ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΙ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ
28η Οκτωβρίου: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης
Στις 28 Οκτωβρίου 1940 κηρύχθηκε ο πόλεμος στην Ελλάδα από την Ιταλία. Το τελεσίγραφο του Ιταλού πρέσβη, Γκράτσι, δόθηκε στον Μεταξά κι αυτός απάντησε έτσι ώστε, μετά από 3 ώρες, έγινε η επίθεση των Ιταλών στην Ήπειρο. Για να δούμε τα γεγονότα λίγο πιο αναλυτικά για να καταλάβουμε τον εορτασμό.
28η Οκτωβρίου: Η απάντηση
Ο Ιωάννης Μεταξάς ήταν στρατιωτικός και πολιτικός. Στις 4 Αυγούστου 1936 κατέλαβε την εξουσία και κατέλυσε τη δημοκρατική διακυβέρνηση. Η πολιτική επιστήμη ορίζει αυτό το πολίτευμα ως φασιστικό, επειδή η κατάλυση της δημοκρατίας δεν έγινε με στρατιωτικό τρόπο, αλλά με κοινοβουλευτικό, όπως έγινε στη Γερμανία και την Ιταλία. Ο Μεταξάς ήταν φίλος των Γερμανών, σπουδαγμένος στην Γερμανία, ως στρατιωτικός, και φιλοβασιλικός.
Τα απομνημονεύματά του και οι ιστορικοί αναφέρουν ότι δεν ειπώθηκε το «Όχι», αλλά μια στρατιωτική δήλωση που είναι παγκόσμιος στρατιωτικός και διπλωματικός όρος: «Alors, c’est la guerre», σημαίνει, κατά λέξη, «Είναι, λοιπόν, πόλεμος». Δεν ήταν μια άρνηση αλλά μια διαπίστωση. Πως μπορούσε, άλλωστε, ένα γεροντάκι ανήμπορο, όπως τον χαρακτήρισε ο Γκράτσι, να υψώσει ανάστημα; Ο Μεταξάς απορούσε με το μένος των Ελλήνων έναντι στην εισβολή, όπως αναφέρεται στα απομνημονεύματά του. Άρα δε γιορτάζουμε το «Όχι», αλλά την άρνηση του λαού στην εισβολή και την κήρυξη του πολέμου.
28η Οκτωβρίου: Το οξύμωρο
Αν φαντάζεστε ότι είμαστε εναντίον του εορτασμού της άρνησης της κατοχής από τους Γερμανούς και τους συμμάχους τους, Ιταλούς και Βούλγαρους -οι οποίοι διοικούνταν από τον τσάρο τους, αργότερα ήλθε το κομμουνιστικό καθεστώς-, κάνετε λάθος. Αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι τουλάχιστον παράξενο να γιορτάζουμε την κήρυξη του πολέμου και όχι την απελευθέρωση της χώρας μας. Είμαστε, ίσως, η μοναδική χώρα στην οποία αυτό γίνεται. Γιατί όμως;
Πριν απαντήσουμε να δούμε κάποια συμπληρωματικά ιστορικά στοιχεία: Ο Μεταξάς ήταν θιασώτης του ολοκληρωτισμού, ήταν παράξενο να μην δεχτεί τους ομοϊδεάτες του φιλικά. Η κυβέρνησή του είχε εισπράξει εκατομμύρια για να εξοπλίσει το στράτευμα, αλλά αυτό το έργο δεν έγινε ποτέ! Οι Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικοί είδαν τις ελλείψεις όταν ξεκίνησαν τον πόλεμο στους Ιταλούς. Τα στελέχη του κόμματός του ήταν φίλα προσκείμενοι στα φασιστικά καθεστώτα και δε δίστασαν να συνεργαστούν με τους Γερμανούς κατακτητές, κατά τη διάρκεια της κατοχής. Θα δούμε ότι αυτή η φιλική διάθεση συνεχίστηκε αρκετά χρόνια μετά την απελευθέρωση, όπως η συμφωνία του Καραμανλή να μην εισπράξει το δάνειο που η Ελλάδα είχε δώσει στην Γερμανία. Αντίθετα, όλες οι κυβερνήσεις, στην Ελλάδα, αμέσως μετά την απελευθέρωση, έκαναν τα πάντα για να βοηθήσουν στην ανόρθωση της Γερμανίας και της Ιταλίας, στέλνοντας μετανάστες σε αυτές τις χώρες. Και η απελευθέρωση;
28η Οκτωβρίου: Η αποχώρηση
Πως έφυγαν οι Γερμανοί κατακτητές από την Ελλάδα; Οι Ιταλοί ήδη είχαν συνθηκολογήσει και οι μόνοι που πολεμούσαν ήταν οι Γερμανοί. Το φευγιό τους δεν έγινε ειρηνικά και χωρίς μάχες. Σε πολλές πόλεις της Ελλάδας έφυγαν κυνηγημένοι. Ο λόγος ήταν ότι ήθελαν να καταστρέψουν κάποιες δομές της χώρας, πριν φύγουν.
Στην Αθήνα οι μάχες ήταν λιγότερες από αυτές στην Θεσσαλονίκη. Από την Κρήτη έφυγαν με πλοία. Πήραν μαζί τους κάποιους συνεργάτες τους που τους έπνιξαν βουλιάζοντας το πλοίο που τους μετέφερε. Έτσι ξεβρόμισε ο τόπος, εν μέρει. Κάποιους άλλους τους μετέφεραν στην Θεσσαλονίκη, αλλοιώνοντας τους πολιτικούς συσχετισμούς σε αυτή την πόλη. Στις 12 Οκτωβρίου έγινε η απελευθέρωση της Αθήνας, στις 30 Οκτωβρίου 1944 αυτή της Θεσσαλονίκης. Πως έγινε όμως;
28η Οκτωβρίου: Η εισβολή
Στις 30 Οκτωβρίου 1944 οι δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μπήκαν στη Θεσσαλονίκη. Οι πληροφορίες έλεγαν ότι οι Γερμανοί ήθελαν να δυναμιτίσουν την Ηλεκτρική Εταιρεία (την τότε ΔΕΗ) και να δηλητηριάσουν το σύστημα ύδρευσης. Δόθηκαν δύο μάχες, αντίστοιχα, και απετράπησαν αυτά τα σαμποτάζ. Οι Γερμανοί που τα επιχείρησαν έπεσαν νεκροί. Η τρίτη μάχη έγινε στη Νεάπολη (στο σημερινό Ρολόι) όπου δυνάμεις του ΕΛΑΣ εμπόδισαν τους συνεργάτες των Γερμανών να τους βοηθήσουν στα σαμποτάζ τους.
Η τέταρτη μάχη δόθηκε έξω από τη Θεσσαλονίκη, στο Κιλκίς. Εκεί οι συνεργάτες των Γερμανών ήθελαν να βοηθήσουν τα γερμανικά στρατεύματα να υποχωρήσουν χωρίς απώλειες. Οι δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μαζί με τους Ιταλούς, οι οποίοι είχαν συμμαχήσει με τις ελληνικές δυνάμεις, έδωσαν μεγάλη μάχη όπου νίκησαν κατά κράτος. Πολύ αργότερα ήλθαν οι Βρετανοί «απελευθερωτές» και έφεραν τα πάνω-κάτω: Αυτοί που αντιστάθηκαν στον πόλεμο βρέθηκαν να διώκονται, να φυλακίζονται και να πηγαίνουν στην εξορία!
28η Οκτωβρίου: Το γιατί
Μπορούμε πλέον να δώσουμε μια απάντηση. Ας σκεφτούμε ότι οι δωσίλογοι, οι μαυραγορίτες και οι συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών ήταν αυτοί που κυβέρνησαν τη χώρα στη συνέχεια. Να θυμίσουμε ότι οι 1.200 συνεργάτες των Γερμανών είχαν οχυρωθεί στη Χ.Α.Ν.Θ., μετά από παρέμβαση του τότε μητροπολίτη φυλακίστηκαν μόνο 100, οι υπόλοιποι απελευθερώθηκαν από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και, αργότερα, βοήθησαν στο διωγμό των απελευθερωτικών δυνάμεων! Ήταν ένα στρατηγικό λάθος του ΕΑΜ που δεν έδωσε αυτή τη μάχη. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Γεώργιος Ράλλης, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ο Μιλτιάδης Έβερτ κ.ά είναι κάποιοι από τους συνεργάτες των Γερμανών που, στη συνέχεια, κυβέρνησαν. Η Ελλάδα αντί να προσπαθήσει να ανορθωθεί σύρθηκε σε εμφύλιο πόλεμο με διαταγές πρώτα των Άγγλων, των νέων κατακτητών, και κατόπιν των Αμερικάνων.
Πολλά χρόνια αργότερα οι συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών προσπάθησαν να κυβερνήσουν, βλέπε τα στελέχη της Χρυσής Αυγής. Η εξουσία των φασιστών συνεχίστηκε και ακόμα δεν έχει τελειώσει. Πως θα ήταν δυνατόν να τιμήσουν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΑΜ-ΕΛΑΣ; Μέχρι σήμερα αυτή η επέτειος δεν γιορτάζεται όπως της πρέπει. Στην Αθήνα εορτάζεται από τον Δήμο Αθηναίων, στη Θεσσαλονίκη, τα τελευταία χρόνια, γίνεται μια μικρή εορτή. Πάντως, δεν είναι εθνική επέτειος η οριστική απελευθέρωση της Ελλάδας, η 30η Οκτωβρίου. Δε γίνεται το προφανές για πολιτικούς λόγους. Έχει έρθει ο καιρός να αποδοθεί δικαιοσύνη στους μαχητές της απελευθέρωσης, να αποδοθεί η ιστορική αλήθεια και να αφήσουμε στην άκρη τα εμφυλιακά μίση. Να γίνει αυτό που στις άλλες χώρες ισχύει εδώ και δεκαετίες.
