ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ
Στοιχεία της δημοσιογραφίας: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης
Εξασκώ το επάγγελμα του δημοσιογράφου από το 1992. Τόσα χρόνια και άλλα τόσα δεν είναι ικανά για να μου μάθουν τι είναι ακριβώς η δημοσιογραφία. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτό το λειτούργημα συνεχώς εξελίσσεται. Οι τεχνολογικές εξελίξεις το επηρεάζουν, αλλάζει μορφές και νέα στοιχεία προστίθενται. Όμως τα βασικά είναι, σε γενικές γραμμές, τα ίδια. Με αυτή την έρευνα προσπαθώ να προσδιορίσω τα ουσιαστικά στοιχεία της δημοσιογραφίας.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: Η ΠΡΩΤΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ
Η σωστή λήψη αποφάσεων εξαρτάται από το αν οι άνθρωποι έχουν αξιόπιστα, ακριβή γεγονότα που τοποθετούνται σε ένα ουσιαστικό πλαίσιο. Η δημοσιογραφία δεν επιδιώκει την αλήθεια με μια απόλυτη ή φιλοσοφική έννοια, αλλά με μια ιδιότητα που είναι πιο προσγειωμένη.
«Όλες οι αλήθειες -ακόμη και οι νόμοι της επιστήμης- υπόκεινται σε αναθεώρηση. Αλλά, εν τω μεταξύ, λειτουργούμε με βάση αυτές επειδή είναι απαραίτητες και λειτουργούν», αναφέρουν οι Kovach και Rosenstiel. Η δημοσιογραφία επιδιώκει έτσι «μια πρακτική και λειτουργική μορφή της αλήθειας». Δεν πρόκειται για την αλήθεια με την απόλυτη ή φιλοσοφική ή επιστημονική έννοια, αλλά μάλλον για την αναζήτηση «των αληθειών με τις οποίες μπορούμε να λειτουργούμε σε καθημερινή βάση».
Αυτή η «δημοσιογραφική αλήθεια» είναι μια διαδικασία που ξεκινά με την επαγγελματική πειθαρχία της συγκέντρωσης και επαλήθευσης των γεγονότων. Στη συνέχεια, οι δημοσιογράφοι προσπαθούν να μεταφέρουν μια δίκαιη και αξιόπιστη περιγραφή της σημασίας τους. Αυτή υπόκειται σε περαιτέρω έρευνα.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: θα είναι
αφοσιωμένοι στην εύρεση και την επαλήθευση
των ειδήσεων και την τοποθέτησή τους στο πλαίσιο.»
Οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο διαφανείς όσον αφορά τις πηγές και τις μεθόδους, έτσι ώστε το κοινό να μπορεί να κάνει τη δική του αξιολόγηση των πληροφοριών. Ακόμα και σε έναν κόσμο που οι φωνές διευρύνονται, το «να το κάνεις σωστά» είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζονται όλα τα υπόλοιπα: Το πλαίσιο, η ερμηνεία, ο σχολιασμός, η κριτική, η ανάλυση και η συζήτηση. Η ευρύτερη αλήθεια, με την πάροδο του χρόνου, αναδύεται από αυτό το φόρουμ.
Καθώς οι πολίτες αντιμετωπίζουν μια ολοένα και μεγαλύτερη ροή δεδομένων, έχουν μεγαλύτερη ανάγκη – και όχι λιγότερη – για προμηθευτές πληροφοριών. Αυτοί θα είναι αφοσιωμένοι στην εύρεση και την επαλήθευση των ειδήσεων και την τοποθέτησή τους στο πλαίσιο.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΠΡΩΤΕΥΕΙ Η ΠΙΣΤΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Ο εκδότης της δημοσιογραφίας -είτε πρόκειται για μια εταιρεία μέσων ενημέρωσης που απαντά σε διαφημιστές και μετόχους είτε για έναν blogger με τις δικές του προσωπικές πεποιθήσεις και προτεραιότητες- πρέπει να επιδεικνύει μια απόλυτη πίστη στους πολίτες. Πρέπει να προσπαθεί να θέτει το δημόσιο συμφέρον -και την αλήθεια- πάνω από το δικό του προσωπικό συμφέρον ή τις δικές του υποθέσεις.
Η δέσμευση προς τους πολίτες είναι μια σιωπηρή συμφωνία με το κοινό και θεμέλιο του δημοσιογραφικού επιχειρηματικού μοντέλου. Η δημοσιογραφία που παρέχεται «χωρίς φόβο ή εύνοια» θεωρείται πιο πολύτιμη από το περιεχόμενο άλλων πηγών πληροφόρησης.
Η δέσμευση προς τους πολίτες σημαίνει επίσης ότι η δημοσιογραφία θα πρέπει να επιδιώκει να παρουσιάζει μια αντιπροσωπευτική εικόνα των ομάδων που αποτελούν την κοινωνία. Η αγνόηση ορισμένων πολιτών έχει ως αποτέλεσμα την αφαίρεση των δικαιωμάτων τους.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: επαγγελματική
πειθαρχία για την επαλήθευση των πληροφοριών.»
Η θεωρία που διέπει τη σύγχρονη βιομηχανία ειδήσεων ήταν η πεποίθηση ότι η αξιοπιστία δημιουργεί ένα ευρύ και πιστό ακροατήριο. Ότι η οικονομική επιτυχία ακολουθεί με τη σειρά της. Από αυτή την άποψη, οι επιχειρηματίες σε έναν ειδησεογραφικό οργανισμό πρέπει επίσης να καλλιεργούν -και όχι να εκμεταλλεύονται- την πίστη τους στο κοινό πριν από άλλες εκτιμήσεις.
Η τεχνολογία μπορεί να αλλάξει, αλλά η εμπιστοσύνη -όταν κερδίζεται και καλλιεργείται- θα διαρκέσει.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ
Οι δημοσιογράφοι βασίζονται σε μια επαγγελματική πειθαρχία για την επαλήθευση των πληροφοριών.
Αν και δεν υπάρχει τυποποιημένος κώδικας ως τέτοιος, κάθε δημοσιογράφος χρησιμοποιεί ορισμένες μεθόδους. Αξιολογεί και ελέγχει τις πληροφορίες ώστε να τις «βρει» σωστά.
Η αμεροληψία ή η ουδετερότητα δεν αποτελεί βασική αρχή της δημοσιογραφίας. Επειδή ο δημοσιογράφος πρέπει να λαμβάνει αποφάσεις, δεν είναι και δεν μπορεί να είναι αντικειμενικός. Όμως οι δημοσιογραφικές μέθοδοι είναι αντικειμενικές.
Όταν αρχικά αναπτύχθηκε η έννοια της αντικειμενικότητας, δεν σήμαινε ότι οι δημοσιογράφοι ήταν απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις. Αντίθετα, ζητούσε μια συνεπή μέθοδο ελέγχου των πληροφοριών. Μια διαφανή προσέγγιση των στοιχείων. Ακριβώς για να μην υπονομεύουν οι προσωπικές και πολιτισμικές προκαταλήψεις την ακρίβεια της εργασίας. Η μέθοδος είναι αντικειμενική, όχι ο δημοσιογράφος.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: δεν πρέπει
να παρασύρεται από τις πηγές.»
Η αναζήτηση πολλαπλών μαρτύρων, η αποκάλυψη όσο το δυνατόν περισσότερων στοιχείων για τις πηγές ή η υποβολή σχολίων από διάφορες πλευρές, όλα σηματοδοτούν τέτοια πρότυπα. Αυτή η πειθαρχία της επαλήθευσης είναι που διαχωρίζει τη δημοσιογραφία από άλλες μορφές επικοινωνίας. Τέτοιες είναι η προπαγάνδα, η διαφήμιση, η μυθοπλασία ή η ψυχαγωγία.
Οι επαγγελματίες της πρέπει να διατηρούν μια ανεξαρτησία από αυτούς που καλύπτουν.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
Σε ένα επίπεδο, σημαίνει ότι δεν πρέπει να παρασύρεται από τις πηγές. Να εκφοβίζεται από την εξουσία ή να διακυβεύεται από το προσωπικό συμφέρον. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο μιλάει για μια ανεξαρτησία πνεύματος και μια ανοιχτή σκέψη και διανοητική περιέργεια. Βοηθούν το δημοσιογράφο να δει πέρα από την τάξη ή την οικονομική του κατάσταση, τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, το φύλο ή τον εγωισμό του.
Η δημοσιογραφική ανεξαρτησία, γράφουν οι Kovach και Rosenstiel, δεν είναι ουδετερότητα. Ενώ οι συντάκτες και οι σχολιαστές δεν είναι ουδέτεροι, η πηγή της αξιοπιστίας τους εξακολουθεί να είναι η ακρίβεια, η πνευματική δικαιοσύνη και η ικανότητά τους να ενημερώνουν. Όχι η αφοσίωσή τους σε μια συγκεκριμένη ομάδα ή αποτέλεσμα.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: έχει μια ασυνήθιστη
ικανότητα να λειτουργεί ως παρατηρητής.»
Στην ανεξαρτησία μας, ωστόσο, οι δημοσιογράφοι πρέπει να αποφεύγουν, να ξεφεύγουν από την αλαζονεία, τον ελιτισμό, την απομόνωση ή τον μηδενισμό.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ
Η δημοσιογραφία έχει μια ασυνήθιστη ικανότητα να λειτουργεί ως παρατηρητής εκείνων των οποίων η εξουσία και η θέση επηρεάζουν περισσότερο τους πολίτες. Μπορεί επίσης να προσφέρει φωνή στους άφωνους. Το να είσαι ανεξάρτητος παρατηρητής της εξουσίας σημαίνει «να παρακολουθείς τους λίγους ισχυρούς της κοινωνίας. Για λογαριασμό των πολλών για να προφυλαχθείς από την τυραννία», γράφουν οι Kovach και Rosenstiel.
Οι πρώτοι δημοσιογράφοι καθιέρωσαν σταθερά ως βασική αρχή την ευθύνη τους να εξετάζουν αθέατες γωνιές της κοινωνίας.
Ο ρόλος του παρατηρητή συχνά παρερμηνεύεται, ακόμη και από τους δημοσιογράφους, ως «ταλαιπωρία των βολεμένων». Η αναστάτωση του καλού μπορεί σίγουρα να είναι αποτέλεσμα της δημοσιογραφίας του παρατηρητή. Η έννοια όπως εισήχθη στα μέσα της δεκαετίας του 1600 ήταν πολύ λιγότερο μαχητική. Αντίθετα, επεδίωκε να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του δημοσιογράφου από παθητικό στενογράφο σε περισσότερο περίεργο παρατηρητή. Θα «έψαχνε και θα ανακάλυπτε τις ειδήσεις».
Ο ρόλος του παρατηρητή σημαίνει επίσης κάτι περισσότερο από την απλή παρακολούθηση της κυβέρνησης. «Οι πρώτοι δημοσιογράφοι», γράφουν οι Kovach και Rosenstiel, «καθιέρωσαν σταθερά ως βασική αρχή την ευθύνη τους να εξετάζουν αθέατες γωνιές της κοινωνίας. Ο κόσμος που κατέγραφαν αιχμαλώτισε τη φαντασία μιας σε μεγάλο βαθμό απληροφόρητης κοινωνίας, δημιουργώντας μια άμεση και ενθουσιώδη λαϊκή οπαδοποίηση».
Τέλος, ο σκοπός του παρατηρητή επεκτείνεται πέρα από το να καθιστά απλώς διαφανή τη διαχείριση και την εκτέλεση της εξουσίας. Επεκτείνεται στο να κάνει γνωστές και κατανοητές τις επιπτώσεις αυτής της εξουσίας. Αυτό περιλαμβάνει την αναφορά τόσο των επιτυχιών όσο και των αποτυχιών.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: τα προνόμια,
ωστόσο, δεν είναι προκαθορισμένα ή αιώνια.»
Οι δημοσιογράφοι έχουν την υποχρέωση να προστατεύουν αυτή την ελευθερία του παρατηρητή. Δε θα πρέπει να την υποβαθμίζουν με επιπόλαιη χρήση ή να την εκμεταλλεύονται για εμπορικό όφελος.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ
Τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης είναι κοινοί φορείς της δημόσιας συζήτησης. Αυτή η ευθύνη αποτελεί τη βάση για τα ειδικά προνόμια που λαμβάνουν οι πάροχοι ειδήσεων και πληροφοριών από τις δημοκρατικές κοινωνίες.
Τα προνόμια αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν επιδοτήσεις για τη διανομή ή την έρευνα και την ανάπτυξη: Χαμηλότερα ταχυδρομικά τέλη για έντυπα, χρήση του δημόσιου φάσματος από τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Ανάπτυξη και διαχείριση του διαδικτύου. Ακόμη νόμους που προστατεύουν το περιεχόμενο και την ελευθερία του λόγου: Νόμοι περί πνευματικών δικαιωμάτων, συκοφαντικής δυσφήμισης και ασπίδας.
Αυτά τα προνόμια, ωστόσο, δεν είναι προκαθορισμένα ή αιώνια. Αντίθετα, απονέμονται λόγω της ανάγκης για άφθονη παροχή πληροφοριών. Βασίζονται στην υπόθεση ότι η δημοσιογραφία -λόγω των αρχών και των πρακτικών της- θα παρέχει μια σταθερή ροή περιεχομένου υψηλότερης ποιότητας. Αυτή οι πολίτες και η κυβέρνηση θα χρησιμοποιούν για να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: Ο ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Παραδοσιακά, αυτή η συμφωνία ήταν μεταξύ των ειδησεογραφικών οργανισμών και της κυβέρνησης. Οι νέες μορφές ψηφιακών μέσων, ωστόσο, θέτουν μια ευθύνη σε όλους όσους «δημοσιεύουν» περιεχόμενο -είτε για κέρδος είτε για προσωπική ικανοποίηση- στο δημόσιο τομέα.
Η πρώτη ύλη που ρίχνεται στην αγορά ιδεών στηρίζει το διάλογο των πολιτών. Εξυπηρετεί καλύτερα την κοινωνία όταν αποτελείται από επαληθευμένες πληροφορίες. Όχι μόνο από προκαταλήψεις και υποθέσεις.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: η δημοσιογραφία
είναι αφήγηση ιστοριών με σκοπό.»
Η δημοσιογραφία θα πρέπει επίσης να προσπαθεί να αντιπροσωπεύει δίκαια τις ποικίλες απόψεις και τα συμφέροντα στην κοινωνία. Να τις τοποθετεί σε ένα πλαίσιο αντί να αναδεικνύει μόνο τις αντικρουόμενες παρυφές της συζήτησης. Η ακρίβεια και η ειλικρίνεια προϋποθέτουν επίσης ότι η δημόσια συζήτηση δεν παραμελεί σημεία κοινού εδάφους ή περιπτώσεις όπου τα προβλήματα όχι μόνο εντοπίζονται αλλά και επιλύονται.
Η δημοσιογραφία, λοιπόν, είναι κάτι περισσότερο από το να παρέχει µια διέξοδο για συζήτηση ή να προσθέτει κανείς τη φωνή του στη συζήτηση. Η δημοσιογραφία φέρει μαζί της την ευθύνη να βελτιώσει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της λήψης αποφάσεων από τους πολίτες.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ
Η δημοσιογραφία είναι αφήγηση ιστοριών με σκοπό. Πρέπει να κάνει περισσότερα από το να συγκεντρώνει ένα κοινό ή να καταγράφει τα σημαντικά. Πρέπει να εξισορροπεί αυτό που οι αναγνώστες ξέρουν ότι θέλουν με αυτό που δεν μπορούν να προβλέψουν αλλά χρειάζονται.
Οι καλλιεργητές συγγραφής Roy Peter Clark και Chip Scanlan περιγράφουν την αποτελεσματική σύνταξη ειδήσεων ως τη διασταύρωση της αστικής σαφήνειας. Αλλά και των πληροφοριών που χρειάζονται οι πολίτες για να λειτουργήσουν, και της λογοτεχνικής χάρης, που είναι η ικανότητα του δημοσιογράφου να αφηγείται ιστορίες.
Με άλλα λόγια, μέρος της ευθύνης του δημοσιογράφου είναι να παρέχει πληροφορίες με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνθρωποι να είναι πρόθυμοι να τις ακούσουν. Οι δημοσιογράφοι πρέπει επομένως να προσπαθούν να κάνουν το σημαντικό ενδιαφέρον και το σχετικό.
Η ποιότητα μετριέται τόσο από το πόσο ένα έργο εμπλέκει το κοινό του όσο και από το πόσο το διαφωτίζει. Αυτό σημαίνει ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να αναρωτιούνται συνεχώς ποιες πληροφορίες έχουν τη μεγαλύτερη αξία για τους πολίτες. Με ποια μορφή είναι πιθανότερο να τις αφομοιώσουν.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: η διατήρηση
της αναλογικότητας των ειδήσεων αποτελεί
ακρογωνιαίο λίθο της ειλικρίνειας.»
Η δημοσιογραφία πρέπει να φτάνει πέρα από θέματα όπως η κυβέρνηση και η δημόσια ασφάλεια. Η δημοσιογραφία που κατακλύζεται από ασήμαντα πράγματα και ψευδείς σημασίες ευτελίζει τον διάλογο των πολιτών και τελικά τη δημόσια πολιτική.
Πρέπει να διατηρεί τις ειδήσεις περιεκτικές και αναλογικές
Η δημοσιογραφία είναι η σύγχρονη χαρτογραφία μας. Δημιουργεί έναν χάρτη για να πλοηγηθούν οι πολίτες στην κοινωνία.
Όπως συμβαίνει με κάθε χάρτη, η αξία του εξαρτάται από μια πληρότητα και αναλογικότητα στην οποία το σημαντικό έχει μεγαλύτερη προβολή από το ασήμαντο.
Η διατήρηση της αναλογικότητας των ειδήσεων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ειλικρίνειας. Η διόγκωση των γεγονότων για λόγους εντυπωσιασμού, η παραμέληση άλλων, η δημιουργία στερεοτύπων ή η δυσανάλογα αρνητική παρουσία καθιστούν έναν λιγότερο αξιόπιστο χάρτη. Οι πιο ολοκληρωμένοι χάρτες περιλαμβάνουν όλες τις πληγείσες κοινότητες, όχι μόνο εκείνες με ελκυστικά δημογραφικά στοιχεία. Οι πιο πλήρεις ιστορίες λαμβάνουν υπόψη τους διαφορετικά υπόβαθρα και προοπτικές.
Αν και η αναλογία και η πληρότητα είναι υποκειμενικές, η ασάφεια τους δεν μειώνει τη σημασία τους.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Η άσκηση του δημοσιογράφου μπορεί να είναι η εξής: Είτε ως επαγγελματίας που γράφει για έναν ειδησεογραφικό οργανισμό. Είτε ως διαδικτυακός συνεργάτης στον δημόσιο χώρο. Εμπλέκει την ηθική πυξίδα του ατόμου. Απαιτεί μια προσωπική αίσθηση ηθικής και ευθύνης.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: η συζήτηση
και ο διάλογος τονώνουν την πνευματική
ποικιλομορφία των μυαλών και των φωνών.»
Επειδή οι «ειδήσεις» είναι σημαντικές, όσοι παρέχουν ειδήσεις έχουν την ευθύνη να εκφράζουν δυνατά την προσωπική τους συνείδηση. Να επιτρέπουν στους άλλους να το κάνουν επίσης. Πρέπει να είναι πρόθυμοι να αμφισβητήσουν το δικό τους έργο. Να διαφωνήσουν με το έργο των άλλων, αν η δικαιοσύνη και η ακρίβεια το απαιτούν.
Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί καλά θα κάνουν να καλλιεργούν αυτή την ανεξαρτησία. Να ενθαρρύνουν τα άτομα να λένε τη γνώμη τους. Η συζήτηση και ο διάλογος τονώνουν την πνευματική ποικιλομορφία των μυαλών και των φωνών. Είναι απαραίτητες για την κατανόηση και την ακριβή κάλυψη μιας ολοένα και πιο ποικιλόμορφης κοινωνίας. Η ύπαρξη μιας ποικιλόμορφης αίθουσας ειδήσεων δεν ωφελεί πολύ αν αυτές οι διαφορετικές φωνές δεν εκφράζονται ή δεν ακούγονται.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: Η ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
Είναι επίσης θέμα ιδιοτέλειας. Οι εργαζόμενοι που ενθαρρύνονται να σηκώνουν τα χέρια ψηλά μπορεί να «σώσουν το αφεντικό από τον εαυτό του». Μπορούν να προστατεύσουν τη φήμη του ειδησεογραφικού οργανισμού επισημαίνοντας λάθη. Να επισημαίνουν σημαντικές παραλείψεις, αμφισβητώντας λανθασμένες υποθέσεις. Ακόμη και αποκαλύπτοντας αδικήματα.
Η αίσθηση της δεοντολογίας είναι ίσως πιο σημαντική για τον μεμονωμένο δημοσιογράφο ή τον διαδικτυακό συνεργάτη.
Όλο και περισσότερο, όσοι παράγουν «τις ειδήσεις» εργάζονται απομονωμένοι: Είτε από ένα γραφείο της αίθουσας σύνταξης, είτε από τον τόπο του ρεπορτάζ. Είτε από το γραφείο του σπιτιού τους. Μπορεί να απευθύνονται απευθείας στο κοινό χωρίς το δίχτυ ασφαλείας της επεξεργασίας, ένα δεύτερο ζευγάρι μάτια ή τη συνεργασία άλλων. Το κοινό μπορεί να εντοπίσει και να διορθώσει τα λάθη ή την παραπληροφόρηση. Η φήμη του συντάκτη και η ποιότητα του δημόσιου διαλόγου πλήττονται.
Οι πολίτες, επίσης, έχουν δικαιώματα και ευθύνες όσον αφορά τις ειδήσεις
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ
Η συγγραφή μιας καταχώρησης σε ιστολόγιο, ο σχολιασμός σε έναν ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης, η αποστολή ενός tweet ή το «like» σε μια φωτογραφία ή ανάρτηση, πιθανόν να περιλαμβάνει μια στενογραφική εκδοχή της δημοσιογραφικής διαδικασίας.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: διαχωρίζουν
αυτή τη διαδικασία που μοιάζει με δημοσιογραφία
από ένα τελικό προϊόν που είναι «δημοσιογραφία».»
Κάποιος συναντά πληροφορίες, αποφασίζει αν είναι πιστευτές ή όχι. Αξιολογεί τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους. Καθορίζει αν έχουν αξία για τους άλλους. Αποφασίζει τι θα αγνοήσει και τι θα μεταδώσει. Επιλέγει τον καλύτερο τρόπο για να τις μοιραστεί. Στη συνέχεια πατάει το κουμπί «αποστολή».
Αν και αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκεί μόνο λίγα λεπτά, είναι ουσιαστικά αυτό που κάνουν οι δημοσιογράφοι.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
Δύο πράγματα, ωστόσο, διαχωρίζουν αυτή τη διαδικασία που μοιάζει με δημοσιογραφία από ένα τελικό προϊόν που είναι «δημοσιογραφία».
Το πρώτο είναι το κίνητρο και η πρόθεση. Ο σκοπός της δημοσιογραφίας είναι να παρέχει στους ανθρώπους τις πληροφορίες που χρειάζονται για να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις για τη ζωή τους και την κοινωνία.
Η δεύτερη διαφορά είναι ότι η δημοσιογραφία περιλαμβάνει τη συνειδητή, συστηματική εφαρμογή μιας πειθαρχίας επαλήθευσης για την παραγωγή μιας «λειτουργικής αλήθειας». Σε αντίθεση με κάτι που είναι απλώς ενδιαφέρον ή πληροφοριακό. Ωστόσο, ενώ η διαδικασία είναι κρίσιμη, είναι το τελικό προϊόν -η «ιστορία»- από το οποίο κρίνεται τελικά η δημοσιογραφία.
«Στοιχεία της δημοσιογραφίας: το πρώτο καθήκον
του νέου δημοσιογράφου/αισθητοποιητή είναι
να επαληθεύσει ποιες πληροφορίες είναι αξιόπιστες.»
Σήμερα, που ο κόσμος κατακλύζεται από πληροφορίες και οι ειδήσεις είναι διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή και παντού, διαμορφώνεται μια νέα σχέση μεταξύ των προμηθευτών της δημοσιογραφίας και των ανθρώπων που την καταναλώνουν.
Ο νέος δημοσιογράφος δεν είναι πλέον ένας φύλακας που αποφασίζει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να γνωρίζει το κοινό. Το άτομο είναι πλέον ο ίδιος ο διαχειριστής της κυκλοφορίας και ο εκδότης του. Για να είναι σχετικοί, οι δημοσιογράφοι πρέπει τώρα να επαληθεύουν τις πληροφορίες που ο καταναλωτής έχει ήδη ή είναι πιθανό να βρει. Στη συνέχεια να το βοηθούν να κατανοήσει τι σημαίνει και πώς μπορεί να τις χρησιμοποιήσει.
Έτσι, γράφουν οι Kovach και Rosenstiel: «Το πρώτο καθήκον του νέου δημοσιογράφου/αισθητοποιητή είναι να επαληθεύσει ποιες πληροφορίες είναι αξιόπιστες. Στη συνέχεια να τις ταξινομήσει έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να τις κατανοήσουν αποτελεσματικά».
Μέρος αυτής της νέας δημοσιογραφικής ευθύνης είναι «να παρέχει στους πολίτες τα εργαλεία που χρειάζονται για να αντλήσουν γνώση για τον εαυτό τους, από την αδιαφοροποίητη πλημμύρα φημών, προπαγάνδας, κουτσομπολιού, γεγονότων, ισχυρισμών και ισχυρισμών που παράγει πλέον το σύστημα επικοινωνίας».
Διαβάστε τα άρθρα για τις ειδήσεις που έχουμε δημοσιεύσει
