VIDEODROME

ESTÔMAGO, A GASTRONOMIC STORY

Σκηνοθεσία: ΜάρκοςΖόρζε

Παίζουν: Ζοάο Μιγκέλ, Φάμπιουλα Νασιμέντο, Μπάμπου Σαντάνα

Διάρκεια: 113’

Μεταφρασμένος τίτλος: «Μία γαστρονομική ιστορία»

Πολλοί ισχυρίζονται πως στη ζωή υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων. Αυτοί που τρώνε και αυτοί που τρώγονται. Αυτοί που καταβροχθίζουν και αυτοί που καταβροχθίζονται. Αυτοί που κυνηγούν με λύσσα για να βρουν την τροφή τους κι αυτοί που κρύβονται για να μην καταλήξουν τροφή σε ξένα πιάτα. Ποιος είναι ένας εγγυημένος τρόπος να βρεθείς στην πρώτη κατηγορία; Να μαγειρεύεις για τους εκπροσώπους της. Να τους εγγυάσαι την ποιοτική τους μάσα. Τα πάντα λοιπόν δείχνουν να περνάνε από το στομάχι (και όχι μόνο ο έρωτας), μοιάζει να μας λέει ο Βραζιλιάνος σκηνοθέτης Μάρκος Ζόρζε, διατυπώνοντάς την πεποίθησή αυτή ήδη από τον περιεκτικό τίτλο της ταινίας του.

Πράγματι, αυτό που παρακολουθούμε επί οθόνης είναι μία κινηματογραφική ωδή στην τελετουργία του φαγητού. Ένας ύμνος στη δύναμη που ασκούν οι γεύσεις στον ουρανίσκο και κατ’ επέκταση, στο μυαλό και την καρδιά μας. Μία σπονδή στις μυρωδιές, στο σερβίρισμα, στο μάσημα, στην κατάποση, στη χώνεψη, στην απόλαυση προτού φάμε, τη στιγμή που τρώμε και αφότου έχουμε φάει. Σε αυτή τη γαστρονομική ιστορία, το φαγητό επηρεάζει τα πάντα και τους πάντες. Κινεί τα νήματα, διαμορφώνει τις εξελίξεις. Είναι ο απόλυτος συνδετικός κρίκος. Καθορίζει τους συσχετισμούς δυνάμεων, μετατρέπεται κατά κυριολεξία σε ένα ζήτημα ζωής και θανάτου. Κυρίως θανάτου…

Η υποδειγματική αφηγηματική οικονομία της ταινίας είναι εξαρχής ολοφάνερη. Ένας παρίας του περιθωρίου καταφθάνει βρώμικος και εξαθλιωμένος από την πείνα στη μεγάλη πόλη. Ολόκληρη η ύπαρξή του χωράει άνετα σε μία βαλίτσα. Δεν γνωρίζουμε τίποτα για αυτόν, πέρα από τα πάρα πολύ βασικά. Το όνομά του και μόνο αποδεικνύει ότι ήρθε στον κόσμο αυτό δύσκολα και με πόνο. Δεν χρειάζεται να ξέρουμε κάτι παραπάνω, θα μάθουμε όλα στην πορεία ή τουλάχιστον όσα πρέπει να γνωρίζουμε. Με ένα εύστροφο μοντάζ, ο χρόνος κυλά αβίαστα, οι συνθήκες αλλάζουν και εμείς αντιλαμβανόμαστε την πορεία των πραγμάτων χωρίς περιττές επεξηγήσεις και αναφορές. Το ταλέντο στη μαγειρική είναι ένα θείο δώρο. Το διαβατήριο για την επιβίωσή ενός ανθρώπου που θα γινόταν βορά για τα θηρία. Ένας προικισμένος μάγειρας, που κινείται μεταξύ αφέλειας και χαζομάρας, βρίσκει τη θέση του σε αυτό τον σκληρό κόσμο. Η κουζίνα είναι το βασίλειό του και ξάφνου, τα πιάτα που ετοιμάζει θα του ανοίγουν διάφορες πόρτες της ζωής. Είναι το όπλο του προκειμένου να ανταπεξέλθει στα όσα του συμβαίνουν, για να τα βγάλει πέρα όπου κι αν βρεθεί.

Όπως προείπαμε, το φαγητό λειτουργεί ως μία πολλαπλή αλληγορία στην ταινία του Μάρκος Ζόρζε. Είναι φορέας ερωτισμού, πάθους και σεξουαλικότητας. Είναι αφροδισιακό όργανο, είναι αντίτιμο για την αγάπη και τον έρωτα. Είναι συμβολισμός για την ανθρώπινη αδυναμία, για την ανθρώπινη άφεση στις ευκολίες και τα θέλγητρα πάσης φύσεως. Εν τέλει, θα μετατραπεί σε μέσο εκδίκησης και ανέλιξης. Μαγειρεύοντας έρχεται η όρεξη και ο αμνός θα αρχίσει σταδιακά να σκέφτεται και να φέρεται σαν λύκος. Δύο παράλληλες ιστορίες που κινούνται με απλότητα και άνεση στον χρόνο. Δύο ιστορίες που δένουν, ερχόμενες σε αντίθεση. Μία συντριβή σε μια εποχή ανόδου. Μία άνοδος σε καιρούς συντριβής. Ε ναι, η ζωή κάνει όντως κύκλους. Κι όταν ακόμη οι συνθήκες μοιάζουν ολότελα αλλαγμένες, κάποιες βασικές ουσίες και αρχές παραμένουν απαράλλαχτες.

Γιώργος Παπαδημητρίου

Αξιολόγηση:****



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved