100 ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Μπισκότα Παπαδοπούλου: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Δραστηριοποιούμαι χρόνια στο χώρο του πολιτισμού. Τα τελευταία μάλλον οι τάσεις φυγής με έκαναν να φλερτάρω πιο έντονα την ταξιδιογραφία. Με τη βοήθεια του φίλτατου Μιχάλη Πάνα μεταπήδησα στον χώρο των ταξιδιωτών περιοδικών. Αλλά πάντα προσεγγίζοντας τη θεματική μέσα από το φίλτρο του πολιτισμού και της τέχνης.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΒΟΛΤΕΣ
Έγινε μία προσπάθεια ένταξης μιας νέας ενότητας του περιοδικού οι «Βόλτες της Αθήνας». Αυτό μας έδωσε το έναυσμα να επανασυνδεθούμε με τα πιο γνωστά ιδρύματα πολιτισμού. Για να κεντρίσουμε όχι μόνο την προσωπική μας περίεργα αλλά κυρίως των αναγνωστών μας. Αυτών που διψούν για πολιτιστικές εξορμήσεις.
Η επανασύνδεσή μας με το Μουσείο Μπενάκη μας έφερε πιο κοντά σε παλιούς και γνώριμους χώρους. Αυτή έγινε σε επίπεδο διαπίστευσης. Ήδη στο κοντινό παρελθόν είχαμε ήδη καλύψει τις δύο σημαντικές εκθέσεις. Για την επέτειο των 200 ετών του 1821
Η πρόσκληση της αγαπητής Αθηνάς (από το γραφείο τύπου) να παραβρεθούμε στην συνέντευξη τύπου της Τετάρτης 8 Δεκεμβρίου 2021 μας χαροποίησε ιδιαίτερα. Η θεματική ήταν κάτι τελείως διαφορετικό . Η μπισκοτοποιεία Παπαδοπούλου γιορτάζει τα 100 της χρόνια. Με μια έκθεση που καρδιά της είναι το μπισκότο. έχει μία πραγματικά φρέσκια ματιά. Όμοιά της δεν έχουμε ξαναδεί. Τα Μπισκότα Παπαδοπούλου.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: Η ΑΡΧΗ
«Πριν από 100 χρόνια ο πατέρας μας Ευάγγελος Παπαδόπουλος έφτασε στον Πειραιά». Έτσι άρχισε τη σύντομη ομιλία της η Ιωάννα Παπαδοπούλου. Πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της βιομηχανίας μπισκότων Παπαδοπούλου. Προλογίζοντας την έκθεση που ανοίγει σήμερα για το κοινό στο Μουσείο Μπενάκη-Πειραιώς.
Σε μια ερώτηση συναδέλφου η κα Παπαδοπούλου ανέφερε το moto του πατέρα της : «Ο τίμιος ιδρώτας είναι αγίασμα».
Πιθανώς να είμαστε οι τελευταίοι που γράφουμε για αυτή τη θεματική. Έχουμε προλάβει να αντιληφθούμε και να γευτούμε εκ νέου παλιές γνώριμες γεύσεις. Να ανοίξουμε τα κουτιά των παιδικών μας αναμνήσεων. Όπως το συλλεκτικό επετειακό κουτί με τις μυριάδες γεύσεις που μας δόθηκε εκείνη την ημέρα. Μας γύρισε πίσω στα αγαπημένα κουλουράκια της γιαγιάς. Αυτά που φύλαγε για τον καφέ.
Μερικά μάλιστα υπάρχουν ακόμα ως τις μέρες μας γεμάτα από κάθε λογής πράγματα. Από είδη ραπτικής ως τα χιλιάδες γράμματα που μοιάζουν σαν ένα οικογενειακό καλαντάρι στο διάβα του χρόνου. Ελάτε λοιπόν μαζί μας να ξετυλίξουμε το νήμα της Αριάδνης στο λαβύρινθο της Οικογένειας Παπαδοπούλου. Να δούμε τα μπισκότα Παπαδοπούλου.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: Η ΑΦΗΓΗΣΗ
Ο Μίνως κυρ Βαγγέλης ποτέ δε θα φανταζόταν πως ένα αιώνα μετά την ίδρυση της μπισκοτοποιείας θα έφτανε το δημιούργημά το να παράγει: 3 δις 126 εκατομμύρια μπισκότα ετησίως. Όπως λέει σήμερα ο διευθυντής πωλήσεων : Τα παραχθέντα μπισκότα μας συμπληρώνουν σε μήκος την περίμετρο της γης πεντέμισι φορές.
Η Έκθεση τιτλοφορείται «Παπαδοπούλου 100. Η ιστορία της εταιρείας 1922-2022». Πετυχαίνει, μέσα σε 1.000 τ.μ., να αφηγηθεί στον επισκέπτη την πορεία της πλέον ιστορικής εταιρείας του κλάδου. Επί έναν αιώνα.
Η μακροβιότατη αυτή επιχειρηματική διαδρομή είχε σημείο αφετηρίας την Κωνσταντινούπολη του 1916. Μία οικογένεια μπισκοτοποιιών σε μικρή οικοτεχνία. Τη χρονιά της εθνικής καταστροφής στη Μικρά Ασία, αποφάσισαν να αναζητήσουν την τύχη τους στη Μασσαλία. Εντέλει τους κράτησε η Αθήνα.
Εγκαταστάθηκαν σε μια προσφυγική πολυκατοικία κοντά στον Λυκαβηττό. Εκεί ζύμωσαν το πρώτο πτι-μπερ εν Ελλάδι. Τα Μπισκότα Παπαδοπούλου έτσι ξεκίνησαν.
Το όραμα, η μεθοδικότητα, η σκληρή δουλειά τούς οδήγησαν στην επιτυχία. Παραμένοντας στην κορυφή του κλάδου τους. Πάντα σε ελληνικά χέρια για 100 χρόνια. «Αυτήν την παράδοση έχω την τιμή να συνεχίζω», μας είπε η κυρία Παπαδοπούλου ολοκληρώνοντας τον λόγο της.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΠΙΣΚΟΤΟ
Το πρώτο μπισκότο Παπαδοπούλου μοσχοβόλησε στο φούρνο του σπιτιού της οικογένειας Παπαδοπούλου στην Κωνσταντινούπολη. Σφραγίστηκε με μία απλή ξύλινη σφραγίδα το 1916.
Κατά την διάρκεια την εγκαινίων η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κυρία Σακελλαροπούλου ευχήθηκε η εταιρεία Παπαδοπούλου να εξακολουθήσει να προσφέρει στον Έλληνα καταναλωτή τα προϊόντα της. Με το ίδιο καινοτόμο ύφος. Τη συνεχή εγρήγορση. Την ετοιμότητα με την οποία ανέκαθεν ανταποκρινόταν στις διατροφικές τάσεις και ανάγκες κάθε εποχής. «Να συνεχίσει, και στον αιώνα που διανύουμε. Τη γόνιμη διαδρομή της, από τις γειτονιές της Πόλης στις λεωφόρους του κόσμου.»
Ένα εκατομμύριο άνθρωποι από τις απέναντι ακτές του Αιγαίου. Κυνηγημένοι ή αναγκασμένοι, εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Ψάχνοντας τρόπους να ξαναρχίσουν τη ζωή από την αρχή. Υπήρξαν οι πρωταγωνιστές μιας άλλης εποποιίας. Έδωσε στη χώρα, μεταξύ άλλων, και βιομηχανικά χαρακτηριστικά.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ
Ανάμεσά τους, η οικογένεια της Μαρίας Παπαδοπούλου. Με τα τρία της αγόρια, Νίκο, Ευάγγελο και Θεόφιλο. Έλληνες εγκατεστημένοι στην Κωνσταντινούπολη. Μεταφέρουν την τεχνογνωσία της οικοτεχνικής παραγωγής μπισκότων στην Αθήνα. Στο διαμέρισμα μιας προσφυγικής πολυκατοικίας στον Λυκαβηττό θα λειτουργήσει ο πρώτος πυρήνας της επιχείρησης. Σύντομα θα συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής. Τα Μπισκότα Παπαδοπούλου!
Μέσα από 300 ιστορικά τεκμήρια και άλλα εκθέματα, αποτυπώνεται «η ιστορία, η μνήμη και όλες οι πτυχές της δράσης της εταιρείας». Σημείωσε η Ιωάννα Παπαδοπούλου. Για το Γιάννη Κίζη, υπεύθυνο για τον σχεδιασμό της έκθεσης, οι κατευθυντήριες ιδέες υπήρξαν αυτές: «Της δεμένης οικογένειας, της ανασυγκρότησης και του νεωτερισμού». Μέσα από το πρίσμα των οποίων επιχειρεί να καταγράψει γενικότερα την ιστορία των επιτυχιών και των αποτυχιών της βιομηχανικής ανάπτυξης του Μεσοπολέμου.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ
Το ΄22 ξεκίνησε η οικογένεια Παπαδοπούλου το μεγάλο ταξίδι για την Μασσαλία. Η κα Μαρία είχε από τα 5 παιδιά της τα 3. Τα 2 τα έχασε από φυματίωση. Αποφάσισε να κάνει ένα διάλειμμα στον Πειραιά. Πριν συνεχίσει το μακρύ ταξίδι της έκατσαν να πιούν ένα καφέ. Όταν ρώτησε τον καφετζή για ένα μπισκότο έλαβε την απάντηση : «Η Ελλάδα κυρία δεν έχει μπισκότα». Λένε πως αυτό ήταν το έναυσμα της απόφασης της να μείνουν στην Ελλάδα. Να δραστηριοποιηθούν στο χώρο του μπισκότου.
Βασίστηκαν στο εξαιρετικά καλά οργανωμένο αρχείο της θείας Καίτης που είχε ολοκληρωθεί το 1984. Ένα επιτελείο εξειδικευμένου προσωπικού ανέλαβε το 2016 να συντηρήσει. Όπως και να τεκμηριώσει την πλούσια αυτή συλλογή. Χωρίς την ύπαρξή του θα ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί αυτή η έκθεση.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ
Όπως μάς εξήγησαν οι οργανωτές υπάρχει θεματολογική αφήγηση: «Η έκθεση ακολουθεί θεματολογική και όχι χρονολογική αφήγηση», τόνισε η επιμελήτριά της Ερατώ Κουτσουδάκη. Υπογράμμισε τη μεγάλη σημασία των βιομηχανικών αρχείων. Για την κατανόηση τέτοιων εγχειρημάτων.
Συσκευασίες, ετικέτες, παλιές διαφημίσεις και άλλα ιστορικά τεκμήρια αποτελούν την πρώτη θεματική ενότητα. Αναδεικνύουν τη σημασία της μάρκας, της συσκευασίας και της διαφήμισης. Όπως και τη συνειδητή χρήση τους από τα πρώτα βήματα της επιχείρησης.
Η επόμενη ενότητα είναι αφιερωμένη στην παραγωγή των προϊόντων: μπισκότα, ψωμιά, φρυγανιές κ.ά. Φτιάχνονται μπροστά στα μάτια και στη φαντασία του επισκέπτη. Μέσα από φωτογραφίες, animation videos, μακέτες από την καθημερινότητα των εργοστασίων. Αλλά και ιστορικά μηχανήματα από παλαιότερες φάσεις λειτουργίας τους.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ
Στην πρώτη θεματική ενότητα ο επισκέπτης συναντά πολυάριθμα ιστορικά τεκμήρια: Συσκευασίες, ετικέτες, παλιές διαφημίσεις, έντυπες και κινηματογραφικές. Κοσμούν ένα λιτό περιβάλλον που παραπέμπει αφαιρετικά σε μακέτα διαφήμισης.
Μέσα από το υλικό καταδεικνύεται η σημασία της μάρκας, της συσκευασίας και της διαφήμισης. Η συνειδητή χρήση των εργαλείων αυτών από την οικογένεια Παπαδοπούλου. Ήδη από τα πρώτα βήματα της επιχειρηματικής της δραστηριότητας. Γεγονός που σε μεγάλο βαθμό βοήθησε την επιχείρηση να εδραιωθεί στην πρώτη θέση του τομέα της.
Σήμερα υπάρχουν 4 παραγωγικές μονάδες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο και Οινόφυτα. Καθώς και ένα Κέντρο Αποθήκευσης και Διανομής στην περιοχή του Ασπροπύργου. Με περισσότερους από 1.500 εργαζομένους. Παρουσία σε 61 χώρες. Πλήθος διακρίσεων. Η εταιρεία κατέχει μία ξεχωριστή θέση στην καρδιά του καταναλωτικού κοινού. Παραμένει πιστή στις αξίες της: καινοτομία, ποιότητα, σεβασμός στον καταναλωτή, ήθος και αριστεία.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Η επόμενη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην παραγωγή προϊόντων στα εργοστάσια της επιχείρησης. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει πώς φτιάχνονται αγαπημένα προϊόντα. Mπισκότα, ψωμιά, φρυγανιές και μπάρες δημητριακών. Mέσα από ιστορικά εκθέματα, animation videos και μια μεγάλη λειτουργική μακέτα.
Η συγκριτική παρουσίαση μεγάλων και ιστορικών επιχειρήσεων μπισκοτοποιίας. Σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες και η αναφορά σε άλλες ιστορικές ελληνικές μπισκοτοβιομηχανίες προσφέρουν στον επισκέπτη σφαιρική θεώρηση. Η ενότητα ολοκληρώνεται με μία διαδραστική κατασκευή που πληροφορεί για τα μπισκότα Παπαδοπούλου που καταναλώνουν οι λαοί. Σε όλον τον πλανήτη και τις μικρές τους ιστορίες.
Ο Κώστας Αλογιάννης, κύριος αντιπρόσωπος της εταιρίας στην Πελοπόννησο, συνήθιζε να λέει : Πρώτα πληρώνουμε τούς φόρους και μετά τον Παπαδόπουλο ένα ρητό της οικογένειας που χαρακτηρίζει την νοοτροπία της εταιρείας μέχρι σήμερα.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ντοκουμέντα της οικογένειας, Μιας και μέσα από αυτά αντιλαμβάνεται κανείς την σημασία που έδιναν οι αδελφοί Παπαδόπουλοι στην εξέλιξη του προϊόντος. Μέσα από περιοδικά εκθέσεις αλλά και προσωπικά ταξίδια του Νίκου Παπαδόπουλου στην Ευρώπη.
Η έκθεση «Παπαδοπούλου 100» είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον καλαίσθητο σκληρόδετο τόμο που μας χαροποίησε ιδιαίτερα, «Και το όνομα αυτού πτι-μπερ», μια πλούσια εικονογραφημένη έκδοση. Βασισμένη στο υλικό του Ιστορικού Αρχείου της εταιρείας. Από τους ιστορικούς Κώστας Κωστή, Κώστα Στρατή και Στέφανο Βαμιεδάκη. Όπου καταγράφεται η εκατοντάχρονη ιστορία της επιχείρησης. Παράλληλα, της ελληνικής οικονομίας.
Κάπου εδώ αξίζει να αναφερθεί πως κυκλοφορούν ήδη αλλά δύο τέτοια βιβλία αφενός των Caffe Floca αλλά του ζαχαροπλαστείου Παπασπύρου.
Εκπαιδευτικά προγράμματα και οργανωμένες ξεναγήσεις γίνεται κάθε Σάββατο και την Κυριακή 19.12 για τα μπισκότα Παπαδοπούλου. Καθώς και μία σειρά αντικειμένων στο πωλητήριο. Εμπνευσμένων από τα εκθέματα, συνοδεύουν την έκθεση.
Σήμερα, η Ε. Ι. Παπαδόπουλος Α.Ε, συμπληρώνει 100 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας. Προσφέροντας μία πληθώρα αγαπημένων μαρκών. Παράλληλα κατέχει σημαντική θέση στις κατηγορίες των αρτοσκευασμάτων, του συσκευασμένου ψωμιού, αλλά και των μπαρών δημητριακών.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Η εταιρεία κατέχει μία ξεχωριστή θέση στην καρδιά του καταναλωτικού κοινού. Παραμένοντας πιστή στις αξίες της: Καινοτομία, ποιότητα, σεβασμός στον καταναλωτή, ήθος και αριστεία.
Άρωμα βανίλιας, όχι ιδρώτα
Στη συνέχεια, καταγράφονται χρονολογικά οι βασικοί σταθμοί της ιστορίας της επιχείρησης. Ενταγμένοι στη συνολικότερη ελληνική ιστορία. Παράλληλα παρουσιάζεται συνοπτικά η ιστορία του μπισκότου στην Ελλάδα και διεθνώς.
Έπειτα από ένα «ιντερμέδιο» με παραμύθια για ψωμιά, ζύμες και μπισκότα, η έκθεση συνεχίζεται με την παρουσίαση της εταιρείας και των ανθρώπων της. Του οργανογράμματος και της δομής της. Εδώ τα «λευκά κολάρα» υπεραντιπροσωπεύονται, εις βάρος των απλών εργατών: τα γενέθλια, φαίνεται, πρέπει να έχουν άρωμα βανίλιας, όχι ιδρώτα… Θα ήθελε κανείς να ακούσει και τη δική τους εμπειρία, τη δική τους φωνή. Άλλωστε αποτελούν και αυτοί μέλη της ευρύτερης οικογένειας των «Μπισκότων Παπαδοπούλου». Όπως και στις περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις.
ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ
Οφείλουμε να ομολογήσουμε πως παραπέμπει σε αστική τραπεζαρία λίγο πριν από ένα κυριακάτικο γεύμα. Είναι ο ουσιαστικός πυρήνας της έκθεσης, όπως αναδεικνύεται μέσα από τη θεατρική σκηνογραφία. Είναι η οικογένεια και οι σχέσεις των μελών της, το γενεαλογικό δέντρο της επιχείρησης.
Πρωταγωνιστές εδώ είναι οι δύο αδελφοί, Νικόλαος και Ευάγγελος. Και η μεταξύ τους αλληλογραφία της περιόδου 1949-1953. Ένα σημαντικό αρχειακό τεκμήριο. Εδώ ακούγεται δραματοποιημένο από τις φωνές των Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη και Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου.
Η αφήγηση ολοκληρώνεται επιστρέφοντας στα βασικά: Στην τροφή και τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για να φτιαχτούν μπισκότα και ψωμιά. Στην έρευνα για αυτές, καθώς και με μια… βιωματική προσέγγιση του αποτελέσματος της παραγωγής!
Οι λιλιπούτειοι φίλοι του μπισκότου θα ενθουσιαστούν από τις εκπλήξεις, τους διαδραστικούς σταθμούς. Όπως και την πολύχρωμη ενότητα που είναι αφιερωμένη στα παραμύθια που μιλούν για ζύμες, μπισκότα και ψωμάκια. Οι μεγάλοι θα συγκινηθούν παρατηρώντας τις παλιές πλην όμως διαχρονικές και ανεξίτηλα χαραγμένες στην μνήμη αφίσες της εποχής.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η έκθεση «Παπαδοπούλου 100» θα διαρκέσει έως τις 27 Φεβρουαρίου 2022. Στο Μουσείο Μπενάκη.
