε με τη μορφή του ομογενοποιημένου γάλακτος της αγελάδας. Η μορφή του είναι κάπου ανάμεσα σε αυτή του γάλακτος της αγελάδας με αυτό της σόγιας, το οποίο είναι πιο αραιό και έχει διαφορετικό χρώμα απ’το ανθρώπινο γάλα. Το ώριμο γάλα έχει όλα τα θρεπτικά συστατικά για την κανονική ανάπτυξη και αύξηση του βάρους του μωρού. Το μητρικό γάλα καλύπτει όλες τις σιτιστικές ανάγκες του νεογνού για έξι μήνες.
