Αναρχισμός

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΩΡΗΣΗ

Αναρχισμός: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Σε αυτή τη σειρά των σημειωμάτων θα ερευνήσουμε την αναρχία. Τη θεωρία και την πρακτική, έτσι όπως αυτές έχουν διαδραματισθεί στο κοινωνικό γίγνεσθαι τα τελευταία 200 χρόνια. Ακόμα τις ρίζες αυτής της θεωρίας και πρακτικής που χάνεται μέσα στους αιώνες. Φτάνει στην αρχαία εποχή. Όσο και να φαίνεται παράξενο!

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Ο αναρχισμός είναι μια κοινωνική και πολιτική ιδεολογία. Πολλές φορές αυτή η ιδεολογία έχει χάσει την εκτίμηση των πολιτών. Με άλλα λόγια έχει ηττηθεί. Όμως επανέρχεται συνέχεια στις συζητήσεις και στις πολιτικές τοποθετήσεις. Ενδύεται νέα αμφίεση. Μερικές φορές εμφανίζεται σε μια νέα χώρα. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να προστεθεί ένα νέο κεφάλαιο στην έρευνα αυτής της θεωρίας. Όταν φυσικά οι περιστάσεις και οι κοινωνικές διεργασίες το απαιτούν. Μία απαίτηση που λειτουργεί περισσότερο με το ένστικτο παρά με την ανάγκη.

Το 1962 ο George Woodcock έγραψε ένα βιβλίο 400 σελίδων με τίτλο «Αναρχισμός» («Anarchism»). Αυτό εκδόθηκε σε πολλές ανατυπώσεις από τις εκδόσεις Penguin, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Ήταν το βιβλίο που διαβάστηκε περισσότερο, πάνω σε αυτό το θέμα. Μέχρι το θάνατό του, το 1995, ο Woodstock διάνθισε το περιεχόμενο του βιβλίου, δίνοντάς του νέες μορφές.

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Το 1992, ο Peter Marshall παρουσίασε το δικό του έργο. Αυτό είχε όγκο 700 σελίδες και τίτλο «Διεκδικώντας το αδύνατο: η ιστορία του αναρχισμού» («Demanding the impossible: a history of anarchism»). Το βιβλίο του Marshall ξεπέρασε σε πωλήσεις αυτό του Woodcock. Ο δεύτερος χαιρέτησε την έκδοση αυτού του βιβλίου λέγοντας «τώρα έχω ένα βιβλίο». Ένα νέο συγγραφικό έργο που προσέφερε κάτι καινούργιο.

«Τώρα έχω ένα βιβλίο στο οποίο μπορώ να παραπέμψω τους αναγνώστες μου. Όταν με ρωτούν πότε προτίθεμαι να εκσυγχρονίσω το έργο μου «Anarchsim»», ανέφερε ο Woodcock. Βλέπουμε πως εξελίσσεται η σκέψη και η ανάλυση πάνω στον αναρχισμό. Διανοητές από τον Pierre-Josef Proudhon και μετά προσπαθούν και βάζουν κάτι, ένα μικρό δομικό υλικό, στο δομικό έργο που λέγεται αναρχισμός.

Αναρχισμός

Η εξέλιξη της κοινωνίας απαιτεί νέες αναλύσεις στο πεδίο της πολιτικής. Στο κομμάτι του που είναι ο αναρχισμός δεν μπορεί παρά να συμβεί το ίδιο. Η άρνηση της εξουσίας απαιτεί να γνωρίζουμε περισσότερα για αυτήν. Να θεμελιώνουμε τη δική μας ανάλυση και να διαμορφώνουμε την πρότασή μας. Με αυτή την έννοια, δεν μπορεί να σταματήσει ποτέ η θεωρητική αναζήτηση για τον αναρχισμό. Όπως, ακριβώς, δεν σταματά ποτέ η μελέτη για τα άλλα πεδία της πολιτικής.

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Αυτό το σημείο που είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος σε όλες τις πολιτικές αναλύσεις είναι ο άνθρωπος. Είναι, θα λέγαμε, η αιτία και  η αφορμή για να γραφτεί και να λεχθεί οτιδήποτε που αφορά στη θεωρία της πολιτικής. Είναι αυτονόητο ότι οι κοινωνικές επιστήμες έχουν πολλά να προσφέρουν στην πολιτική ανάλυση. Είναι όμως παράξενο ό,τι σχεδόν όλες οι πολιτικές αναλύσεις εξαντλούνται στη συγγένεια με την κοινωνιολογία.

Αυτή η επιστήμη που έχει να πει πολλά για την αντίληψη του ανθρώπου σχετικά με την πραγματικότητα είναι η ψυχολογία. Ακόμα, αυτή η επιστήμη εξετάζει τις συμπεριφορές του ανθρώπου, τις αντιδράσεις του. Ελάχιστα έχουν ασχοληθεί οι πολιτικές αναλυτές με τις θέσεις της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης. Ο Wilhelm Reich έχει αναλύσει διεξοδικά τις κοινωνικές αντιδράσεις του ανθρώπου και η σκέψη του φτάνει στο πεδίο της πολιτικής ανάλυσης. Αν προσθέσουμε τις αναλύσεις του για τον ανθρώπινο χαρακτήρα στη θεώρησή του για το φασισμό θα έχουμε μπροστά μας μεγάλο πλούτο. Αναφερόμαστε στο βιβλίο «Η ανάλυση του χαρακτήρα» και «Η μαζική ψυχολογία του φασισμού», αντίστοιχα. Επειδή οι αναζητήσεις μου εστιάζουν στον τομέα της ψυχανάλυσης -και πιο ειδικά στο έργο του Reich- θα δανειστώ πολλά στοιχεία από αυτή τη θεωρία.

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Στην πολιτική ανάλυση έχουμε στο κέντρο του ενδιαφέροντος τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε σε αυτή όταν αναλύουμε δομές της πολιτικής. Ή, για να το πούμε με άλλα λόγια, σε τι θα χρησίμευε μία θεωρία αν δεν θεωρούσε τη συμπεριφορά του ανθρώπου όσον αφορά μια πολιτική κατάσταση;

Πιστεύω ότι αν δεν κάνουμε αυτή τη θεώρηση θα έχουμε ένα ελλιπές έργο.

Μπορεί εύκολα να ανακαλύψει κάποιος ότι στη μαρξιστική βιβλιογραφία απουσιάζει η αναφορά στην ψυχή του ανθρώπου. Οι εξαιρέσεις είναι λίγες και επιβεβαιώνουν αυτό τον κανόνα. Και όμως, ο άνθρωπος αντιδρά με έναν συγκεκριμένο τρόπο απέναντι σε μία πολιτική κατάσταση. Αυτός ο τρόπος δεν έχει να κάνει μόνο με τις δομές αυτή της κατάστασης, αλλά και με την ψυχοσύνθεση του κάθε ανθρώπου.

Με άλλα λόγια, η αντίδραση του κάθε ατόμου απέναντι στην ίδια πολιτική κατάσταση δεν είναι ίδια. Διαφέρει από άτομο σε άτομο. Εμείς αυτό που βλέπουμε είναι η συνισταμένη αυτών αντιδράσεων, ουσιαστικά των συμπεριφορών. Αν δεν δούμε όμως την κάθε συμπεριφορά ξεχωριστά, τότε θα πέσουμε σε έναν ιδεαλισμό που ελάχιστα έχει να προσφέρει στην πολιτική ανάλυση.

Επειδή δεν είναι δυνατόν να αναλύσουμε τον κάθε πολίτη χωριστά, θα αναλύσουμε τις συμπεριφορές των ανθρώπων με την ελάχιστη ομαδοποίηση. Έτσι θα έχουμε μία οδό ανάλυσης που θα προσεγγίζει την έννοια της μεθόδου, αν και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η κάθε μέθοδος μας οδηγεί στο δογματισμό, κάτι που δεν το θέλουμε. Τα σημειώματά μας, λοιπόν, θα ακολουθήσουν αυτή τη λογική για να δούμε μία άλλη παράμετρο της θεωρίας του αναρχισμού.

 

Βρετανικός αναρχισμός-πρώτα βήματα

Βρετανικός αναρχισμός-δομές

 

Διαβάστε τα άρθρα πολιτικής ανάλυσης

Δείτε τα βίντεο που έχουμε  ετοιμάσει



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved