του Γιάννη Ιωαννίδη
Ο τάφος της βασίλισσας Θεσσαλονίκης είναι κάτω από τον σταθμό του μετρό της Βενιζέλου με Εγνατία; Οι αρχαιολόγοι έχουν κάθε λόγο να ελπίζουν πως η σημερινή μέρα θα φέρει την Ελλάδα και πάλι στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου, καθώς ο τάφος που ανάσκαψαν στα έγκατα του σταθμού Βενιζέλου και κάτω από το Βυζαντινό Σταυροδρόμι, έχει μια επιγραφή που προϊδεάζει για μεγάλο εύρημα.
«Θεσσαλονίκης Φιλ[…..] ειμί», λέει η επιγραφή αυτή. Και αν σωστά έχουν συνδυάσει τα κομμάτια του παζλ, τότε πρόκειται για τον τάφο της Θεσσαλονίκης, κόρης του Φιλίππου, αδερφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου και συζύγου του Κάσσανδρου.
Η Θεσσαλονίκη γεννήθηκε το 353 π.Χ. και πέθανε το 295 π.Χ. Είχε γεννηθεί από τον γάμο του Φιλίππου με την Νικησίπολη από τις Φερές και ο πατέρας της τής είχε δώσει αυτό το όνομα, γιατί η γενέθλιος ημέρα συνέπεσε με τη νίκη των μακεδονικών στρατευμάτων επί των στρατευμάτων της Θεσσαλικής Συμμαχίας.
Σύμφωνα με τις πρώτες μακροσκοπικές εξετάσεις που έγιναν από τον Γάλλο ανθρωπολόγο Poisson d’ Avril, ο σκελετός μέσα στον τάφο ανήκει σε γυναίκα περίπου 55 ετών. Έφερε πλούσια κτερίσματα, όπως λένε οι αρχαιολόγοι, οι οποίοι αναγνώρισαν τη μορφή της Ολυμπιάδας σε ψηφίδα περιδεραίου που φέρει η νεκρή -έχουμε αρχαία νομίσματα με την Ολυμπιάδα, άρα γνωρίζουμε τη μορφή της-. Τέλος, η επιγραφή φαίνεται να λέει «Θεσσαλονίκης Φιλ[ίππου] ειμί», ότι δηλαδή ο τάφος ανήκει στη Θεσσαλονίκη, την κόρη του Φιλίππου. Ο τίτλος της εν ζωή ήταν Θεσσαλονίκη Φιλίππου βασίλισσα.
Αν οι πληροφορίες επιβεβαιωθούν, πρόκειται για μία τεράστιας σημασίας ανακάλυψη, αφού η Θεσσαλονίκη ανήκε στον μεγαλύτερο μακεδονικό βασιλικό οίκο, από τον οποίο γεννήθηκαν δύο βασιλείς με παγκόσμια φήμη σήμερα, ο πατέρας της Φίλιππος Β’ και ο ετεροθαλής αδερφός της Αλέξανδρος Γ’.
Η μητέρα της είχε πεθάνει στη γέννα -κατά τους ειδικούς σε εκείνη ανήκει ο τάφος ο λεγόμενος της Περσεφόνης, με τη θαυμαστή τοιχογραφία στη Βασιλική Τούμπα των Αιγών- και τη Θεσσαλονίκη μεγάλωσε η Ολυμπιάδα. Ανάμεσά τους υπήρχε αγάπη και η Θεσσαλονίκη φρόντισε την Ολυμπιάδα κατά τα χρόνια μετά την αναχώρηση και ιδίως μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, παρότι είχε παντρευτεί πλέον τον Κάσσανδρο. Εκείνος, που προσπάθησε να σβήσει τα ίχνη της δυναστείας των Τημενιδών (Φίλιππος, Αλέξανδρος) σκοτώνοντας τον νόμιμο διάδοχο του Αλέξανδρου όπως και τα νόθα τέκνα του, ίδρυσε την πόλη ενώνοντας 16 οικισμούς και της έδωσε το όνομα της Θεσσαλονίκης περί το 315 π.Χ.
Η Θεσσαλονίκη είναι εκείνη που, σύμφωνα με τον λαϊκό μύθο, έχει μεταμορφωθεί σε γοργόνα και διασχίζει τις θάλασσες ρωτώντας τους ναυτικούς αν ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος.
Οι ανασκαφές στον σταθμό Βενιζέλου, όπου έχει εντοπισθεί το Βυζαντινό Σταυροδρόμι και έχουν σταματήσει οι εργασίες για την κατασκευή του μετρό, έγιναν με άκρα μυστικότητα και έφτασαν σε υποκείμενα στρώματα τις τελευταίες ημέρες. Ο στόχος ήταν να διερευνηθεί τι υπήρχε κάτω από τις βυζαντινές αρχαιότητες. Εντοπίσθηκε τμήμα τύμβου, και αναζητήθηκε ο δρόμος και η είσοδος του τάφου, με εξαιρετική επιτυχία, όπως όλα δείχνουν.
Τίθεται, όμως, το μεγάλο θέμα. Τι θα γίνει με αυτά τα αρχαία ευρήματα; Θα εκτεθούν ποτέ για το κοινό της Θεσσαλονίκης; Μπορεί να γίνει ένας εκθεματικός χώρος, μέσα στην πόλη, μέσα στη Θεσσαλονίκη, έτσι ώστε η ιστορία αυτής της πόλης να γίνει κτήμα όλων και όχι μόνο αυτών που ψάχνουν τα ιστορικά ίχνη της; Αυτό θα ήταν πολύ μεγάλο θέμα για τον τουρισμό αυτής της πόλης. Ας αφήσουμε τους επιστήμονες να δουλέψουν, χωρίς εθνικιστικές πιέσεις, και ας ελπίσουμε να γίνει ότι καλύτερο για αυτή την πόλη.
