ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΟΙ ΑΡΧΕΣ
Θέατρο στη Θεσσαλονίκη: γράφει ο Κώστας Πετρόπουλος
Η Θεσσαλονίκη αρχίζει να έχει θεατρική ζωή από νωρίς. Ήδη από το 1912. Συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας να παρουσιάζει αξιόλογη ζωτικότητα στον τομέα αυτό. Ουσιαστικά, η μόνιμη θεατρική δραστηριότητα της πόλης εμφανίζεται μάλλον ισχνή. Τουλάχιστον σε ποσοτικό επίπεδο.
ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ:
Τα στοιχεία που συνιστούν τη θεατρική ζωή της Θεσσαλονίκης είναι χοντρικά δύο: Οι εισαγόμενες παραστάσεις περιοδείας. Κυρίως από την Αθήνα. Μετά, οι γηγενείς παραγωγές.
Οι τελευταίες διαιρούνται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις ερασιτεχνικές και τις επαγγελματικές. Στις επαγγελματικές παραγωγές μπορεί να γίνει η διάκριση: Οι ευκαιριακές παραστάσεις ελαφρού μουσικού θεάματος. Οι προσπάθειες δημιουργίας μόνιμων πυρήνων θεάτρου πρόζας.
Η καταγραφή της θεατρικής ιστορίας είναι μία δύσκολη υπόθεση. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για αυτή της Θεσσαλονίκης. Αυτή η καταγραφή είναι το προϊόν μιας συλλογικής προσπάθειας. Σήμερα αυτή η καταγραφή βρίσκεται στις αρχές της. Πολύ περισσότερο, ξεφεύγει από τις δυνατότητες του γράφοντος. Σα μέσο θα χρειαστούμε τη βοήθεια των θεατρικών παραγόντων, ερασιτεχνών και επαγγελματιών.
ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ
Τα τελευταία 25 χρόνια του 19ου αιώνα ανέβαιναν παραστάσεις από ερασιτεχνικούς ομίλους. Αυτό συνέχισε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Κάποιοι από αυτούς τους ομίλους είναι η Ομόνοια, ο Ορφεύς, ο Όμιλος των Συντεχνιών, ο Όμιλος Φιλομούσων και η Εβραϊκή Λέσχη, κυρίως.
Το θέατρο στη Θεσσαλονίκη. Οι περισσότερες παραστάσεις, στις αρχές της θεατρικής κίνησης στη Θεσσαλονίκη, έρχονται από άλλα μέρη.
Η Θεσσαλονίκη ήταν πάντα μία πόλη πολύγλωσση, πολυπολιτισμική και πολυεθνική. Κατά συνέπεια ήταν ένα σταυροδρόμι. Ένας σταθμός για παραστάσεις που πήγαιναν στην Κωνσταντινούπολη. Ιταλικοί, γαλλικοί και αθηναϊκοί θίασοι. Οι δύο πρώτοι είχαν στο ρεπερτόριό τους κωμωδίες και οπερέτες.
ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ
Αναγκαστικά θα βασιστούμε στις εφημερίδες. Στις αναγγελίες τους μπορούμε να ανατρέξουμε. Να φτιάξουμε ένα μωσαϊκό, μία εικόνα της θεατρικής κίνησης στη Θεσσαλονίκη, αυτά τα πρώτα χρόνια.
Θα δούμε ποιοι έδιναν παραστάσεις σε αυτή την πόλη. Ανάμεσα σε αυτούς θα ανακαλύψουμε γνωστούς θιάσους της Αθήνας. Το 1875 θα δούμε ότι έχει έρθει ο Βασιλειάδης. Το 1880 θα φτάσει ο Αλεξιάδης. Την ίδια χρονιά θα σταθμεύσει ο Τασόγλου. Τρία χρόνια αργότερα θα παρουσιάσει τη δουλειά του ο Ταβουλάρης.
Λίγα χρόνια αργότερα ο Δημήτρης Κοτοπούλης θα έρθει στη Θεσσαλονίκη. Θα μείνει λίγο, ακολουθώντας μία διαδρομή από την Κωνσταντινούπολη, το 1896 και το 1898. Αναφέρουν οι πηγές. Θα ακολουθήσει η Νέα Σκηνή, του Χρηστομάνου. Μαζί του ο θίασος του Διονυσίου Λαυράγκα, το 1905, που θα παίξει μελόδραμα.
ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΤΑ ΕΡΓΑ
Μπορούμε να αναφέρουμε τα χαρακτηριστικά της παρουσίας των θιάσων που περιοδεύουν. Σταματούν στη Θεσσαλονίκη. Έρχονται από την Αθήνα.
Αυτό που κάνει εντύπωση είναι τα πολλά έργα. Αυτό γίνεται επειδή θα έπρεπε να γίνεται καθημερινή αλλαγή στις παραστάσεις. Το ρεπερτόριο είναι ένα παράξενο χαρμάνι: Η γαλλική φαρσοκωμωδία, το αρχαίο δράμα και το σαιξπηρικό ρεπερτόριο.
Οι θεατές καλούνται να παρακολουθήσουν αυτά τα έργα σε ακατάλληλες αίθουσες. Οι καλλιτέχνες δοκιμάζουν τις αντοχές τους σε χώρους που δεν προσφέρονται για θέατρο.
Εκεί που στοχεύουν είναι να προσφέρουν θέαμα που να εντυπωσιάζει. Όχι θέατρο που να άγει την ψυχή. Υπάρχουν λοιπόν θέματα από την ελληνική ιστορία. Αυτά πλουτίζουν την εθνική μανία, φουσκώνουν τον πατριωτισμό, ενθουσιάζουν το κοινό. Οι φάρσες και οι κωμωδίες στοχεύουν στην απλή διασκέδαση. Δεν υπάρχει ίχνος οποιουδήποτε προβληματισμού.
Επαναλαμβάνουμε όμως ότι με χαρά θα δεχτούμε τις επισημάνσεις από όσους ασχολούνται με οποιοδήποτε τρόπο με το θέατρο.